 |
وه‌رگێڕانی له ئینگلیزییه‌وه: ئێحسان نه‌زەت مسته‌فا
AUGUST 16, 2021
سه‌رۆك: ئێواره باش، من ئه‌مڕۆ ده‌مه‌وێ له‌باره‌ی بارودۆخه ئاشكراكه‌ی ئه‌فغانستانه‌وه قسه بكه‌م. باسی ئه‌و پێشڤه‌چوونانه بكه‌م كه‌وا هه‌فته‌ی ڕابردوو هاتوونه‌ته ئاراوه و، ئه‌و هه‌نگاوانه‌یشی كه ئێمه خه‌ریكین ده‌گرینه به‌ر به‌رامبه‌ر ئه‌و پێشهاته خێرایانه‌ی هاتوونه‌ته پێش، بخه‌ینه به‌رباس.
من و تیمی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌ییم له‌باره‌ی ئه‌فغانستان له نزیكه‌وه چاودێریی بارودۆخه‌كه ده‌كه‌ین و خێرا ئه‌و پلانانه جێبه‌جێ ده‌كه‌ین كه دامان ڕشتوون بۆ وه‌ڵامدانه‌وه‌ی هه‌ر ئه‌گه‌ر و پێشهاتێكی خێرا، به‌و داڕووخانه خێرایه‌یشه‌وه كه ئێستا ئێمه ده‌یبینین. من ئێستا زیاتر له‌باره‌ی ئه‌و هانگاوانه قسه ده‌كه‌م كه ئێمه خه‌ریكی گرتنه‌به‌رین، به‌ڵام ده‌مه‌وێ بیری هه‌مووان بهێنمه‌وه كه ئێمه چۆن گه‌یشتووینه‌ته ئێره و به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ئه‌مریكایش له ئه‌فغانستان چین.
بۆ چه‌ند ئامانجێكی ڕوون 20 ساڵ له‌مه‌وبه‌ر چووین بۆ ئه‌فغانستان، ئه‌ویش بۆ په‌لاماردانی ئه‌وانه‌ی له یازده‌ی سێپته‌مبه‌ری 2001دا په‌لاماری ئێمه‌یان دا و ویستمان ئه‌وه دڵنیا بكه‌ینه‌وه كه‌وا چیتر ئه‌لقاعیده ئه‌فغانستان وه‌ك بنكه‌یه‌ك بۆ دووباره په‌لاماردانی ئێمه به‌كار نا‌هێنێته‌وه. ئێمه ئه‌وه‌مان كرد؛ ئێمه ئه‌لقاعیده‌مان به شێوه‌یه‌كی به‌رچاو له ئه‌فغانستان لاوازكرد؛ ئێمه هه‌رگیز ده‌ستبه‌رداری ڕاوكردنی ئوسامه بنلادن نه‌بووین تا له دواییشدا كوشتمان، كه ئه‌مه‌یش 10 ساڵ له‌مه‌وبه‌ر بوو.
هه‌رگیز ئه‌ركی ئێمه له ئه‌فغانستان ئه‌وه نه‌بووه ئێمه دووباره وڵاته‌كه‌یان بنیات بنێینه‌وه؛ هه‌رگیز بۆ دروستكردنی دیموكراسییه‌تێكی یه‌كگرتوو و ناوه‌ندی نه‌بووه. تاكه به‌رژه‌وەندیی جه‌وهه‌ریی نه‌ته‌وه‌ییمان له ئه‌فغانستان تا ئه‌مڕۆ و بۆ داهاتوویش، بریتییه له ڕاگرتنی تیرۆریستان له په‌لاماردانی وڵاتی ئه‌مریكا. له چه‌ند ساڵی ڕابردوویشدا من زۆر جه‌ختم له‌وه كردۆته‌وه كه‌وا ئێمه ده‌بێ تێڕوانینه‌كه‌مان بچووكتر بكه‌ینه‌وه بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی تیرۆر، نه‌ك ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی توندڕه‌وه‌كان یان بنیاتنانی ده‌وڵه‌ت؛ بۆیه كاتێك من له ساڵی 2009 جێگری سه‌رۆك بووم، ئه‌وه‌م زۆر خسته به‌رباس و تا له دواییدا پێشنیاری ئه‌مه كرا. بۆیه‌یش من وه‌ك سه‌رۆك، زۆر پێداگرم له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه ئێمه ده‌بێ جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌و هه‌ڕه‌شانه بكه‌ینه‌وه كه ئێستا ئێمه له ساڵی 2021 ڕووبه‌ڕوویان ده‌بینه‌وه نه‌ك هه‌ڕه‌شه‌كانی دوێنێ.
