ئەجێندای نوێی ئەمریکا بۆ عێراق و سیناریۆکانی پاش هەڵبژاردن

د. زوبێر ڕەسووڵ، دکتۆرا لە زانستە سیاسییەکان و پەیوەندییە هەرێمییەکان

 پێشەکی

هەرچەندە ئەمریکا دروستکەرەوەی عێراقی دوای “بەعس”ە، بەڵام لەگەڵ ئەوەیش پەیوەندیی عێراق و ئەمریکا تا ئێستایش پەیوەندییەکی ئاڵۆز و ناجێگیرە؛ لە لایەک ئەمریکا ڕێککەوتنی ستراتیژی و سەرباز و ڕاوێژکاری هەیە لە عێراق و وەک پارێزەری دەوڵەتی عێراق و سیسته‌مە سیاسەکەیشی وایە، بەڵام تا ئێستایش نە ئەمریکا و نە عێراقیش خۆیان وەک هاوپەیمان نابینن. پەیوەندیی بەغدا و واشنتۆن پڕە لە نامتمانەیی، بەڵام سەردەمی ئیدارەی دووەمی دۆناڵد تڕەمپ جیاوازە لە سەردەمی ئیدارەکانی تری ئەمریکا؛ ته‌نانه‌ت لە ئیدارەی یەکەمی دۆناڵد تڕەمپیش. بە واتایەکی تر، ئەوەی بۆ عێراق تا ئێستا چووەتە سەر، لەوانەیە لەو ئیدارەیەدا چیتر عێراق نەتوانێت ئەو یارییە لەگەڵ ئەمریکا بکات.

سیاسەتی نه‌ریتی (تەقلیدی)ی واشنتۆن کە بریتی بوو لە “بونیادنانی نەتەوە/دەوڵەت” (Nation/state Building) لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست کۆتایی هاتووە. ئێمە لەبەردەم سیاسەتێکی نوێداین کە لەسەر بنەمای “مامەڵەی بازرگانی و بەرژەوەندیی ڕووت” داڕێژراوە.

 ئەم بابەتە هەوڵ دەدات تیشک بخاتە سەر وردەکارییەکانی ستراتیژیی نوێی ئەمریکا بەرامبەر عێراق و پێکهاتەکان (شیعە، سوننە، کورد)، ئاییندەی پڕمەترسی پەیوەندییەکانی هەولێر-بەغدا، هەروەها ڕۆڵی یاریزانە هەرێمییەکانیش لەم هاوکێشە ئاڵۆزەدا. بۆ تیگەیشتن لە ڕوانگەی ئەمریکا بۆ عێراقی دوای هەڵبژاردنەکانی ٢٠٢٥ ئەم ڕاپۆرتە بەسەر چەند پرسێکی سەرەکیدا دابەش دەکەین.

یەکەم: واشنتۆن چۆن سەیری ئەنجامەکانی هەڵبژاردنی  ٢٠٢٥ دەکات؟

پێش ئەوەی بچینە ناو وردەکاریی سیاسەتی دۆناڵد تڕەمپ، دەبێت لەوە تێ بگەین هەڵبژاردنەکانی ئۆکتۆبەری ٢٠٢٥ چ پەیامێکی ناڕاستەوخۆی بۆ کۆشکی سپی نارد. ئەنجامەکان تەنیا دابەشکردنی کورسی نەبوون، بەڵکوو نەخشەی سیاسیی نوێی عێراقیان کێشا کە ئەمریکا ناچارە مامەڵەی لەگەڵ بکات. بەکورتی هەڵبژاردنەکان سێ پەیامی سەرەکییان بۆ واشنتۆن نارد:

١ . شەرعییەتی لەرزۆک و “بایکۆتی بێدەنگ“

ڕێژەی بەشداری لە هەڵبژاردنەکان (کە چاوەڕوان دەکرا نزم بێت یان لەلایەن جەماوەرەوە بایکۆت بکرێت)، پەیامێکی مەترسیداری بۆ ئەمریکا  نارد کە پێمان دەڵێت، ئەوە “حکوومەتی بەغدایە نوێنەرایەتیی دەسەڵاتی سیاسی دەکات، نەک شەقام.” ئەمە بەو مانایە دێت کە ئەگەر پێشتر ئەمریکا بیویستایە گوشار بخاتە سەر حکوومەت، ئەوە دەیتوانی پشت بە “ناڕەزایەتیی شەقام” ببەستێت. بەڵام ئەم جارە ناڕەزاییی شەقام و سەدرییەکان بەو جۆرە نەبوو کە دەسەڵاتی سیاسی و نوخبەی حوکمڕان لە بەغدا بترسێنێت. بە مانایاکی تر کارتی شەقام ئەم جارە کارتێکی بەهێز نییە بەدەست ئەمریکاوە، وەک ئەوەی لە سەردەمی تشرینییەکان لە کۆتاییی ٢٠١٩ بینیمان.

٢. چەسپاندنی دەسەڵاتی “دەوڵەتی قووڵ“

ئەنجامەکان دەریان خست کە هێزەکانی نزیک لە ئێران (چوارچێوەی هەماهەنگی) چیتر “میلیشیا” نین، بەڵکوو بوونەتە خودی “دەوڵەت”. ئەوان توانیویانە لە ڕێگەی یاسای هەڵبژاردن و کۆنترۆڵکردنی دامەزراوەکانەوە، مانەوەی خۆیان مسۆگەر بکەن؛ بە جۆرێک ئەو لایەنانەی پڕۆکسیی چەکداری نزیک لە ئێرانن، نزیکەی ٦٦ کورسییان هێناوە، ئەمە جگە لەوەی کە کورسییەکانی چوارچێوەی هەماهەنگییش لە ١١٩ بۆ ١٦٥ کورسی زیادیان کردووە. به‌م پێیه‌ ئەمریکا گەیشتە ئەو باوەڕەی کە ناتوانێت لە ڕێگەی سندووقەکانی دەنگدانەوە گۆڕانکاری لە ڕەفتاری بەغدا بکات. بۆیە تاکە ڕێگە بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ ئەم “دەوڵەتە قووڵە”، بەکارهێنانی زمانی زەبر و بەرژەوەندیی ئابوورییە، نەک بانگەشەی دیموکراسی.

٣.  هاوپەیمانە پەرتەوازەکانی ئەمریکا

ئەنجامەکان پەیامێکی نائومێدکەریان هەبوو سەبارەت بە دۆستانی نه‌ریتیی ئەمریکا (کورد و سوننە). دابەشبوونی دەنگەکانی سوننە و ململانێی توندی پارتی و یەکێتی، بووە هۆی لاوازبوونی پێگەی کورد لە بەغدا، کە دەکرێت وەک لاوازی بۆ پێگەی دۆستانی ئەمریکا لە پەرلەمانی عێراق سەیر بکرێت، بەتایبەت کورد. ئەمە بۆ  واشنتۆن ئەوە دەگەیەنێت کە ناتوانێت چیتر وەک بلۆکێکی یەکگرتوو بۆ ڕاگرتنی هاوسەنگی بەرامبەر شیعەکان، پشت بە کورد یان سوننە ببەستێت. ئەمەیش وا دەکات ستراتیژیی ئەمریکا بگۆڕێت بۆ “مامەڵەی تاکتیکی” لەگەڵ هەر حزبێک بەجیا، نەک وەک پێکهاتە.

دەتوانین بڵیین کە ئەنجامی هەڵبژاردنەکانی ٢٠٢٥ ئەو پەیامەی بە ئەمریکا گەیاند کە: “عێراق بەتەواوی لەژێر کۆنترۆڵی سیستەمێکی سیاسیی چەقبەستوودایە و، چاکسازی لە ناوەوەی  سیسته‌مەکە ئەستەمە.” ئەمەیش پاساوی تەواو دەداتە ئیدارەی تڕەمپ کە دەستبەرداری دروشمی “پاڵپشتیی دیموکراسی” بێت و ڕاستەوخۆ بچێتە سەر “مامەڵەی بزنس و بەرژەوەندییە ئابوورییەکان” لەگەڵ عێراقدا و لەو ڕوانگەیەیش سەیری عێراق بکات؛ کە ئەمە هەم بۆ عێراق و هەم بۆ کورد و هێزە مەدەنییەکانیش سیاسەتێکی هیوابڕه‌.

دووەم: ئامانجە گشتییەکان و ستراتیژیی “ئەمریکا یەکەم”

دەتوانین بڵێین کە سیاسەتی ئەمریکا لە عێراق، لەژێر سایەی ئیدارەی نوێی تڕەمپدا، لە دەوری سێ پایەی سەرەکی دەسووڕێتەوە: کەمکردنەوەی ئەرکی سەربازیی ڕاستەوخۆ، دڵنیابوون لە بەرژەوەندییەکانی کۆمپانیا ئەمریکییەکان و پرسی وزە، هەروەها بەکارهێنانی عێراق وەک سەنگەرێک دژی ئێران بە کەمترین تێچوو.

ئامانجە ستراتیژییەکان:

1. بەرەنگاربوونەوەی دەستێوەردانی ئێران: ئەمە وا دەکات ئامانجی سەرەکیی ئیدارەی تڕەمپ لە عێراق، بریتی بێت لە لاوازکردنی کاریگەریی ئێران لەسەر حکوومەتی ناوەندیی بەغدا. ئەمە چیتر بە جەنگ ناکرێت، بەڵکوو لە ڕێگەی “خنکاندنی دارایی” و ڕێگەگرتن لە گەیشتنی دۆلار بە گرووپە چەکدارەکان ئەنجام دەدرێت.
2. دڵنیابوون لە سەقامگیریی وزە: عێراق بەرهەمهێنەرێکی سەرەکیی “نەوت”ە. تڕەمپ دەیەوێت دڵنیا بێتەوە کە نەوتی عێراق بەردەوام دەڕژێتە بازاڕەکانی جیهانەوە بۆ ئەوەی نرخی بەنزین لە ئەمریکا بەرز نەبێتەوە، بەبێ گوێدانە ئەوەی کێ نەوتەکە دەفرۆشێت.
3. کەمکردنەوەی ژمارەی سەربازان: بە گوێرەی دیدگه‌ی “America First”، تڕەمپ هەوڵ دەدات ژمارەی سەربازانی ئەمریکی لە عێراق بۆ نزمترین ئاست کەم بکاتەوە؛ تەنیا هێندە دەهێڵێتەوە کە بۆ پاراستنی بەرژەوەندییە هەواڵگرییەکان پێویستن. کشانەوەی هێزەکان بۆ هەرێمی کوردستان و کردنەوەی كونسوڵگه‌رییە گەورەکەی ئەمریکا لە هەولێر، هەنگاوێکە بەو ئاڕاستەیە.

سێیەم: سیاسەتی ئەمریکا بەرامبەر پێکهاتەکان

هەرچەندە ناتوانین بڵێین ئەمریکا سیاسەتی تایبەتی هەیە بۆ هەر یەک لە سێ پێکهاتە سەرەکییەکانی عێراق، بەڵام ئیدارەی تڕەمپ بە شێوازێکی تەواو “پراگماتیک” بە میکانیزمی تایبەت لەگەڵ هەر یەکێک لە پێکهاتەکان مامەڵە دەکات:

1. بەرامبەر شیعەکان (دەسەڵاتی ناوەندی)

ڕەنگە سیاسەتی ئەمریکا بەرامبەر بەغدا، جۆرێک بێت لە پەیڕەوکردنی بنەمای “سزا و پاداشت”؛ ئەمە دەکرێت بە چەند میکانیزمێک ئەنجام بدرێت. ئەمریکییەکانیش بەناڕاستەوخۆ چەند جار ئەو پەیامەیان بۆ نوخبەی شیعەی حوکمڕان لە بەغدا ناردووە.