ئه‌مڕۆ هه‌ڕه‌شه‌ی تیرۆریستان له ده‌ره‌وه‌ی ئه‌فغانستانیش ته‌شه‌نه‌ی كردووه؛ وه‌ك گرووپی ئه‌لشه‌باب له سۆمال و، ئه‌لقاعیده له نیمچه‌دوورگه‌ی عه‌ره‌بی و، ئه‌لنوسره له سووریا و، هه‌وڵه‌كانی دروستكردنی خه‌لافه‌ت له سووریا و عێراقدا له‌لایه‌ن داعشه‌وه و پێگه‌یاندنی مه‌یلخوازانیان له ئه‌فریقا و ئاسیادا. ئه‌م هه‌ڕه‌شانه سه‌رچاوه‌ی ئاگاداربوون و دركپێكردنمانن. ئێمه ئه‌ركی ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی تیرۆر له دژی گرووپه تیرۆریستییه‌كان له چه‌ندان وڵات ئه‌نجام ده‌ده‌ین، له كاتێكدا بوونی سه‌ربازیی هه‌میشه‌ییشمان تێدا نییه.
ئه‌گه‌ر پێویست كرا، هه‌مان شتیش له ئه‌فغانستان ئه‌نجام ده‌ده‌ین. ئێمه به شێوه‌یه‌كی ئاسۆیی په‌ره‌مان به تواناكانی ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی تیرۆر داوه كه وا ده‌كات ئێمه له هه‌ر هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی ڕاسته‌وخۆ بۆ سه‌ر ئه‌مریكا له ناوچه‌كه‌دا زیاتر چاوكراوه بین و، هه‌روه‌ها بۆ ده‌ستكردنه‌وه به شێوه‌یه‌كی خێرا و به‌په‌له ئه‌گه‌ر پێویست كرا.
كاتێك من هاتمه ئۆفیسی كۆشكی سپی، ڕێككه‌وتنێكم بۆ مابووه‌وه كه سه‌رۆك ترامپ له‌گه‌ڵ تاڵیبان گفتوگۆی له‌سه‌ر كردبوو. له‌ژێر ئه‌م ڕێككه‌وتنه‌دا، ده‌بوایه تا 1ی مایسی 2021 هێزه‌كانی ئه‌مریكا له ئه‌فغانستان بكشێنه‌وه، ئه‌ویش هه‌ر ته‌نیا سێ مانگ دوای ده‌ستبه‌كاربوونم له سه‌رۆكایه‌تی.
هێزه‌كانی ئه‌مریكا هه‌ر ئه‌وكات له ماوه‌ی سه‌رۆكایه‌تیی ترا‌مپدا هێزه‌كانیان له 15500 سه‌ربازه‌وه، كه‌م كردبووه‌وه بۆ 2500 سه‌رباز، له كاتێكدا تاڵیبان له لووتكه‌ی به‌هێزییه سه‌ربازییه‌كه‌یدا بوو. ئه‌و بژارده‌ی من وه‌ك سه‌رۆكی ئێوه، ده‌بوو هه‌ڵی بژێرم ئه‌وه بوو؛ یان ئه‌وه‌تا ده‌بوایه ڕێككه‌وتنه‌كه‌م جێبه‌جێ بكردبایه، یانیش ده‌بوایه خۆمان ئاماده بكه‌ین بۆ جه‌نگ له‌گه‌ڵ تاڵیبان له ناوه‌ڕاستی وه‌رزی به‌هار. دوای 1ی مایس هیچ ئاگربه‌ستێك نه‌ده‌بوو و، هه‌روه‌ها هیچ ڕێككه‌وتنێكیش نه‌بوو بۆ پاراستنی هێزه‌كانمان له‌وێ. له دوای 1ی مایس به‌بێ قوربانیدانی هێزه‌كانی ئه‌مریكا ئارامی به‌رقه‌رار نه‌ده‌بوو.
ته‌نیا ئه‌و هه‌قیقه‌ته سارده هه‌بوو كه ئه‌ویش جێبه‌جێكردنی ڕێككه‌وتنه‌كه و كشانه‌وه‌ی هێزه‌كانمان بوو له ئه‌فغانستان؛ یانیش زیادكردنی شه‌ڕ و پێكدادانه‌كان له‌گه‌ڵ تاڵیبان، ئه‌ویش به دووباره ڕه‌وانه‌كردنه‌وه‌ی هه‌زاران سه‌ربازی تر بۆ به‌ره‌كانی جه‌نگ له ئه‌فغانستان و ده‌سپێكردنه‌وه‌ی ده‌یه‌ی سێیه‌می به‌ربه‌ره‌كانێ.