• پەرتکردنی سیاسی: ئەمریکا هەوڵ دەدات لە نێوان ئەو گرووپە شیعانەی کە “عێراقچێتی” دەکەن و ئەوانەی سەر بە ئێرانن، ناكۆكی دروست بکات، بۆ نموونە: بەکارهێنانی سوودانی و گرووپە میانڕەوەکانی تر لە دژی چوارچێوەی هەماهەنگی، کە ئێستا لە پێکهێنانی حکوومەتدا بەڕوونی دیارە.
• چەکی دۆلار: مانەوەی دەسەڵاتی شیعە، بەندە بە دابینکردنی دۆلار لەلایەن بانکی فیدراڵی ئەمریکاوە. تڕەمپ ئەمە وەک کارتێکی گوشار بەکار دەهێنێت؛ هەر جووڵەیەک بە ئاڕاستەی ئێران، بە مانای بڕینی بۆڕیی دۆلار دێت لە ئەمریکاوە. شیعەکانیش باش لەو پەیامەی ئەمریکا تێ گەیشتوون، بۆیە تا ئێستا زۆر پڕاگماتییانە مامەڵەیان کردووە. لە ساڵی ٢٠٢٥ ئاسانکاریی زۆر کراوە بۆ هێنانی کۆمپانیا ئەمریکییەکان،  وەک کۆمپانیا زەبەلاحەکانی: (IOCs) ئیکسن مۆبیل و شیڤرۆن و KBR (Kellogg Brown & Root) ؛ HKN (Hess Corporation’s Exploration Arm) ؛ Baker Hughes و Schlumberger .

2. بەرامبەر سوننەکان

پێ دەچێت سوننەکان لە سیاسەتی ئەمریکادا وەک “کارتێکی هاوسەنگی” سەیر بکرێن:

• هێزی سیاسی: واشنتۆن دەیەوێت سوننەکان ببنە هێزێکی سیاسیی یەکگرتوو بۆ هاوسەنگکردنی هێزی فراکسیۆنە شیعەکان لە پەرلەمان. ئەمە دەکرێت لە ڕێگه‌ی وڵاتانی کەنداو ئەنجام بدرێت. سوننەکان خۆیشیان دەرکیان بەو پێگە نوێیە کردووە؛ ئێستا خەریکی پێکهێنانی بەرەیەکی یەکگرتوون کە بتوانن کاریگەری دروست بکەن.
• پاراستنی ناوچە سوننییەکان: ڕێگریکردن لە گەڕانەوەی داعش لە ناوچە سوننییەکان لە پێشینەی ئامانجی ئەمریکایە لە عێراق؛ بەڵام تڕەمپ پێی باشە وڵاتانی کەنداو (سعوودیا و قەتەر و ئیماڕات) خەرجیی ئاوەدانکردنەوەی ئەم ناوچانە بگرنە ئەستۆ، نەک وەک خۆی دەڵێت “باجدەری ئەمریکی”.

3. بەرامبەر کورد

بەراورد بە هەردوو پێکهاتەکەی تر (شیعە و سوننە)، هەرێمی کوردستان هاوپەیمانێکی دڵسۆزتر و بەمتمانەترە بۆ ئەمریکا، بەڵام لە سەردەمی تڕەمپدا ئەم هاوپەیمانێتییەیش لەوانەیە مەرجدار بێت بە چەند پرسێک:

• سەقامگیریی ناوخۆیی: تڕەمپ بێزارە لە ناکۆکییە ناوخۆیییەکان. نایەوێت ببێتە پاسەوانی ناوماڵی کورد، بەتایبەت کە کورد دەوڵەتێکیشی نییە تا ئەمریکا مامەڵەی تایبەتی لەگەڵ بکات. وەک لە ستراتیژیی نوێی ئاسایشی نیشتمانیی ئیدارەی ئەمریکادا هاتووە، “ئەمریکا خۆڕاگرە و پارێزگارە، بەڵام ناکرێت بە “خۆشباوەڕ یان مامەڵە”(Dovish)  ناو بنرێت. واتا پەیامەکە بۆ کوردیش ڕوونە: “یان یەکگرتوو بن، یان چاوەڕێی پاراستن مەبن.”
• قەڵایەک دژی نەیارانی ئەمریکا: هەرچەندە ئەمە بۆ هەرێمی کوردستان سەختە، بەڵام هەرێم لە ڕوانگەی بەشێک لە ئیدارەی نوێی تڕەمپ ڕەنگە وەک “ژووری ئۆپەراسیۆن” و بنکەی هەواڵگریی پێشکەوتوو دژی نەیارانی ئەمریکا و پاشماوەکانی داعش سەیر بکرێت. بۆیە پاراستنی هەولێر وەک هێڵێکی سوور دەمێنێتەوە، بەڵام سنووری ئەم پاراستنە، سنووردارە و کراوە نییە!