من ڕێك پاڵپشتی له بڕیاره‌كه‌م ده‌كه‌م؛ دوای 20 بیست ساڵ من ڕێگه سه‌خته‌كه فێر بووم ئه‌وه‌ی كه‌وا هه‌رگیز بۆ كشانه‌وه‌ی هێزه‌كانی ئه‌مریكا كاتێكی باش نییه؛ بۆیه ئێمه هه‌ر له‌وێ بووین؛ ئێمه له‌باره‌ی مه‌ترسییه‌كان به‌رچاومان ڕوون بوو؛ ئێمه پلانمان بۆ هه‌ر حاڵه‌تێكی كتوپڕ داڕشت.
من هه‌میشه به‌ڵێنم به خه‌ڵكی ئه‌مریكا داوه كه‌وا من له‌گه‌ڵ ئێوه ڕاست ده‌بم؛ ڕاستییه‌كه‌یش ئه‌وه‌یه كه ئه‌مه زۆر خێراتر ته‌قییه‌وه له‌وه‌ی پێشبینیمان بۆی ده‌كرد. چیش ڕووی دا؟ سه‌ركرده سیاسییه ئه‌فغانه‌كان كۆڵیان دا و وڵاتیان به‌جێ هێشت و سوپای ئه‌فغانستانیش به‌بێ شه‌ڕكردن داڕووخا. ئه‌گه‌ر هه‌ر شتێك یان پێشڤه‌چوونه‌كانی هه‌فته‌ی ڕابردوو، بووبێتنه مایه‌ی ده‌ستێوه‌ردانی سه‌ربازیی ئه‌مریكا له ئه‌فغانستان، كه‌واته ئێستا ئه‌و بڕیاره به‌جێیه.
هێزه‌كانی ئه‌مریكا ناتوانن و نایشبێت له شه‌ڕیكدا بجه‌نگن و بمرن كه‌وا هێزه‌كانی ئه‌فغانستان نایانه‌وێ بۆ خۆیان بكه‌ن. ئێمه زیاتر له یه‌ك ترلیۆن دۆلارمان خه‌رج كرد. ئێمه هێزێكی ئه‌فغانیی باشی 300 هه‌زار كه‌سیمان مه‌شق پێ كرد و پڕچه‌كمان كردن؛ هێزێك كه‌وا له قه‌باره‌ی سه‌ربازیدا، گه‌وره‌تر بوو له زۆرێك له سوپا سه‌ربازییه‌كانی هاوپه‌یمانمان له ناتۆ. ئێمه هه‌موو ئامرازێكی پێویستمان خسته به‌رده‌ستیان. ئێمه مووچه‌مان بۆ دابین كردن و هێزه ئاسمانییه‌كه‌یانمان بۆ بووژانده‌وه؛ شتێك كه‌وا تاڵیبان نه‌یانبووه. تاڵیبان هێزی ئاسمانیی نه‌بووه؛ ئێمه پشتگیریی هێزی ئاسمانیمان بۆ دابین كردووه. ئێمه هه‌موو شه‌نسێكمان پێ دان بۆ ئه‌وه‌ی چاره‌نووسی خۆیان دیاری بكه‌ن؛ ئه‌وه‌ی كه ئێمه نه‌مانتوانی بۆیان دابین بكه‌ین، ئه‌و خواسته بوو كه‌وا له پێناو ئه‌و چاره‌نووسه‌دا بجه‌نگن.
هه‌ندێك یه‌كه‌ی هێزی تایبه‌ت و سه‌ربازیی زۆر بوێر و به‌توانای ئه‌فغان هه‌ن، كه‌وا ئه‌گه‌ر ئێستا ئه‌فغانستان نه‌توانێت شه‌ڕێكی ڕاسته‌قینه‌‌ی تاڵیبان بكات، هیچ ده‌رفه‌تێكی تر نییه كه دوای ساڵێك یان زیاتر له ساڵێك، یان 5 ساڵ، یانیش له دوای 20 ساڵی تر له بوونی هێزی سه‌ربازیی ئه‌مریكا، هیچ جیاوازییه‌ك له مه‌یدانه‌كه‌دا دروست بكات.