چوارەم: هاوکێشەی هەولێر و بەغدا لەژێر ڕۆشناییی کشانەوەی ئەمریکادا

پرسی کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکا ڕەنگە کاریگەرترین فاکتەر بێت لە هاوکێشەی پەیوەندییەکانی هەولێر و بەغدا؛ چونکە پەیوەندیی نێوان هەولێر و بەغدا هەمیشە لەژێر چاودێریی ناوبژیوانێکی بەهێز (ئەمریکا)دا بووە. کشانەوە یان کەمکردنەوەی هێزەکانی ئەمریکا- کە بڕیار وایە لە کۆتاییی ئەیلوولی ٢٠٢٦ بەتەواوی لە عێراق بکشێنەوە-، ڕەنگە هاوکێشەی ئەم پەیوەندییانە بەتەواوی بگۆڕێت. بەتایبەت پابەندبوونی عێراق بە پرسی بوودجە و ناوچە کێشەلەسەرەکان، ڕەنگە سەرەتای قۆناغێکی تری ناسەقامگیری بێت بۆ عێراق و هەرێمی کوردستان، بەتایبەت لە دۆخی دابەزینی نرخی نەوت لە بازاڕەکانی جیهاندا.

١. نەمانی “هێڵی جیاکەرەوە” و بۆشاییی ئەمنی

بوونی هێزەکانی ئەمریکا لە بنکەکانی (عەین ئەسەد، هەریر و، کەرکووک) وەک بەربەستێک بوو.

• مەترسی لەسەر ناوچە جێناکۆکەکان: ئەگەر تڕەمپ هێزەکان بکشێنێتەوە، بۆشایییەک دروست دەبێت کە ڕەنگە سوپای عێراق و میلیشیاکان هەوڵی پڕکردنەوەی بدەن. لەم دۆخەدا ئەمریکا دەستوەردان ناکات، مەگەر ڕاستەوخۆ بەرژەوەندییە نەوتییەکانی بکەوێتە مەترسییەوە.
• بێلایەنیی ئەمریکا: بەبێ گوشاری دیپلۆماسیی ڕۆژانەی ئەمریکا لەسەر بەغدا، دادگه‌ی فیدراڵی و حکوومەتی ناوەندی، گوشارەکانیان بۆ سەر هەرێم چڕتر دەکەنەوە. تڕەمپ کەمتر بایەخ بە “دەستوور” دەدات و زیاتر بایەخ بەوە دەدات “کێ بەهێزترە و کێ دەتوانێت سەقامگیری مسۆگەر بکات”.

٢. دۆسیەی نەوت و وزە

لەبەر ئەوەی دۆناڵد تڕەمپ بە ڕوانگەیەکی بزنسمانانەوە سیاسەت دەکات، پەیوەندیی هەولێر و بەغدا ڕەنگە بۆ ئەمریکا بچێتە قۆناغی “قازانج و زیان”؛ بەتایبەت ئەگەر سوودانی (یان جێگرەوەکەی) گرێبەستی گەورە بداتە کۆمپانیا ئەمریکییەکان، تڕەمپ پشتگیری لە “مەرکەزییەت”ی بەغدا دەکات و چاوپۆشی لە کۆنترۆڵکردنی کەرتی نەوتی هەرێم دەکات. بەڵام ئەگەر هەرێم بتوانێت بیسەلمێنێت کە تاکە سەرچاوەی وزەی جێی متمانەیە و بەدەرە لە کۆنترۆڵی ئێران، ئەوا واشنتۆن گوشار دەکات بۆ کردنەوەی بۆڕییەکان و ناردنی شایستە دارایییەکانی هەرێمی کوردستان؛ نەک لەبەر دڵسۆزی بۆ کورد، بەڵکوو لە پێناو دابەزاندنی نرخی نەوت لە بازاڕەکانی جیهانی.