بۆیه من باوه‌ڕم وایه كه‌وا هه‌ڵه‌یه فه‌رمان به هێزه‌كانی ئه‌مریكا بكرێت بۆ هاتنه‌پێشه‌وه له‌م دۆخه‌دا، له كاتێكدا خودی هێزه چه‌كداره‌كانی ئه‌فغانستان شه‌ڕ بۆ خۆیان ناكه‌ن. ئه‌گه‌ر سه‌ركرده سیاسییه‌كانی ئه‌فغانستان نه‌یانتوانیبێت له پێناو میلله‌ته‌كه‌یاندا یه‌ك بگرن و گفتوگۆ له‌باره‌ی داهاتووی وڵاته‌كه‌یان بكه‌ن له‌و كاته‌ی كه ئارامی هه‌بوو، ئه‌وا هه‌رگیز ناتوانن ئه‌مه بكه‌ن؛ ئه‌گه‌رچی هێزه‌كانی ئه‌مریكایش له‌وێ بمێننه‌وه و له ئاگری جه‌نگه‌كه‌دا بسووتێن بۆیان. هه‌روه‌ها ڕكابه‌ره ڕاسته‌قینه ستراتیژییه‌كانمان، وه‌ك چین و ڕووسیا، حه‌زی هیچ ناكه‌ن جگه له‌وه‌ی حه‌ز ده‌كه‌ن ویلایه‌ته یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا به‌رده‌وام بێت له خه‌رجكردنی بلیۆنان دۆلاری تر له سه‌رچاوه‌كان و ئاگاداربوون له ڕاگرتنی سه‌قامگیریی دۆخه‌كه له ئه‌فغانستان.
كاتێك له مانگی حوزه‌یران له كۆشكی سپی، میوانداریمان كرد له سه‌رۆك "غه‌نی" و جێگره‌كه‌ی "عه‌بدوڵڵا"؛ هه‌روه‌ها له مانگی ته‌مووز به ته‌له‌فۆن له‌گه‌ڵ سه‌رۆك غه‌نی قسه‌م كرد، ئێمه باسمان له چۆنێتیی خۆئاماده‌كرن بۆ جه‌نگی سڤیل كرد له ئه‌فغانستان دوای كشانه‌وه‌ی هێزه‌كانی ئه‌مریكا و، هه‌روه‌ها باسی نه‌هێشتنی گه‌نده‌ڵیی حكوومه‌ت كرد بۆ ئه‌وه‌ی حكوومه‌ت له خزمه‌ت خه‌ڵكی ئه‌فغانستاندا بێت. ئێمه زۆر به‌درێژی باسی ئه‌وه‌یشمان كرد كه ده‌بێ سه‌ركرده سیاسییه‌كانی ئه‌فغانستان یه‌ك بگرن، كه‌چی ئه‌وان شكستخواردوو بوون له ئه‌نجامدانی هیچ كامێك له‌وانه. هه‌روه‌ها داوایشم لێ كردن كه‌وا به ڕێگه‌ی دیپلۆماسی له‌گه‌ڵ تاڵیبان سه‌قامگیریی سیاسی بێننه كایه‌وه، به‌ڵام ئه‌م پێشنیاره‌م به‌ته‌واوی ڕه‌ت كرایه‌وه. به‌ڕێز غه‌نی، سوور بوو له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی هێزه ئه‌فغانه‌كان ده‌جه‌نگن به‌ڵام له ڕاستیدا ئه‌و هه‌ڵه بوو.
جا من هێشتا ماوم پرسیار له‌وانه بكه‌م كه ده‌ڵێن ده‌بوایه ئێمه له‌وێ بماباینه‌وه: ئایا ئێوه ده‌تانه‌وێ من چه‌ند نه‌وه‌ی تری كچ و كوڕی ئه‌مریكی بنێرم بۆ جه‌نگی ئه‌فغانستان و جه‌نگی سڤیلی ئه‌فغانستان، له كاتێكدا هێزه‌كانی ئه‌فغانستان خۆیان نایانه‌وێ ئه‌مه بكه‌ن؟ تێچووی ژیانی چه‌ند ئه‌مریكیی تر شایه‌نی ئه‌مه‌یه؟ چه‌ند ڕیزی تری به‌ردی گۆڕ له گۆڕستانی نیشتمانیی "ئارلینگتۆن"دا بچه‌قێنرێن؟
من له وه‌ڵامه‌كه‌مدا زۆر ڕوونم: من ئه‌و هه‌ڵانه دووباره ناكه‌مه‌وه كه له ڕابردوودا كردوومانن؛ هه‌ڵه‌ی مانه‌وه و جه‌نگی ڕكابه‌رییه‌كی بێكۆتایی كه له به‌رژه‌وه‌ندییه نیشتمانییه‌كانی ئه‌مریكادا نییه. له تێوه‌گلانی جه‌نگی سڤیل له وڵاتێكی بێگانه‌دا و هه‌وڵدان بۆ دووباره دروستكردنه‌وه‌ی وڵاتێك له ڕێگه‌ی ناردنی سه‌ربازانی ویلایه‌ته یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكاوه، ئه‌مانه هه‌موو ئه‌و هه‌ڵانه‌ن كه ئێمه ناتوانین دووباره‌یان بكه‌ینه‌وه، چونكه ئێمه به‌رژه‌وه‌ندیی جه‌وهه‌ریی گرنگمان له جیهاندا هه‌ن كه ناتوانین پشتگوێیان بخه‌ین.