٣. سیناریۆی مانەوە لە هەرێم، کشانەوە لە بەغدا

ئەگەر ئەمریکا هێزەکانی تەنیا لە هەرێم بهێڵێتەوە، ئەمە دوو لێکەوتەی دەبێت:

• لایەنی باش: ئەگەری هەیە دواجار هەرێم ببێتە خاوەنی سیستەمێکی بەرگریی ئاسمانیی بەهێز بۆ پاراستنی هێزەکانی ئەمریکا.
• لایەنی خراپ: بەغدا و گرووپە چەکدارەکان، هەرێم وەک “بنکەی دوژمن” سەیر دەکەن و گەمارۆی ئابووریی توندتر دەخەنە سەر هەرێم. لێرەدا پێویستە هەرێم خۆی بۆ قۆناغێکی دژواری ئابووری ئامادە بکات.

پێنجەم: کاریگەریی فاکتەری هەرێمی: تورکیا و ئێران

لە پەیوەندییەکانی عێراق و ئەمریکا هەمیشە فاکتەرێکی تر هەیە کە ناتوانێت نادیدە بگیرێت، ئەویش فاکتەری “تورکیا” و “ئێران”ە. ئەم فاکتەرە بۆ پەیوەندییەکانی هەرێمی کوردستان و عێراقیش ڕاستە. لە دۆخی پەیوەندییەکانی بەغدا و  واشنتۆن ئەم فاکتەرە لە چەند ئاستێکدا کاریگەرە:

١. ئێران: ستراتیژیی “ئه‌وپه‌ڕی گوشار” (Maximum Pressure 2.0)

جیاواز لە ئیدارەی بایدن، تڕەمپ و ئیدارەکەی، چاوی لەوە نییە هەرچۆنێک بێت ئێران ڕازی بکات. گوشاری ئەمریکا بۆ سەر ئێران لە چەند ڕوویه‌کەوە کاریگەریی لەسەر عێراق دەبێت:

• جەنگی دراو: چاوەڕوان دەکرێت ئەمریکا کۆتوبەندی زۆر توند بخاتە سەر بانکی ناوەندیی عێراق. ئامانجەکە ئەوەیە عێراق ناچار بکرێت لە نێوان “سیستەمی داراییی جیهانی” و “دۆستایەتیی ئێران” یەکێکیان هەڵبژێرێت.
• پچڕانی ڕێڕەوی وشکانی: تڕەمپ هەوڵ دەدات پەیوەندیی وشکانیی ئێران بە سووریا و لوبنان لە ڕێگەی عێراقەوە پەک بخات. هەردوو میکانیزمەکە ڕاستەوخۆ کاریگەرییان لەسەر پەیوەندیی عێراق و ئەمریکا دەبێت.

٢. تورکیا: هاوپەیمانێکی پێویستە بۆ ئەمریکا

پەیوەندیی تڕەمپ و ئەردۆغان هەمیشە تایبەت بووە. بۆیە فاکتەری تورکیاش دیسان لە دوو پرسدا کاریگەریی لەسەر پەیوەندیی واشنتۆن و بەغدا دەبێت:

• ئەگەر واشنتۆن ڕێگە بە تورکیا بدات ئۆپەراسیۆنی فراوانتر لە قووڵاییی خاکی عێراق و هەرێم دژی پەکەکە ئەنجام بدات، لە بەرامبەر ئەوەی ئەنقەرە هاوکاری بێت لە گوشارخستنە سەر ئێران.
• ڕێگه‌ی گەشەپێدان: ئەمریکا ڕەنگە پشتگیریی پڕۆژەی “ڕێگه‌ی گەشەپێدان” بکات بۆ ئەوەی عێراق ببەسترێتەوە بە باکوور (تورکیا/ناتۆ) نەک ڕۆژهەڵات.