هه‌روه‌ها ده‌مه‌وێ ئاماژه به‌وه بكه‌م كه‌وا ئه‌م ڕووداوه بۆ چه‌ندان كه‌س له ئێمه زۆر به‌ئازاره. ئه‌و دیمه‌نانه‌ی ئێمه له ئه‌فغانستان ده‌بینین چه‌ند ناخۆشن! به‌تایبه‌تی بۆ دیپلۆماتكاره‌كان، كارمه‌ندانی بواری مرۆیی و جه‌نگاوه‌ره‌كانمان و، هه‌روه‌ها بۆ هه‌موو ئه‌وانه‌یشی له ئه‌فغانستان بوونه و ویستوویانه یارمه‌تیی ئه‌فغانه‌كان بده‌ن؛ هه‌روه‌ها بۆ ئه‌وانه‌ی كه‌سه ئازیزه‌كانیان له ئه‌فغانستان له‌ده‌ست داوه و بۆ ئه‌و ئه‌مریكییانه‌یشی جه‌نگاون و خزمه‌تی ئه‌و وڵاته‌یان كردووه. من خۆیشم ئه‌و هه‌سته‌م هه‌یه.
ئه‌مه به هه‌مان شێوه بۆ منیشه؛ منیش بۆ ماوه‌یه‌كی زۆر كارم له كه‌یسی هاوشێوه‌دا كردووه؛ منیش به درێژاییی جه‌نگه‌كه له ئه‌فغانستان بوومه، واته له‌و كاته‌ی جه‌نگه‌كه به‌رده‌وامیی هه‌بوو؛ هه‌ر له "كابوول"ه‌وه تا قه‌نده‌هار و دۆڵی كۆنار. من له چوار بۆنه‌ی جیاوازدا سه‌ردانی ئه‌وێم كردووه؛ من چاوم به خه‌ڵك كه‌وتووه و قسه‌م له‌گه‌ڵ سه‌ركرده سیاسییه‌كان كردووه؛ كاتم له‌گه‌ڵ هێزه‌كانمان به‌سه‌ر بردووه و ڕاسته‌وخۆ له‌وه گه‌یشتووم كه له ئه‌فغانستان چی مه‌حاڵه و چی مه‌حاڵ نییه.
ئێمه له یارمه‌تیدانی خه‌ڵكی ئه‌فغانستان به‌رده‌وام ده‌بین. ئێمه له ڕێگه‌ی دیپلۆماسییه‌تمان، كاریگه‌ریی نێوده‌وڵه‌تیمان و هاوكاریی مرۆییمان یارمه‌تییان ده‌ده‌ین. ئێمه له ڕێگه‌ی دیپلۆماسییه‌تی هه‌رێمییه‌وه گوشار دروست ده‌كه‌ین و ده‌ست وه‌رده‌ده‌ین بۆ ئه‌وه‌ی توندوتیژی ڕوو نه‌دات و ئارامی به‌رقه‌رار بێت. ئێمه به‌به‌رده‌وامی داوای پاراستنی مافی خه‌ڵكی ئه‌فغانستان، كچان و ئافره‌تان ده‌كه‌ین؛ هه‌روه‌ك چۆن ئێمه له سه‌رتاپای جیهاندا داوای ئه‌وه ده‌كه‌ین.
من له‌وه‌دا ڕاشكاوم كه‌وا ده‌بێ مافه‌كانی مرۆڤ ناوه‌ندی سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌مان بێت، به‌ڵام ئه‌نجامدانی ئه‌مه له ڕێگه‌ی شاندنی بێكۆتاییی هێزی سه‌ربازییه‌وه نابێت، به‌ڵكوو ده‌بێت له ڕێگه‌ی سیاسه‌تمان و ئامرازه ئابوورییه‌كانمان و داواكردنی جیهان بۆ گه‌یشتنه ڕیزی ئێمه‌وه، بێت.
با ئێستا ئه‌ركی ئه‌مریكا له ئه‌فغانستان بۆتان بخه‌مه ڕوو؛ من داوام لێ كرا كه‌وا ڕێگه بده‌م و ڕێگه‌یشم دا كه‌وا 6 هه‌زار سه‌رباز بنێرین بۆ ئه‌فغانستان تاكوو یارمه‌تیی كشانه‌وه‌ی هێزه‌كانی ئه‌مریكا و كارمه‌نده هاوپه‌یمانه سڤیله‌كانمان بده‌ن، هه‌روه‌ها بۆ ڕزگاركردنی ئه‌فغانه هاوپه‌یمانه‌كانمان و ئه‌فغانه بێده‌سه‌ڵاته‌كانی له‌گه‌ڵ ئێمه كاریان كردووه، تاكوو به‌سه‌لامه‌تی بگوازرێنه‌وه ده‌ره‌وه‌ی ئه‌فغانستان. هێزه‌كانمان هه‌وڵ ده‌ده‌ن فڕۆكه‌خانه‌كان به‌سه‌لامه‌تی بپارێزن بۆ ئه‌وه‌ی سه‌لامه‌تیی به‌رده‌وامبوونی پڕۆسه‌ی گواستنه‌وه‌ی سه‌رباز و سڤیله‌كان دووپات بكه‌نه‌وه؛ هه‌روه‌ها ئێمه هاتوچۆی هێڵه ئاسمانییه‌كانمان گرتۆته به‌ده‌ست. ئێمه به‌سه‌لامه‌تی باڵیۆزخانه‌كه‌مان داخستووه و ستافه‌كه‌یشمان گواستۆته‌وه؛ به هه‌مان شێوه، بوونی سیاسیمان له فڕۆكه‌خانه‌دا به‌رده‌وامه.
ئێمه نیازمان وایه له ڕۆژانی داهاتوودا هه‌زاران هاووڵاتیی ئه‌مریكی، كه له ئه‌فغانستان كار ده‌كه‌ن و ده‌ژین، بگوزاینه‌وه. هه‌روه‌ها ئێمه به‌رده‌وام ده‌بین له یارمه‌تیدانی ده‌رچوونی ستافی سڤیل؛ ستافی سڤیلی هاوپه‌یمانانمان كه هێشتا وا هه‌ر له ئه‌فغانستان خزمه‌ت ده‌كه‌ن. له ئۆپه‌راسیۆنی په‌نابه‌ره هاوپه‌یمانه‌كانماندا كه من له مانگی ته‌مووز ڕام گه‌یاند، تا ئێستا 2 هه‌زار ئه‌فغان گواستراونه‌ته‌وه؛ واته ئه‌و كه‌سانه‌ی له‌گه‌ڵ ئێمه كاریان كردووه و خۆیان و خێزانه‌كانیان ڤیزه‌ی تایبه‌تی په‌نابه‌ری ده‌یانگرێته‌وه تاكوو بچن بۆ ئه‌مریكا. له ڕۆژانی داهاتوودا، سوپای ئه‌مریكا هاوكاری دابین ده‌كات بۆ گواستنه‌وه‌ی ئه‌وانه‌ی ڤیزه‌ی په‌نابه‌ری تایبه‌ت ده‌یانگرێته‌وه، به خۆیان و خێزانه‌كانیانه‌وه، ئه‌ویش به گواستنه‌وه‌یان بۆ ده‌ره‌وه‌ی ئه‌فغانستان.
هه‌روه‌ها ئێمه هه‌ر خه‌ریكی به‌رفراوانكردنی یارمه‌تییه‌كانمانین بۆ ئه‌و ئه‌فغانانه‌ی له باڵیۆزخانه‌ی ئه‌مریكا كاریان كردووه و ئه‌وانه‌ی بۆ ئاژانسه ناحكوومییه‌كان، ڕێكخراوه ئه‌مریكییه ناحكوومییه‌كان كاریان كردووه؛ هه‌روه‌ها ئه‌و ئه‌فغانانه‌یشی له مه‌ترسییه‌كی گه‌وره‌دان، به ئاژانسه هه‌واڵییه‌كانیشه‌وه؛ ئێمه ده‌یانگوازینه‌وه بۆ ده‌ره‌وه‌ی ئه‌فغانستان.
ده‌زانم كه زۆرێك ده‌ڵێن بۆچی ئێمه زووتر ده‌ستمان به ڕزگاركردنی ئه‌فغان و سڤیله‌كان نه‌ده‌كرد؟ به‌شێكی وه‌ڵامه‌كه‌یش ئه‌وه‌یه كه‌وا هه‌ندێك له ئه‌فغانه‌كان نه‌یانده‌ویست زووتر وڵات جێ بهێڵن و هێشتا هیوایان به وڵاتی خۆیان مابوو. به‌شێكی تری وه‌ڵامه‌كه‌یش ئه‌وه‌یه كه‌وا حكوومه‌تی ئه‌فغانستان و هانده‌ره‌كانیان ئێمه‌یان له ڕێكخستنی كۆڕه‌وێكی سه‌رتاپا بێهیوا كرد، تاكوو به‌ئامانج نه‌گیرێن؛ وه‌ك خۆیان ده‌یانگوت "قه‌یرانی متمانه هه‌یه."