کۆتایی و دەرەنجام

سیاسەتی ئەمریکا بۆ عێراقی دوای ٢٠٢٥، بە هەرێمی کوردستانیشەوە، دەکرێت لەم تەوەرانەی خوارەوەدا کورت بکرێتەوە:

1. کۆتاییی چەکی سپی: ئەمریکا چیتر ئامادە نییە پارێزەری بێمەرجی هیچ لایەنێک بێت لە عێراق. چ حکوومەتی ناوەندی و چ هەرێمی کوردستان، دەبێت خۆیان بیسەلمێنن کە مایەی “سەرمایە”ن بۆ بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا، نەک “بارگرانی”.
2. ئابووری پێش سیاسەت: زمانی گفتوگۆی چوار ساڵی داهاتوو، زمانی دۆلار و وزە دەبێت. هەر لایەنێک بتوانێت زۆرترین دەرفەتی وەبەرهێنان بۆ کۆمپانیا ئەمریکییەکان بڕەخسێنێت و زۆرترین دووری لە ئێران بپارێزێت، دەبێتە براوەی یارییەکە.
3. مەترسی لەسەر قەوارەی هەرێم: ئەگەر کورد ماڵی خۆی ڕێک نەخاتەوە، مەترسییەکی ڕاستەقینە هەیە کە سیاسەتی “عێراقی یەکگرتوو”ی تڕەمپ لەسەر حسابی دەسەڵاتەکانی هەرێمی کوردستان بێت؛ بەتایبەت ئەگەر بەغدا بتوانێت متمانەی ئەمریکا بەدەست بێنێت.

لە کۆتاییدا، پەیامی ئیدارەی نوێی ئەمریکا بۆ سەرکردەکانی عێراق ڕوونە: “یارییەکە گۆڕاوە؛ یان بە یاساکانی ئێمە یاری دەکەن، یان بەتەنیا جێتان دەهێڵین.” بۆ عێراقێک کە هێشتا لە ڕووی ئاسایش و ئابووری و دارایییەوە لەسەر پێی خۆی نەوەستاوە، بژاردەی دووەم دەکرێت کارەساتبار بێت.

سەرچاوەکان:   

1. Ali Mamouri. New US envoy faces first trial as Iraq forms government. Dec 8, 2025. <https://amwaj.media/en/article/inside-story-new-us-envoy-faces-first-trial-as-iraq-forms-new-government>.
2. Bolton, John. The Room Where It Happened: A White House Memoir. Simon & Schuster, 2020.
3. Cook, Steven A. “The End of Ambition: America’s Past, Present, and Future in the Middle East.” Oxford University Press, 2024.
4. Ford, Robert. “US Policy in Iraq: Balancing Interests and Values.” Middle East Institute, 2023.
5. Hussein Ibrahim. Iraq’s Balancing Act Between Washington and Tehran. Sep 19, 2025. <https://en.al-akhbar.com/news/iraq-s-balancing-act-between-washington-and-tehran?utm_source=chatgpt.com>.
6. International Crisis Group (ICG). “Iraq: Stabilizing the Fault Lines.” Middle East Report, 2025.
7. James Jeffrey,David Schenker. Iraq’s Election: Outcomes and Next Steps. Nov 17, 2025. <<https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/iraqs-election-outcomes-and-next-steps >>.
8. Khairuldeen Makhzoomi. Pro-Iran Militias Are the Big Winners in Iraq’s Election. Nov 25, 2025. <https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/pro-iran-militias-are-big-winners-iraqs-election>.
9. Knights, Michael. “The Future of Iraq’s Armed Forces.” The Washington Institute for Near East Policy, 2024. <https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/future-iraqs-armed-forces>.
10. Patricia Karam. Baghdad between Tehran and Washington: The struggle for a sovereign state. Arab Center Washington DC. 2025, October. <https://arabcenterdc.org/resource/baghdad-between-tehran-and-washington-the-struggle-for-a-sovereign-state/>.
11. Trump, Donald J. Agenda 47: Policy Platform. Official Campaign Publications, 2024.
12. زهراء امير حسن. السياسة الخارجية للواليات المتحدة االمريكية تجاه العراق في عهد الرئيس بايدن.

• جامعة بغداد/ مركز الدراسات االستراتيجية والدولية ، ٢٠٢٥. <<https://iasj.rdd.edu.iq/journals/uploads/2025/07/23/c0545179054091b96273c4a02cee2698.pdf>>.