هێزه‌كانی ئه‌مریكا هه‌روه‌ك هه‌میشه ئه‌م ئه‌ركه به‌پرۆفێشناڵی و كاریگه‌رییه‌وه ئه‌نجام ده‌ده‌ن، به‌ڵام ئه‌مه ڕیسكیشی تێدایه. له كاتێكدا ئێمه ئه‌و كشانه‌وه‌یه ئه‌نجام ده‌ده‌ین، ئێمه ئه‌وه‌مان بۆ تاڵیبان ڕوون كردۆته‌وه كه‌وا ئه‌گه‌ر ئه‌وان په‌لاماری كه‌سه‌كانمان بده‌ن یان ته‌گه‌ره بخه‌نه به‌رده‌م ئۆپه‌راسیۆنه‌كانمان، ئه‌وا شێوازی خۆمان ده‌گۆڕین و به‌رپه‌رچدانه‌وه‌یه‌كی توند و ده‌ستبه‌جێ ده‌بێت؛ ئه‌گه‌ر پێویستیش كرا ئێمه له ڕێگه‌ی به‌كارهێنانی هێزی وێرانكه‌ر خه‌ڵكی خۆمان ده‌پارێزین. ئه‌م ئه‌ركه سه‌ربازییه هه‌نووكه‌یییه‌مان بۆ ماوه‌یه‌كی كورته و مه‌ودایه‌كی به‌رته‌سكه و ته‌ركیز له ئامانجه‌كان ده‌كاته‌وه، ئه‌ویش هه‌رچی زووه كارمه‌ندانی خۆمان و هاوپه‌یمانانمان بۆ شوێنێكی سه‌لامه‌ت بگوازینه‌وه. هه‌ر كاتێكیش ئه‌و ئه‌ركه‌مان ته‌واو كرد، ئێمه هێزی سه‌ربازییشمان ده‌كشێنینه‌وه. ئێمه كۆتایی به درێژترین جه‌نگی ئه‌مریكا دێنین، ئه‌ویش دوای 20 ساڵ خوێنڕشتن.
به‌دڵگرانییه‌وه ئه‌و ڕووداوانه‌ی ئێستا ئێمه ده‌یبینین، به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ن كه‌وا هه‌رگیز هیچ قه‌باره‌یه‌كی هێزی سه‌ربازیی ئه‌فغانستان سه‌قامگیری و یه‌كگرتوویی و ئارامی ناگه‌ڕێنێته‌وه؛ هه‌روه‌ك له مێژوودا به "گۆڕستانی ئیمپراتۆركان" ناسراوه. ده‌كرا ئه‌وه‌ی ئێستا ڕوو ده‌دات، به‌ئاسانی 5 ساڵ له‌مه‌وبه‌ر یان دوای 15 ساڵی تر له داهاتوودا ڕووی بدایه. پێویسته ئێمه ڕاستگۆ بین كه‌وا ئهركهكهمان له ئه‌فغانستان به زۆر هه‌نگاوی هه‌ڵه‌دا تێ په‌ڕیوه و له دوو ده‌یه‌ی ڕابردوودا زۆر شتی هه‌ڵه ڕوویان دا. من ئێستا چواره‌مین سه‌رۆكی ئه‌مریكام كه سه‌رۆكایه‌تیی جه‌نگی ئه‌فغانستان ده‌كه‌م و سه‌رۆكه‌كانیش دووانیان دیموكرات بوون و دووانیش كۆماری؛ ئێستایش من ئه‌و به‌رپرسیارێتییه ناگوازمه‌وه بۆ سه‌رۆكی پێنجه‌م. من خه‌ڵكی ئه‌مریكا به ڕێگه‌یه‌كی هه‌ڵه‌دا نابه‌م، به‌وه‌ی بڵێم ئه‌فغانستان ته‌نیا كاتێكی كه‌می پێویسته بۆ دروستبوونی جیاوازی و چاكبوونی دۆخه‌كه؛ ئێستا من به‌رپرسیارێتییه‌‌كه هه‌ڵده‌گرم و به‌وه‌ی ئێمه ئه‌مڕۆ له كوێین و له داهاتوویشدا چۆن به‌ره‌و پێشه‌وه هه‌نگاو بنێین.
من ئێستا سه‌رۆكی ویلایه‌ته یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكام و هه‌ڵگری ئه‌و به‌رپرسیارێتییه‌م. من له‌دڵه‌وه خه‌مبارم له‌و ڕاستییه‌ی ئه‌مڕۆ ڕووبه‌ڕووی ئێمه ده‌بێته‌وه، به‌ڵام من په‌شیمان نیم له بڕیاره‌كه‌م به كۆتاییپێهێنانی جه‌نگ له ئه‌فغانستان و ته‌ركیزخستنه سه‌ر ئهركهكهمان كه ئه‌ویش ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی تیرۆره له ئه‌فغانستان و شوێنه‌كانی تر له جیهاندا. ئه‌ركی ئێمه بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی هه‌ڕه‌شه تیرۆریستییه‌كانی ئه‌لقاعیده‌یه له ئه‌فغانستان و، كوشتنی ئوسامه بن لادنیش بۆ خۆی سه‌ركه‌وتن بوو.
هه‌وڵ و ته‌قه‌ڵڵاكانی ده‌یان ساڵه‌مان بۆ زاڵبوون به‌سه‌ر مێژوودا و ئه‌نجامدانی گۆڕانكاریی هه‌میشه‌یی و بنیاتنانه‌وه‌ی ئه‌فغانستان ئه‌مه‌ی لێ به‌رهه‌م هات؛ باوه‌ڕیشم وا بووه كه دۆخه‌كه له‌وێ قه‌ت چاك نابێت. من ناتوانم و داوایش له هێزه‌كانمان ناكه‌م كه تاهه‌تایه جه‌نگی ناوخۆ بۆ وڵاتێكی تر بكه‌ن، قوربانی بده‌ن و ئازار بچێژن یاخود بریندار ببن و، خانه‌واده‌كانیان تووشی خه‌فه‌ت و زیان بكه‌ن. ئه‌مه له به‌رژه‌وه‌ندیی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌ییماندا نییه. خه‌ڵكی ئه‌مریكا ئه‌وه‌ی ناوێت، هێزه‌كانیشمان ئه‌وه‌یان ناوێت؛ ئه‌و هێزانه‌ی كه‌وا له دوو ده‌یه‌ی ڕابردوودا زۆر قوربانیان دا و شایه‌نی زیاترن. كاتێك من هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردنم ده‌كرد، به‌ڵێنێكم دا به خه‌ڵكی ئه‌مریكا، ئه‌ویش كشانه‌وه‌ی هێزه‌كانی ئه‌مریكا بوو له جه‌نگی ئه‌فغانستان و، كه‌چی ئه‌مه سه‌خت و بێسه‌روبه‌ر بوو، به‌ڵام به‌ڵێ ئه‌نجاممان دا و شه‌ره‌فی ئه‌و به‌ڵێنه‌یشم پێ بڕا؛ ئه‌گه‌رچی بێكه‌موكوڕییش نه‌بوو.
هه‌روه‌ها گرنگتر له‌مه‌یش، له به‌رامبه‌ر ئه‌و پیاو و ئافره‌تانه‌ی خزمه‌تی ئه‌م نه‌ته‌وه‌یه‌یان كردووه، من شه‌ره‌فی ئه‌وه‌م پێ بڕا كه‌وا گوتم من چیتر له كرده‌ی سه‌ربازیدا داواتان لێ ناكه‌م ژیانی خۆتان بخه‌نه مه‌ترسییه‌وه كه ده‌بووایه ئه‌مه ماوه‌یه‌كی زۆر پێش ئێستا ئه‌نجام درابایه. سه‌ركرده‌كانمان ئه‌وه‌یان له ڤێتنام كرد كاتێك من گه‌نج بووم، به‌ڵام من له ئه‌فغانستان ئه‌مه ناكه‌م. ده‌زانم كه ڕه‌خنه له بڕیاره‌كه‌م ده‌گیرێ به‌ڵام من پێم خۆشه ڕه‌خنه‌كان وه‌رگرم وه‌ك له جێهێشتنی بڕیاره‌كه بۆ سه‌رۆكێكی تری ویلایه‌ته یه‌كگرتووه‌كان كه ده‌بێته سه‌رۆكی پێنجه‌م. چونكه بڕیاره ڕاسته‌كه‌یه؛ بڕیاره ڕاسته‌كه‌یه بۆ خه‌ڵكه‌كه‌مان؛ بڕیاره ڕاسته‌كه‌یه بۆ مرۆڤه ئازایه خزمه‌تكاره‌كانمان؛ ئه‌وانه‌ی ژیانی خۆیان بۆ خزمه‌تكردنی نیشتمان خستۆته مه‌ترسییه‌وه و، هه‌روه‌ها بۆ ئه‌مریكایش بڕیاره ڕاسته‌كه‌یه.
ئیتر سوپاس، ئینشه‌ڵڵا خوا سوپاكه‌مان، دیپلۆماتكاره‌كانمان و هه‌موو ئه‌و ئه‌مریكییه ئازایانه‌ی له كاته سه‌خته‌كاندا خزمه‌تیان كردووه، بپارێزێت.
سەرچاوە: