هەڵبژاردنی پەرلەمانی ئەوروپا؛ ڕه‌وش و بارى پۆپۆليزم له‌ ئه‌وروپادا (2016)*

24, 05, 2019

ئاسۆ کەریم، نووسەر، وەرگێڕ و پەرلەمانتارى خولى سێى پەرلەمانى کوردستان (٢٠٠٩-٢٠١٣)

پێنووس:

لە ٢٣ تا ٢٦ی ئەم مانگەدا، هەڵبژاردنی پەرلەمانی لە یەکێتیی ئەوروپادا بەڕێوە دەچێت. ٤١٨ ملیۆن کەس لە ٢٨ وڵاتی ئەوروپیدا مافی دەنگدانیان هەیە تا ٧٥١ نوێنەر بۆ پەرلەمانی ئەوروپا هەڵبژێرن. ژمارەی نوێنەرانی هەر وڵاتێک لە پەرلەمانی ئەوروپادا پەیوەندیی ڕاستەوخۆی بە ڕێژەی دانیشتووانی هەر وڵاتێکەوە هەیە، بۆ نموونە ئەڵمانیا بە ژمارەی دانیشتووانی کە زیاتر لە ٨٢ ملیۆن کەسە، ٩٦ نوێنەری هەیە و وڵاتی ماڵتا کە تەنیا ٤٧٥ هەزار دانیشتووی هەیە، ٦ نوێنەری بەر دەکەوێت. ئەو نوێنەرانە بۆ ماوەی پێنج ساڵ هەڵدەبژێردرێن و لە دوو شاری ستراسبۆرگی فەڕەنسا و بروکسێل لە بەلژیکادا کار دەکەن. نوێنەرانی پەرلەمانی ئەوروپا لەگەڵ ئەنجومەنی یەکێتیی ئەوروپا (Council of the European Union) کە لە ڕێبەرانی وڵاتانی ئەندام پێک دێت، یاساکان و بوودجەی ئەوروپا پەسند دەکەن.

یەکێک لە تایبەتمەندییەکانی ئەو هەڵبژاردنە، گەشە و هەڵدانی پۆپۆلیزم و ڕاستئاژۆیییە لە ئەوروپا، کە بەشێک لە چاودێران و ڕاپرسییەکانی ئەوروپا باس لە ئەگەری ئەوە دەکەن کە لەوانەیە لەو هەڵبژاردنەدا ڕاستی توندئاژۆ نزیک بە ١٤٠ کورسی مسۆگەر بکات؛ واتە باس لە چوار قات گەشەی ئەو ئاراستە فکری و سیاسییە دەکەن.

لەو نێوەدا ڕاستی سەرچڵی ئەوروپی، لەسەر بەرگرتن بە هاتنی پەنابەر بۆ ئەوروپا، لاوازکردنی دەسەڵاتی یەکێتیی ئەوروپا و بەهێزکردنی دەوڵەتەکان، هەروەها دژەئیسلام یەکگرتوون. لە ١٩-٥-٢٠١٩دا، چەند حزبی نەتەوەیی و ڕاستی تۆندئاژۆی وڵاتانی ئەندام لە یەکێتیی ئەوروپا لە ئیتاڵیا کۆ بوونەوە. ڕێبەرانی ١١ حزبی ڕاستی سەرچڵ لە گوتارەکانیاندا، باسیان لە کەمکردنەوەی دەسەڵاتی یەکێتیی ئەوروپا و ڕێگەنەدان بە پەنابەران کە ڕوو لە ئەوروپا بکەن، کرد.

پۆپۆلیزم، ڕاستئاژۆیی و هزری ناسیۆنالیستی لە ئەوروپا تایبەتمەندیی ئەو خولەی هەڵبژاردنە له‌و كیشوه‌ره‌دا. ئەمەیش نیگەرانییەکی زۆری لە یەکێتیی ئەوروپادا دروست کردووە؛ هەر بەگوێرەی ڕاپرسییەکانی ئەوروپا، ٪٤٣ی ئەوروپپیەکان لەسەر ئەو ڕایەن کە بەدەسەڵاتگەیشتنی پۆپۆلیزم، هەڕەشەیە بۆ سەر چالاکیی ئەو یەکێتییە. بۆ نموونە ٪٥٦ی ئەڵمانەکان و ٪٤٨ی سویدییەکان زۆر نیگەرانی بەهێزبوونی پۆپۆلیزمن. تەنانەت لە ڕاپرسییەکی تردا کە پەیوەندیی بە چارەنووسی یەکێتیی ئەوروپاوە هەیە، هاتووە کە زیاتر لە نیوەی هاووڵاتیانی ئەوروپی باس لەو ئەگەرە بەهێزە دەکەن کە یەکێتیی ئەوروپا تا ساڵی ٢٠٤٠ نەمێنێت. بەپێی ڕاپۆرتی ڕۆژنامەی گاردییەنی بریتانی، لەو ڕاپرسییەدا، زۆرینەی هاووڵاتیانی ئەوروپا ڕایان گەیاندووە کە هەڵوەشانەوەی ئەوروپا لە ماوەی ١٠ تا ٢٠ ساڵی دیکە، ئەگەرێکی بەهێزە.

بەبێ شک بەشێکی زۆر لەو پەنابەرانەی کە ڕوو لە ئەوروپا دەکەن، هی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستن کە هەر ئێستا کانگەی جه‌نگ و تیرۆرە و، ویستی بەشێک لە دانیشتووانی ئەو دەڤەرەیش ئەوەیە کە وڵاتی خۆیان بەجێ بێڵن و ڕوو لە ئەوروپا بکەن. ئەمە دەتوانێت کێشەیەکی سیاسی، کۆمەڵایەتی و ئابووری لە دەڤەری ئێمەدا بنێتەوە یان ئەوەتا لە خراپترین دۆخدا پەنابەران بکرێنە کەرەسەی گوشار بۆ سەر یەکێتیی ئەوروپا!

|

 ئاسۆ کەریم

تێڕوانينێكى گشتى

ئاراسته‌ هه‌ره‌ گرنگه‌كانى پشتيوانيكردن له‌ پۆپۆليزم له‌ 2016دا

ده‌كرێ له‌ گه‌لێ گۆشه‌نيگاى جوداجوداوه‌، له‌ حاڵ و بارى ئێسته‌ى پۆپۆليزم له‌نێو‌ يه‌كێتيى ئه‌وروپى (EU)دا بكۆڵرێته‌وه‌؛ له‌ هه‌موویشى به‌رچاوتر پشتيوانيى ده‌نگده‌رانه‌‌‌ له‌ حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان و، لادان و وه‌رچه‌رخانه‌كانى ئه‌و پشتيگریيه‌يه‌. سيسته‌مى Populism Trackerى چاودێريكردن، كه‌ به‌ هۆى FEPS و Policy Solutionsه‌وه‌ پێش خراوه‌، له‌ نزيكه‌ى 80 حزبى سياسیى كۆڵيوه‌ته‌وه‌ له‌ 28 ده‌وڵه‌ته‌ ئه‌ندامى EUدا، كه‌ واژه‌وار (ئه‌ده‌بيات)ى زانستى وه‌كوو حزبگه‌لێكى پۆپۆليستى ناوى بردوون. Policy Solutions داتا و زانيارى له‌باره‌ى جه‌ماوه‌رێتيى ئه‌و حزبانه‌ له‌نێو ده‌نگده‌رانى هه‌ر وڵاتێكدا له‌ ڕێگه‌ى ڕاپرسييه‌وه‌ كۆ ده‌كاته‌وه‌. هه‌ر سێ مانگ جارێ، Populism Tracker، ئه‌و داتايانه‌ ئاپدێت و نوێ ده‌كاته‌وه‌.

ئه‌و وڵاتانه‌ى كه‌ پشتيوانييه‌كى زۆرى پۆپۆليستانيان تێدا ده‌كرێ

به‌ به‌راوردكردنى ئه‌نجامه‌كانى سه‌نته‌ره‌كانی ڕاپرسى ده‌رده‌كه‌وێ، كه‌ له‌ 2016دا ده‌وڵه‌تانى به‌رى ڕۆژهه‌ڵاتى ئه‌وروپا و ئه‌ندام له‌ EU، پتر له‌ وڵاتانى ديكه‌ى ئه‌و يه‌كێتييه‌، پۆپۆليزم كارى تێ كردوون. ئه‌گه‌ر ئێمه له‌و‌ پشتيوانييه ورد بينه‌وه‌ كه‌ له‌ هه‌ر وڵاتێكى ئه‌ندام له‌‌ حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان ده‌كرێ، ده‌بينين له‌ناو 10 وڵاتدا كه‌ پۆپۆليزميان تێدا له‌ لووتكه‌دايه‌، ته‌نيا يه‌ك وڵاتى ئه‌وروپاى ڕۆژاواى تێدايه‌. سه‌يرى خشته‌ى ژماره‌ (1) بكه‌.

خشته‌ى ژماره‌ (1):

پشتيوانيى حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان له‌ناو ده‌نگده‌راندا (10 وڵات كه‌‌ سه‌رى سه‌ره‌وه‌ى ليستى وڵاتانى ئه‌نداميان له‌ EU گرتووه‌)

ناوى وڵات

رێژه‌ى پشتيوانى

سلۆڤاكيا

%40

ليتوانيا

%40

قوبرس

%40

يۆنان

%42

ئيتاڵیا

%47

چيك

%47

فه‌ڕه‌نسا

%48

پۆلۆنيا

%51

بولگاریا

%51

هه‌نگاريا

%67

 

له‌ سێ ده‌وڵه‌تدا له‌ كۆى 28 ده‌وڵه‌تى ئه‌ندامى EUدا، زێتر له‌ نيوه‌ى ئه‌وانه‌ى كه‌ له‌گوێنه‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كاندا ده‌نگ بده‌ن، ده‌نگ به‌ حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان ده‌ده‌ن و له‌نێو ئه‌و سێ ده‌وڵه‌ته‌یشدا، هه‌نگاريا پێشقه‌ره‌وڵێكى ڕه‌هايه‌ و دوو له‌سه‌ر سێى ئه‌وانه‌ى به‌ته‌مان ده‌نگى خۆيان بده‌ن، هێزێكى پۆپۆليست هه‌ڵده‌بژێرن. له‌ بولگاریا و پۆلۆنيایشدا، ديسان زۆرينه‌ى ده‌نگده‌ران به‌ ڕێژه‌ى %51، به‌هه‌ست و سۆز له‌گه‌ڵ حزبه‌ ناسه‌ره‌كى و ناباڵاده‌سته‌كاندان [له‌گه‌ڵ پۆپۆليسته‌كاندان]‌. حاڵى حازر، له‌و سێ وڵاته‌دا، هێزه‌ پۆپۆليسته‌كان ده‌سه‌ڵاتڕانن- فيدسز (Fidesz) له‌ هه‌نگاريا، GERB واته‌ حزبى هاووڵاتييه‌ ميانڕۆكان بۆ په‌ره‌پێدانى ئه‌وروپييانه‌ى بولگاریا، حزبى "یاسا و دادپه‌روه‌رى" (PiS) له‌ پۆلۆنيا- ئه‌م سێ حزبه‌ چ له‌ وڵاته‌كانى خۆياندا و چ له‌ سه‌رانسه‌رى ئه‌وروپادا هێزگه‌لێكى پۆپۆليستیى هه‌ره‌ جاماوه‌رين. هه‌روا له‌ كۆمارى  چيك، فه‌ڕه‌نسا و ئيتاڵيایشدا، نزيكه‌ى نيوه‌ى ئه‌و ده‌نگده‌رانه‌ى كه‌ به‌ته‌مان ده‌نگى خۆيان به‌ حزبه‌ سياسييه‌كان بده‌ن، پۆپۆليسته‌كانيان پێ باشتره‌. به‌تايبه‌تى ئه‌م دوو ده‌وڵه‌ته‌ى دوايیيان، فه‌ڕه‌نسا و ئيتاڵيا، له‌ ڕووى دانيشتووان و قه‌باره‌وه‌، دوو ده‌وڵه‌تى به‌رچاو و ديارن [له‌ حوزه‌يرانى 2018وه‌ بزووتنه‌وه‌ى 5 ئه‌ستێره‌ و هه‌ڤاڵبه‌ندى باكوور حكوومه‌تيان پێك هێنا. له‌ فه‌ڕه‌نسایش له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى په‌رله‌ماندا كه‌ له‌ 10ى 6ى 2017دا به‌ڕێوه‌ چوو، حزبى به‌ره‌ى ميللى به‌ سه‌ركردايه‌تیى "مارين لوپان" %13.2ى ده‌نگه‌كانى به‌ده‌ست هێنا و بووه‌ سێيه‌مين حزب- ئاسۆ]. له‌نێو 10 وڵاتدا كه‌ پۆپۆليزميان تێدا به‌رچاوه‌،‌ قوبرس، يۆنان، ليتوانيا و سلۆڤاكياشيان تێدايه‌ كه‌ %40ى ده‌نگده‌ران له‌گه‌ڵ پۆپۆليسته‌كاندان.

له‌باره‌ى زێده‌بوون و په‌ره‌گرتنى پشتيوانيكردن له‌ پۆپۆليزم، ليستى ئه‌و وڵاتانه‌ى كه‌ زۆرترين پشتيوانيیان له‌ پۆپۆليزم تێدايه‌، كه‌مێك له‌وه‌ى سه‌ره‌وه‌ جودايه‌. له‌وه‌یش زێتر، وڵاتانى ڕۆژهه‌ڵات و ڕۆژاواى ئه‌وروپا زۆر زۆرتر به‌ شێوه‌يه‌كى يه‌كسان شان به ‌شانى يه‌كتر له‌ناو ئه‌و ليسته‌دان. سه‌يرى خشته‌ى ژماره‌ (2) بكه‌.

خشته‌ى (2): ڕێژه‌ى زۆربوونى ده‌نگدان به‌ حزبێكى پۆپۆليستى له‌ وڵاتانى ئه‌ندامى يه‌كێتيى ئه‌وروپيدا له‌ ماوه‌ى ساڵێكدا (ماوه‌ى توێژينه‌وه‌كه‌ 2015- 2016)

ناوى وڵات

ڕێژه‌ى زۆربوون

كرواتيا

%3

نه‌مسا

%3

ئه‌ڵمانيا

%3

لوگزامبۆرگ

%4

ليتوانيا

%8

فه‌ڕه‌نسا

%9

لاتڤيا

%10

سلۆڤاكيا

%26

 

وه‌ك له‌ خشته‌كه‌دا ده‌بيندرێ، ڕێكخراوه‌ پۆپۆليسته‌كان نه‌شونمايه‌كى ئێكجار به‌رچاويان له‌ سلۆڤاكيادا كردووه‌ كه‌‌ له‌ چوارچێوه‌ى ئه‌وروپادا بێوێنه‌يه و به‌ ڕێژه‌ى %26 پشتيوانييان زێده ‌بووه‌ و له‌ ماوه‌ى ساڵێكدا سێ قات بووه‌‌. هه‌روا حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان، له‌ لاتڤيا و فينله‌نددا، پشتيوانييان زێتر بووه ‌و ئه‌و گرووپانه‌ى ده‌نگيان بۆ ده‌ده‌ن به‌ ڕێژه‌ى %10 له‌ ليتوانيا و به ‌ڕێژه‌ى %9 له‌ فينله‌ند به‌رفره‌تر بوون. سه‌رباريش، ده‌كرێ تێبينیى زێده‌بوونێكى به‌رچاويش له‌ ليتوانيا بكرێ كه‌ ئێستا ژماره‌ى ئه‌و ده‌نگده‌رانه‌ى كه‌ پۆپۆليسته‌كانيان پێ باشتره‌، به‌ ڕێژه‌ى %8 زۆرتره‌ به‌ به‌راورد به‌ ساڵێك له‌مه‌و پێش. بێ له‌م چوار ده‌وڵه‌ته‌، نه‌شونمايه‌كى گرنگى پۆپۆليستى له‌ هيچ شوێنێكى ديكه‌دا نابينرێ. له‌ لوگزامبۆرگ، ئه‌ڵمانيا و نه‌مسا، ئه‌و پشتيوانييه‌ شتيكى وه‌ها زێده‌ نه‌بووه ‌و، پشتيوانيى گشتيیش بۆ ئه‌و ڕێكخراونه‌ ته‌نانه‌ت به‌ پله‌يه‌كى كه‌متريش له‌ وڵاتانى ديكه‌ى ئه‌ندام له‌ EUدا ده‌بينرێ.

به‌گشتى، پشتيوانيكردن له‌ پۆپۆليزم ته‌نيا له‌ 4 ده‌وڵه‌تى ئه‌ندام له‌ EUدا، به‌ شێوه‌يه‌كى به‌رچاو نه‌شونماى كردووه‌ كه‌ به‌ شێوه‌يه‌كى ڕوون ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ له‌ 2016دا ناتوانين قسه له‌‌ پێشكه‌وتنێكى وه‌سا بكه‌ين، وه‌كوو له‌ 2015دا ده‌مانتوانى قسه‌ى لێ بكه‌ين، به‌ڵكه‌ بڵاوبوونه‌وه‌ى پۆپۆليزم له‌م كيشوه‌ره‌دا له‌ جێگه‌ى خۆيدا ڕه‌ق ڕاوه‌ستاوه‌ و پێ ڕاوكه‌ ده‌كا‌.

حزبه‌ پۆپۆليسته‌ هه‌ره‌ سه‌ركه‌وتووه‌كان

سێ حزبى هه‌ره‌ جه‌ماوه‌رى و پۆپۆليستيى ئه‌وروپى، سێ حزبى حوكمڕان له‌ سێ ده‌وڵه‌تى ئه‌ندام كه‌ ئاستێكى به‌رزى سۆزيان له ‌به‌رانبه‌ردا هه‌يه‌. هه‌نووكه‌ (5) له‌و ‌ (10)‌ ڕێكخراوه‌ پۆپۆليستييه‌ به‌هێز و پشتگيريلێكراوانه‌، به‌شێكى حكوومه‌تى وڵاته‌كانيان پێك ده‌هێنن. سه‌يرى خشته‌ى ژماره‌ (3) بكه‌.

خشته‌ى ژماره‌ (3): ده‌ حزبى هه‌ره‌ به‌هێز و پشتگيريكراو له‌ ده‌ وڵاتى ئه‌ندام له‌ يه‌كێتيى ئه‌وروپادا كه‌ زۆرترين پشتيوانييان له‌ناو ده‌نگده‌رانى وڵاته‌كانياندا هه‌يه‌

ناوى وڵات (حزب)

رێژه‌ى پشتيوانى

يۆنان (سيريزا)

%22

ئيستونيا (EK)

%23

فه‌ڕه‌نسا (به‌ره‌ى نه‌ته‌وه‌يى FN)

%28

چيك (ANO 2011)

%30

قوبرس (ئاكيل)

%30

ئيتاڵيا (M5S)

%30

نه‌مسا (FPÖ)

%35

پۆلۆنيا (PiS)

%41

بولگاریا (GERB)

%42

هه‌نگاريا (فيدسز- FIDESZ)

%46

 

فيدسز، حزبى حوكمڕانى هه‌نگاريا تاكه‌ هێزێكى هه‌ره‌ جه‌ماوه‌رى و پۆپۆليستييه‌ له‌ ئه‌وروپا و %46ى ئه‌و ده‌نگده‌رانه‌ى كه‌ له‌گوينه‌ ده‌نگ بده‌ن، پشتيوانيى لێ ده‌كه‌ن. هه‌ر دوو حزبى حوكمڕانى بولگاریا و پۆلۆنيايش بنكه‌ى گه‌وره‌ و هاوشێوه‌يان هه‌يه‌ (%41-42)  و به‌م شێوه‌يه‌ PiS و GERB بوونه‌ته‌ دوو هێزى سياسيى هه‌ره‌ جه‌ماوه‌رى له‌ وڵاته‌كانى خۆياندا. حزبى ئازاديى نه‌مسايى (FPÖ) چواره‌مين هێزى پۆپۆليستيى به‌هێزه‌ له‌ EU و نزيكه‌ى يه‌ك له‌سه‌ر سێى ده‌نگده‌ران پشتيوانيى لێ ده‌كه‌ن، له‌ كاتێكدا به‌گوێره‌ى ڕاپرسييه‌كان، هه‌ر يه‌ك له‌ بزووتنه‌وه‌ى پێنج ئه‌ستێره‌ى ئيتاڵى (M5S) و حزبى پێشكه‌وتنخوازى خه‌ڵكى كارگه‌ر (AKEL)ى قوبرسى و حزبى ئانۆى 2011/ ANO 2011، 30% ده‌نگده‌رى خۆيان هه‌يه‌ و به‌م شێوه‌يه‌ كه‌وتوونه‌ته‌ ڕێزى پێشه‌وه‌ى بوارى ئه‌وروپى. به‌ره‌ى نيشتمانيى فه‌ڕه‌نسى (FN) بنكه‌يه‌كى به‌ ڕێژه‌ى له‌ سه‌رووى %25 هه‌يه‌. سه‌رباريش، له‌ناو ليستى ئه‌و 10 حزبه‌ پۆپۆليسته‌ ئه‌وروپييه‌دايه‌ كه‌ له‌ سه‌رى سه‌ره‌وه‌ن، حزبى ناوه‌ڕاست و ميانڕۆى ئيستونيا (Eesti Keskerakond) و حزبى حوكمڕانيى يۆنان (Syriza)- ئه‌وانيش هه‌ر يه‌كه‌يان له‌ سه‌رووى %20 پشتيوانييان هه‌يه‌. هه‌ر له‌نێو ئه‌و 10 حزبه‌ هه‌ره‌ ميللى و جه‌ماوه‌رييه‌دا، حزبه‌ پۆپۆليسته‌ ڕاستڕه‌وه‌كان كه‌ 6 حزب نوێنه‌رايه‌تيیان ده‌كه‌ن، باڵاده‌ستن، له‌ كاتێكدا پۆپۆليزمى چه‌پڕه‌و ته‌نيا دوو حزب نوێنه‌رايه‌تيیان ده‌كه‌ن: ئه‌كيلى قوبرسى و سيريزاى يۆنانى. هه‌رچى بزووتنه‌وه‌ى 5 ئه‌ستێره‌ى ئيتاڵى و ئه‌ى ئێن ئۆى 2011ى "كۆمارى چيكى"ن، ناكرێ وا ئاسان بخرێنه‌ ناو دابه‌شبه‌نديى نه‌ریتییانه‌ی چه‌پ- ڕاسته‌وه‌، به‌ڵكه‌ به‌گوێره‌ى شوێنيان له‌ناو ليسته‌كه‌دا ده‌كرێ بێژين،‌ پۆپۆليزمى ميانڕه‌ويش نوێنه‌رايه‌تييه‌كى سه‌ركه‌وتووانه‌ى له‌ ئه‌وروپادا هه‌يه‌.

هه‌روا ليستى ئه‌و حزبانه‌ى كه‌ توانيويانه‌ نه‌شونمايه‌كى له‌ ماوه‌ى نێوان (2015 و 2016)دا گرنگ بكه‌ن و له‌ ڕووى جه‌ماوه‌رييه‌وه‌ ديسان شايانى سه‌رنج بن، سه‌يرى شكڵى 4 بكه‌.

 

وڵات (ناوى حزب)

ڕێژه‌ى زێده‌بوون

لوگزامبۆرگ ( DÉL LÉNK )

%4

سلۆڤاكيا ( OĹANO )

%4

ئه‌ڵمانيا ( AFD )

%4

چيك (ANO 2011)

%6

سلۆڤينيا ( SNE RODINA )

%6

سلۆڤاكيا ( SNS )

%7

سلۆڤاكيا ( KOTLEBA )

%7

فه‌ڕه‌نسا ( FRONT DE GAUCHE )

%10

لاتڤيا ( KDM PIEDER VALSTS )

%10

ليتوانيا ( LVŽS )

%10

 

له‌م باره‌وه‌، باڵاده‌ستیى ئه‌وروپاى ڕۆژهه‌ڵات خويا و ڕوونه‌- زۆرينه‌ى ئه‌و 10 حزبه‌ى كه‌ زۆرترين نه‌شونمايان كردووه،‌ له‌ به‌شى ڕۆژهه‌ڵاتى EUدان و، ته‌نيا سێ حزبيان هى‌ ئه‌وروپاى ڕۆژاوان. حزبى جووتيارانى كشتوكاڵ و يه‌كێتييه‌كانى سه‌وزان له‌ ليتوانيا (LVŽS) حزبێكى زۆرتر دايناميكيى په‌ره‌سه‌ندوو بووه‌ له‌ 2016دا و به‌ ڕێژه‌ى %10 و دوو هه‌نده‌ جه‌ماوه‌رى زياد بووه‌. ڕێكخراوێكى نوێى ده‌رياى به‌لتيك، حزبى لاتڤيايبى‌ خودان ده‌وڵه‌ت‌ (Kam pieder valsts) به‌ هه‌مان پله‌ زيادى كردووه. ئه‌مه‌ سه‌ركه‌وتنێكى باڵكێشه‌ كاتێ له‌ بارى زه‌مانييه‌وه‌ هه‌ڵبسه‌نگێندرێ، چونكه‌ ئه‌و ڕێكخراوه‌ له‌ ئايارى 2016دا دامه‌زراوه‌ و له‌ چه‌ند مانگێكى كه‌مدا توانیى بنكه‌يه‌كى %10 بۆ خۆى دابمه‌زرێنێ. له‌ فه‌ڕه‌نسا، به‌ره‌ى چه‌پ (Front de gauche) نزيكه‌ى %10 نه‌شونماى كردووه‌ و ده‌توانێ شانازى به‌خۆيه‌وه‌ بكا و بووه‌ته‌ سێيه‌مين حزبى دايناميكيى پۆپۆليست له ‌نێوان كۆتاييى 2015 و 2016دا.

ڕوونه‌ لێره‌دا كه‌ سلۆڤاكيا به‌ تاقيكردنه‌وه‌يه‌كى گه‌وره‌ى پۆپۆليستيدا ده‌ڕوا و‌ به‌كورتى 4 حزب نوێنه‌رايه‌تیى ده‌كه‌ن و، ئه‌وه‌یش ئاماژه‌يه‌كه‌‌ بۆ وه‌رچه‌رخان له‌ سيسته‌مى سياسيى سلۆڤاكيا به‌ ئاراسته‌ى پۆپۆليزم. حزبى گه‌لى سلۆڤاكياى ئێمه‌ (Kotleba)ى هه‌ره‌ ڕاستڕه‌و به‌ ڕێژه‌ى %9 نه‌شونماى كردووه‌، له‌ كاتێكدا حزبى نه‌ته‌وه‌يیى سلۆڤاكيى ڕاستڕه‌و (SNS) و حزبى ئێمه‌ خێزانێكين (Sme Rodina) هه‌ر يه‌كه‌يان به ‌ڕێژه‌ى %7 زياديان كردووه‌ و، حزبى خه‌ڵكى خواسايى (OĽaNO) كه‌مێك كه‌متر له‌وان به ‌ڕێژه‌ى %4 زيادى كردووه‌. حزبى ئه‌ى ئێن ئۆى 2011ى كۆمارى چيك بنكه‌ى خۆى به ‌ڕێژه‌ى %6 زێده‌ كردووه‌ و حزبى ئه‌لته‌رناتيڤى ئه‌ڵمانى (AfD) به ‌ڕێژه‌ى %4 زياد بووه‌. حزبى چه‌پى لوگزامبۆرگ (Déi Lénk) هه‌وڵى داوه‌ جێگه‌يه‌ك‌ له‌ ليستى 10 حزبى لووتكه‌دا بۆ خۆى بگرێ و به ‌ڕێژه‌ى %4 زياد بووه‌. به‌كورتى، شه‌ش حزبى ڕاستڕه‌و و دوو حزبى چه‌پڕه‌و (به‌ره‌ى چه‌پى فه‌ڕه‌نسى و چه‌پى لوگزامبۆرگى) و دوو ڕێكخراوى نه‌ چه‌پ نه ‌ڕاست (LVŽS)ى ليتوانى و ئه‌ى ئێن ئۆى 2011ى چيكى له ‌ڕێزى هه‌ره‌ پێشه‌وه‌ى حزبه‌ هه‌ره‌ په‌ره‌سه‌ندوو و گه‌شه‌كردووه‌كانى يه‌كێتيى ئه‌وروپان.

پۆپۆليسته‌كان له‌ حكوومه‌تدا

له‌ 28 ده‌وڵه‌تى ئه‌ندامى EU، له‌ (9) وڵاتدا، حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان به‌شێكى حكوومه‌ت پێك ده‌هێنن. له‌ دوو وڵاتيشدا پۆپۆليسته‌كان ڕۆڵى پشتيوانيكردن له‌ حكوومه‌ت ده‌بينن. ئه‌گه‌ر خێرا چاوێ به‌و 9 وڵاته‌دا بگێڕدرێ، ئێمه‌ نموونه‌گه‌لێگى گه‌لێ فره‌وان ده‌بينين له‌‌ ئه‌داى هێزه‌ پۆپۆليسته‌كاندا له‌ناو حكوومه‌تدا. پۆپۆليسته‌كان له‌ناو ئه‌ندامانى گرووپى Visegrádدا، به‌شێكى حكوومه‌ت له‌م وڵاتانه‌دا پێك ده‌هێنن: هه‌نگاريا، پۆلۆنيا، كۆمارى چيك و سلۆڤاكيا. له‌ هه‌نگاريا له‌ 2003وه‌، حزبى Fidesz حزبێكى حوكمڕانه‌ و له‌م ده‌ ساڵه‌ى دواييدا هه‌موو هه‌ڵبژاردنه‌ نيشتمانييه‌كانى بردووه‌ته‌وه‌ (دوو هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى، سێ هه‌ڵبژاردنى خۆجێ و دوو هه‌ڵبژاردنيش بۆ په‌رله‌مانى ئه‌وروپى). جه‌ماوه‌رێتيى حزبى Fidesz زێتره‌ له‌ بنكه ‌و پشتگيريى بهه‌ڤڕاى دوو حزبى هه‌ره‌ گرنگ و سه‌ره‌كيى ئۆپۆزيسيۆن. پۆلۆنيا وڵاتێكى ديكه‌يه‌ كه‌ پۆپۆليسته‌ ڕاستڕه‌وه‌كان به‌بێ ئيئتلافكردن له‌گه‌ڵ حزبى ديكه‌دا حوكمڕانیى تێدا ده‌كه‌ن. له‌ 2005دا بۆ هه‌وه‌ڵ جار PiS هه‌ڵبژاردنى‌ په‌رله‌مانى برده‌وه‌، به‌ڵام نه‌يتوانى چوار ساڵه‌كه‌ى خۆى ته‌واو بكا. به‌ هه‌ر حاڵ، له‌ 2015دا، ئه‌و حزبه‌ به ‌ڕێژه‌ى %37.6ى ده‌نگه‌كان هه‌ڵبژێردراوه‌ته‌وه ‌‌و له‌و كاته‌وه‌ پرۆگرامێكى سياسيى ناليبراڵ جێبه‌جێ ده‌كا. يۆنان هه‌روا له‌ 2015‌وه‌ چه‌ند هێزێكى پۆپۆليستى حوكمڕانیى تێدا ده‌كه‌ن. وێڕاى كه‌ ئه‌ى ئێن ئۆى 2011 ته‌نيا شه‌ريكێكى بچووكى حزبى سۆسيال- ديمو‌كراتى چيكييه‌ (ČSSD) له‌ حكوومه‌تێكى ئيئتلافيدا، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشدا ئه‌و حزبه‌ 6 وه‌زاره‌تى به‌ده‌سته‌وه‌يه‌ و، سه‌ركرده‌ى حزبه‌كه‌بیش‌ "ئه‌ندرێژ بابيس"، جێگرى يه‌كه‌مى سه‌رۆكوه‌زيرانه‌. له‌وه‌یش زێتر، ئاستى جه‌ماوه‌رێتيى ئه‌ى ئێن ئۆ ئێستاكه‌ دوو هه‌نده‌ى هاوپه‌يمانه‌كه‌ى لێ هاتووه‌. ديماهييه‌كه‌ى، كابينه‌ى فيكۆى سلۆڤاكى به‌ شێوه‌يه‌كى پاژه‌كى له‌سه‌ر پۆپۆليزم دامه‌زراوه‌. حزبى SNS وه‌كوو چواره‌مين حزبى به‌هێز له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2016دا ده‌ركه‌وت و ئێستا سێ وه‌زيرى له‌ناو حكوومه‌تدا هه‌يه‌.

به‌ دووركه‌وتنه‌وه‌ له‌ ناوه‌ڕاستى ئه‌وروپا، پۆپۆليسته‌كان حكوومه‌تگه‌لێك له‌ ناوچه‌ى "به‌لكان"يش پێك ده‌هێنن. حزبى GERBى بولگارى، هه‌وه‌ڵ جار هه‌ڵبژاردنه‌كانى په‌رله‌مانيى له‌ 2009دا برده‌وه‌ و له‌ 2014وه‌ جارێكى ديكه‌ حكوومه‌تى پێك هێنايه‌وه‌. به‌ هه‌ر حاڵ، دامه‌زرێنه‌رى GERB، دوو جار سه‌رۆكوه‌زيران، بۆيكۆ بۆريسۆڤ، ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ى خۆى له‌ نۆڤه‌مبه‌رى 2016دا پێشكه‌ش كرد. له‌ يۆنان، سيريزاى ئه‌لكسيس تسيبراس دوو جار له‌ دواى يه‌ك هه‌ڵبژاردنه‌كانى له‌ 2015دا برده‌وه‌ و، له‌و ده‌مه‌وه‌ سه‌ركردايه‌تیى وڵات ده‌كا له‌گه‌ڵ حزبێكى پۆپۆليستى ڕاستڕه‌ودا، واته‌ له‌گه‌ڵ يۆنانييه‌ سه‌ربه‌خۆخوازه‌كاندا (ANEL). يۆنان تاكه‌ وڵاتى يه‌كێتيى ئه‌وروپييه‌ كه‌ دوو حزبى پۆپۆليستى پێكه‌وه‌ هاوپه‌يمانێتيیان كردووه ‌و ئه‌وه‌یش نيشانى ده‌دا كه‌ وێڕاى جياوازييه‌ ئايديۆلۆژييه‌كانيان، هێزه دژه‌-‌ ناته‌قليدييه‌كانى يۆنان، به ‌ئه‌گه‌رى زۆره‌وه‌ ده‌كارن له‌گه‌ڵ يه‌كتردا هاوكار بن له ‌برى ئيئتلافكردن له‌گه‌ڵ هێزه‌كانى ناوه‌ڕاستدا. وێڕاى كه‌ به‌ده‌گمه‌ن له‌ ڕۆژنامه‌كاندا ده‌رده‌كه‌ون، حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان له‌ناو ئيئتلافى دوو حكوومه‌تدان له‌ دوو ده‌وڵه‌تى ده‌رياى بالتيكدا. له‌ لاتڤيا، هاوپه‌يمانيى نه‌ته‌وه‌يیى ڕاستڕه‌و (NA) بووه‌ته‌ ئه‌ندامێكى حكوومه‌ت بۆ سێيه‌مين جار له‌ 2016دا، پاش ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ى سه‌رۆكوه‌زيران، لايمدۆتا ستراو ژۆما. حزبى نيزام و دادپه‌روه‌رييش يه‌كێكه‌ له‌ حزبه‌ حوكمڕانه‌كان له‌ ليتوانيا تا 2016 و يه‌ك وه‌زيرى له‌ كابينه‌كه‌ى بۆتكيڤيشيه‌سدا هه‌بووه‌. به‌ هه‌ر حاڵ، له‌ ئۆكتۆبه‌رى 2016دا، حزبێكى ديكه‌ى پۆپۆليستى (LVŽS)، به‌ شێوه‌يه‌كى چاوه‌ڕواننه‌كراو هه‌ڵبژاردنه‌كانى په‌رله‌مانى برده‌وه‌ و له‌ ئه‌نجامدا سياسه‌توانى هه‌ره‌ جه‌ماوه‌ريى ئه‌و حزبه‌، ساوليۆس سكڤرنليس وه‌كوو سێزده‌یه‌مين سه‌رۆكوه‌زيرانى ليتوانيا ديارى كرا. له‌ فينله‌ندا، حزبى فينه‌كانى ڕاستڕۆى پۆپۆليست له‌ 2015‌وه‌ به‌شدارى له‌ حكوومه‌تدا ده‌كا و، زۆر ڕه‌خنه‌ى لێ گيراوه‌ كاتێ كه‌ سه‌رۆكوه‌زيران جوها سپليا كابينه‌كه‌ى دامه‌زراندووه‌. به‌ هه‌ر حاڵ، له‌ ماوه‌ى 18 مانگى پاش هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2015، بنكه‌ى ده‌نگده‌رانى حزبى فينه‌كان بووه‌ته‌‌ نيوه‌ و، ئه‌وه‌یش نيشانى ئه‌و سه‌ختيیانه ‌ده‌دا كه‌ حزبێكى پۆپۆليست ڕووبه‌ڕوويان ده‌بێته‌وه‌ كاتێ كه‌ ئيئتلاف له‌گه‌ڵ هێزه‌ سه‌ره‌كييه‌ ته‌قليدييه‌كاندا ده‌كا. ئاخيره‌كه‌ى، له‌ دوو ده‌وڵه‌تى ديكه‌ى ئه‌ندامدا، دانيمارك و پورتۆگاڵ، حزبى پۆپۆليستى هه‌م ڕاستڕه‌و هه‌م چه‌پڕه‌و له‌ ده‌ره‌وه‌ى كابينه‌، پشتيوانى له‌ حكوومه‌ت ده‌كه‌ن.

حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان له‌ ده‌وڵه‌تانى ئه‌ندامى‌ EUدا

بۆ ئه‌وه‌ى تێڕوانينێكى زۆر قووڵتڕمان له‌باره‌ى ئاراسته ‌و سه‌مته‌ پۆپۆليسته‌كانى ناو وڵاتانى EUدا هه‌بێ، هه‌ر 28 ئه‌ندامى ئه‌و يه‌كێتييه‌، سۆنگه‌ى‌ سه‌رنجخستنه‌ سه‌ر ئه‌و ناوچه‌يه‌ن، جگه‌ له‌و ليسته،‌ 10 حزبه‌ پۆپۆليستييه‌ى ساڵى 2016، كه‌ له‌ سه‌ره‌وه‌ خرايه‌ به‌رچاو (بۆ ليستى ته‌واوى حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان له‌ناو يه‌كێتيى ئه‌وروپيدا، سه‌يرى پاشكۆى ژماره‌ II بكه‌). له‌ 2016دا، حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان له‌ هه‌ندێ وڵاتدا به‌ره‌وپێش چوون، له‌ كاتێكدا له‌ هه‌ندێ ده‌وڵه‌تى ئه‌ندامى ديكه‌دا – به‌ هه‌ندێ وڵاتى ئابووريى زه‌به‌لاحيشه‌وه‌- ڕه‌نگه‌ پۆپۆليسته‌كان له‌ چه‌ند مانگێكى داهاتوودا، جێگه‌ى و پێگه‌يه‌كى له‌پێشتر بگرن. له‌وه‌یش زێتر، حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان ده‌توانن كار له‌ حوكمڕانيى هه‌ر وڵاتێكدا بكه‌ن ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانيشدا شتێكيان به‌ده‌ست نه‌هێنابێ و سه‌ركه‌وتوویش نه‌بن؛ ئه‌مه‌یش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ بنيادى حزبايه‌تى، سيسته‌مگه‌لى هه‌ڵبژاردن، گوشارى هاوپه‌يمانێتى يان ساتوسه‌وداى سياسى كه‌ له‌ناو ده‌وڵه‌تانی ئه‌ندامدا باوه‌. ئه‌م پێداچوونه‌وه‌ى خواره‌وه‌ ياريده‌مان ده‌دا كه‌ پێ بكه‌وين، داخوا هه‌نووكه‌ كامه‌ هێزى پۆپۆليستى،‌ كاريگه‌ريى بۆ سه‌ر سياسه‌ته‌كانى ئه‌وروپا هه‌يه‌.

ئه‌وروپاى ڕۆژاوا

ئه‌وروپاى ڕۆژاوا تاكه‌ ناوچه‌يه‌كه‌ له‌ناو EUدا، كه‌ هێزه‌ پۆپۆليسته‌كان به‌شێك نين له‌ حكوومه‌تى هيچ وڵاتێكدا. به‌ هه‌ر حاڵ، هه‌ستى دژه‌داموده‌زگه‌يى تا ڕادده‌يه‌ك و هاوشێوه‌ى وڵاتانى ديكه‌‌ له‌ زۆربه‌ى ئه‌و وڵاتانه‌دا هێدى هێدى زێده‌ بووه‌- به‌تايبه‌تى له‌ فه‌ڕه‌نسا كه‌ ڕووبه‌ڕووى هه‌ڵبژاردنى سه‌رۆكايه‌تى له‌ 2017دا ده‌بێته‌وه‌.

فه‌ڕه‌نسا: له‌ فه‌ڕه‌نسادا، له‌ته‌ك بوونى حزبێكى پۆپۆليستى ڕاستڕه‌وى به‌هێزدا، پۆپۆليزمێكى چه‌پڕه‌وى دياريش بوونى هه‌يه‌. ئه‌مه‌یش به‌شێكى ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌و گۆڕانكارييانه‌ى له‌ ساڵى ڕابردوودا هاتنه‌ دى. له‌وێ، كه‌‌ دوومين وڵاتى پڕدانيشتووانى EUه‌، پشتيوانيكردن له‌ پۆپۆلۆيسته‌كان به‌ شێوه‌يه‌كى به‌رچاو و به ‌ڕێژه‌ى %9 زياد بووه‌؛ به‌و مانايه‌ى كه‌ نزيكه‌ نيوه‌ى ئه‌وانه‌ى مافى ده‌نگدانيان هه‌يه‌ ئێستاكه‌ پشتيوانى له‌ حزبه‌ ناسه‌ره‌كى و خواساييیه‌كان ده‌كه‌ن. بنكه‌ى ده‌نگده‌رانى به‌هێزترين و ناسراوترين هێزى پۆپۆليستیى فه‌ڕه‌نسا، FNى ئه‌وپه‌ڕى ڕاستڕه‌و، له ‌نێوان كۆتايیى 2015 و كۆتايیى 2016دا جێگيریى به‌خۆوه‌ ديتووه‌ و بنكه‌ى حزبه‌كه‌ى مارين لو پان له‌و ماوه‌يه‌دا، كه‌مێ له‌ خوار %30 بووه‌. ئێستاكه‌ FN چاوه‌ڕوان ده‌كرێ %28ى ده‌نگه‌كان بهێنێ، به‌و مانايه‌ى كه‌ ده‌كرێ بێژين ناونيشانى گه‌وره‌ترين حزبى پۆپۆليستيى فه‌ڕه‌نساى به‌رده‌كه‌وێ. هه‌روا ديسان جێگيری، سه‌روسيمايه‌كى حزبى "هه‌ستانه‌وه‌ى فه‌ڕه‌نسا" (Debout la France)يه‌ له‌ هه‌مان ماوه‌دا. ئه‌م حزبه‌، حزبێكى پۆپۆليستیى ڕاستڕۆى بچووكه‌ و به ‌ڕێژه‌ى %4 پشتيوانیى لێ ده‌كرێ. هه‌روا پشتيوانيكردن له‌ حزبێكى چه‌پڕه‌وى په‌راوێزكه‌وتووى وه‌ك حزبی نوێى ئه‌نتى-سه‌رمايه‌دارى (NPA) له ‌نێوان %1-2 وه‌كوو خۆى ماوه‌ته‌وه‌. لێ ده‌كرێ زێتر وه‌رچه‌رخانى گرنگ و به‌رچاو له‌ پشتيوانيكردن بخرێته‌ پاڵ به‌ره‌ى چه‌پ كه‌ له‌ ماوه‌ى ساڵێكدا، بنكه‌ى ده‌نگده‌رانى خۆى سێ قات لێ كردووه‌ له‌ %4ه‌وه‌ بۆ %14 و له‌ حزبێكى بچووكه‌وه‌ بووه‌ته‌ حزبێكى قه‌باره‌ مامناوه‌ند. له‌ته‌ك هه‌ڵمه‌تى هه‌ڵبژاردنى سه‌رۆكايه‌تى و له‌ جێگه‌ى خۆ وه‌ستانى  FN دا [له‌ هه‌ڵبژاردنى 2017دا ئه‌و حزبه‌ ته‌نيا 8 كورسیى له‌ په‌رله‌مان هێنا- ئاسۆ]، په‌ره‌سه‌ندنێكى هه‌ره‌ گرينگى ئه‌م ماوه‌يه‌ى دوايى، به‌هێزبوونى به‌رچاوى پۆپۆليزمى به‌ره‌ى چه‌پ بووه‌. [به‌ره‌ى چه‌پ له‌ 2017دا، 27 كورسييان هێنا كه‌ 10 كورسى هى شيوعييه‌كانه ‌و 17یش هى ڕێكخراوى فه‌ڕه‌نساى ياخييه‌- ئاسۆ]،

ئه‌ڵمانيا: له‌ ئه‌ڵمانيا كه‌ ده‌وڵه‌تێكى هه‌ره‌ گه‌لێريى يه‌كێتيى ئه‌وروپييه‌، پۆپۆليزم خۆى له‌ حزبێكى ئه‌وپه‌ڕى ڕاستڕۆى دژه‌په‌نابه‌ر و دژه‌يۆرۆ و، له‌ حزبێكى چه‌پڕه‌وى دژه‌سه‌رمايه‌دارى ڕێك خستووه‌. وێڕاى ئه‌وه‌ى كه‌ ئه‌م دوو حزبه‌ پێكه‌وه‌ له‌ 2016دا به ‌ڕێژه‌ى %3 به‌ره‌وپێشه‌وه‌ چوون، لێ پشتيوانيكردن له‌ حزبه‌ ناسه‌ره‌كييه‌كان له‌ ئه‌ڵمانيادا هێشتا به‌ شێوه‌يه‌كى ڕێژه‌يى، ئه‌گه‌ر به‌راورد بكرێ له‌گه‌ڵ تێكڕاى يه‌كێتيى ئه‌وروپيدا، كز و لاوازه‌. له‌ پاييزى 2016دا، ته‌نيا 1/5ى ده‌نگده‌رانى ئه‌ڵمانيا ده‌نگى خۆيان به‌ پۆپۆليسته‌كان داوه‌. به‌ زمانى پشتيوانيى پۆپۆليستى، ده‌كرێ حزبى چه‌پ (Die Linke) و AFDى پۆپۆليستى ڕاستڕۆ وه‌كوو دوو ڕێكخراوى قه‌باره‌ مامناوه‌ند چاويان لێ بكرێ كه‌ ته‌نيا ئه‌وه‌ى دواييیان له‌ ماوه‌ى 2015-2016دا توانيويه‌ به‌ڕاستى سه‌ركه‌وتن به‌ده‌ست بهێنێ. بنكه‌ى ده‌نگده‌رانى حزبى چه‌پ به‌ شێوه‌يه‌كى جه‌وهه‌رى نه‌گۆڕاوه‌ و له‌ %9دا ڕاوه‌ستاوه‌، له‌ كاتێكدا له‌ كۆتايیى 2015دا %10 بووه‌. به ‌به‌راورد، AFD خۆى تا ڕادده‌يه‌ك له‌ كاودانێكى باشتردا بينيوه‌ته‌وه‌، وه‌كوو بابه‌تگه‌لێكى باوى ناوخۆ و سياسيى ئه‌وروپى، ئه‌و ماوه‌يه‌ كه‌ پێڤاژۆيه‌كى له‌باريان  بۆ بيروباوه‌ڕى دژه‌يۆرۆ و دژه‌كۆچبه‌رانه‌ى حزبى ناوبراو خوڵقاندووه‌. ئه‌م حزبه‌، AFD له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ ناوچه‌يیيه‌كانى 2016دا له‌ سه‌رووى چاوه‌ڕوانييه‌كان بووه‌ له‌ ژماره‌يه‌ك ويلايه‌تدا. له‌ Baden-Württemberg به‌ پله‌ى سێيه‌م و %15ى هێناوه‌، له‌ Saxony-Anhalt له‌ پاش حزبى سه‌وزه‌كان به‌ پله‌ى دووه‌م و %24ى هێناوه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنى پاييزدا له‌ Mecklenburg-Vorpommern دووه‌م و ڕێژه‌ى %21ى ده‌نگه‌كانى بردووه‌ و بۆ هه‌وه‌ڵين جار توانيويه‌ زه‌برێك له‌ CDU بدات. سه‌ربارى ئه‌و ئه‌نجامه‌ بالكێشانه‌ى AFD له‌و ويلايه‌تانه‌دا، ئه‌و حزبه نه‌شيا‌ ئه‌و گڕوتينه‌ نه‌ته‌وه‌يیيه‌ بۆ خۆى بقۆزێته‌وه‌ و پشتيوانيى ئێسته‌يان به‌ ڕێژه‌ى %12 كه‌ ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ پێگه‌ى ساڵى ڕابردوويدا به‌راورد بكرێ، ده‌بيندرێ ته‌نيا ده‌وروبه‌رى %4 زيادى كردووه‌. [ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانييه‌كه‌ى 2017دا، حزبى AFD توانیى %13.5ى كورسييه‌كانى په‌رله‌مان بباته‌وه‌ و حزبى چه‌پ (Die Linke)يش، %9.6ى كورسييه‌كان به‌ده‌ست بهێنێ- ئاسۆ]

نه‌مسا: تاكه‌ هێزى گرينگ و به‌رچاوى پۆپۆليستى له‌ نه‌مسادا، FPÖيه‌ كه‌ ده‌يان ساڵه‌ بووه‌ته‌ به‌شێكى ژيانى سياسيى نه‌مسايى. ئه‌م حزبه‌ نه‌ته‌وه‌ييیه‌ دژه‌يۆرو و دژه‌كۆچه،‌ به‌ نوێنه‌رێكى باڵى ڕاستڕۆى هه‌ره‌ سه‌ركه‌وتووى پۆپۆليزم له‌ ئه‌وروپا داده‌نرێ. له‌وه‌یش زێتر، له‌م ساڵانه‌ى دواييدا، جه‌ماوه‌رێتيى ئه‌م حزبه‌ چووه‌ته‌ سه‌ر و بووه‌ته‌ ئه‌كته‌رێكى به‌ئيعتوبار له‌ناو ئه‌و حزبه‌ نه‌مسايى و ئه‌وروپييانه‌ى كه‌ دژه‌داموده‌زگه‌ییى ئاراى ئه‌وروپان. له‌ به‌هارى 2014دا، له‌ هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %20ى ده‌نگه‌كانى برده‌وه‌؛ له‌ كۆتايیى 2015دا، پشتيوانى له‌ FPÖ به‌ شێوه‌يه‌كى به‌رچاو زێده ‌بوو و گه‌يشته‌ %32 و له‌ ماوه‌ى ساڵێكدا (2015- 2016) به‌ شێوه‌يه‌كى مامناوه‌ند گه‌شه‌يه‌كى كردووه ‌و له‌ پاييزى 2016دا، %35ى ده‌نگده‌ران خۆيان به ‌لاى ئه‌م ڕێكخراوه‌يه‌ ساغ كردووه‌ته‌وه‌ و به‌ ڕێژه‌ى %3 ئه‌نجامه‌كان زياديان كردووه‌. ئيدى ئه‌و حزبه‌ له‌ 2016دا بووه‌ته‌ حزبێكى هه‌ره‌ جێگيرى پۆپۆليستى نه‌مسايى و، له‌ بارى جه‌ماوه‌رێتييه‌وه‌ توانیویه‌تی به‌ شێوه‌يه‌كى به‌رچاو به‌پێش هه‌ر دوو حزبى سه‌ره‌كيى نه‌ريتئاسا بكه‌وێ: حزبى سۆسيال- ديموكراتى نه‌مسا (SPÖ) و حزبى گه‌لى نه‌مسايى (SPÖ). پشتيوانيكردن له‌و ڕێكخراوه‌، FPÖ، له‌ چاره‌كى دووه‌مى 2016دا گه‌يشته‌ لووتكه‌، كاتێ كه‌ نه‌مساييیه‌كان به ‌ڕێژه‌ى %37 ده‌نگيان پێ دا. ئه‌مه‌یش زێتر له‌سه‌رينى هه‌ڵبژاردنه‌كانى سه‌رۆكايه‌تى بوو له‌ به‌هارى 2016دا كه‌ پاڵێوراوى FPÖ، نۆربرت هوفه‌ر، له‌ گه‌ڕى يه‌كه‌مى هه‌ڵبژاردندا %35ى به‌ده‌ست هێنا و، له‌ گه‌ڕى دووه‌مدا كه‌وته‌ دواى پاڵێوراوى سه‌وزه‌كان و ڕێژه‌ى %46.2ى ده‌نگه‌كانى به‌ده‌ست هێنا. له ‌ڕاستيدا، نه‌ SPÖ و نه‌ ÖVP نه‌يانده‌ويست بكه‌ونه‌ گه‌ڕى دووه‌مه‌وه‌، ئه‌وه‌یش كزى و لاوازيى ئه‌و دوو حزبه‌ سه‌ره‌كييه‌ نيشان ده‌دا. [له‌ هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانيى 2017دا FPÖ توانیى %26ى ده‌نگه‌كان بباته‌وه ‌و ژماره‌ى كورسييه‌كانى زێده‌ بكا و له‌ حكوومه‌تێكى ئيئتلافيدا به‌شدارى بكا- ئاسۆ]

به‌لژيكا: حزبى Flemish Interest تاكه‌ حزبێكى پۆپۆليستييه‌ كه‌ له‌و وڵاته‌دا بنكه‌يه‌كى ديار و حيساببۆكراوى هه‌بێ. به‌پێچه‌وانه‌ى ماوه‌ى نه‌شونماى 2014- 2015ى ئه‌م حزبه‌، پشتيوانيكردن له‌م حزبه‌ ئه‌وپه‌ڕ ڕاستڕه‌وه‌، دژه‌يۆرۆيه‌، دژه‌كۆچ و كۆچبه‌رييه‌ كه‌ داواى سه‌ربه‌خۆييش بۆ فلانده‌ره‌كان ده‌كات، له‌ 2016دا له‌ جێگه‌ى خۆى چه‌قيوه‌. له‌ كۆتايیى 2015دا، %12ى ده‌نگده‌ره‌ به‌لژيكييه‌كان پشتيوانيان له‌و حزبه‌ قه‌واره‌ مامناوه‌نده‌ كردووه‌، له‌ كاتێكدا له‌ پاييزى 2016دا بگره‌ ئاستى پشتيوانيكردن له‌ %13دا ڕاوه‌ستاوه‌. حزبى Flemish Interest گۆڕانكارييه‌كى به‌رچاوى له‌ ماوه‌ى ئه‌و ساڵه‌دا له‌خۆ نيشان نه‌داوه‌ و له ‌نێوان %12-14دا ماوه‌ته‌وه‌. ئه‌مه‌یش نيشانى ده‌دا كه‌ پۆپۆليسته‌ ڕاديكاڵه‌كانى به‌لژيكا، توانيويانه‌ پێگه‌ى خۆيان بپارێزن، به‌ڵام نه‌شياون بنكه‌ى كۆمه‌ڵايه‌تيى خۆيان له‌ 2015ه‌وه‌ تا ئێسته‌ زێده‌ بكه‌ن.

هۆڵه‌ندا، به‌گشتى پشتيوانيكردن له‌ هێزه‌ پۆپۆليسته‌كان له‌ 2016دا وه‌كوو خۆى ماوه‌ته‌وه‌. له‌ ماوه‌ى 2016دا پشتيوانيكردن له‌ حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان هاتۆته‌ خوارێ و به‌ نزيكه‌ى ده‌وروبه‌رى %2 و ئه‌وه‌یش به‌و مانايه‌ دێ كه‌ يه‌ك له‌ چوارێكى ده‌نگده‌رانى هۆڵه‌ندا له‌ ڕێكخراوه‌ سياسيیه‌ تراديسيۆناڵه‌كان بێئومێد بوون. حزبى ئازادى (PVV) كه‌ حزبێكى ئه‌وپه‌ڕ ڕاستڕۆ، ئه‌نتی-ئيسلام و دژه‌كۆچ و كۆچبه‌رييه‌ هێشتا حزبێكى هه‌ره‌ گه‌لێريى ناته‌قليدييه‌ له‌ هۆڵه‌ندا و له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشدا بنكه‌ى ده‌نگده‌رانى له‌ %19ه‌وه،‌ بووه‌ %16. حزبى سۆسياليستى چه‌پڕه‌و (SP) كه‌ ئه‌وژى ڕه‌خنه‌ى له‌ EU هه‌يه‌، كه‌مێك گه‌شه‌ى كردووه‌ و له‌ %10ه‌وه‌ بووه‌ به‌ %12.

لوگزامبۆرگ: پۆپۆليزم له‌ وڵاتێكى هه‌ره‌ بچووكى يه‌كێتيى ئه‌وروپيدا، پشتيوانييه‌كى ئه‌وتۆى شايانی سه‌رنج و به‌رچاوى لێ نه‌كراوه‌. ته‌نيا يه‌ك ئه‌كته‌رى حزبى، ئه‌ويش حزبى The Leftه‌، ده‌كرێ وه‌كوو پۆپۆليستێكى ئه‌وروپى ناوى ببردرێ. ئه‌م حزبه‌ چه‌پڕه‌وه،‌ ده‌كرێ وه‌كوو حزبێكى سۆسيال-ديموكرات و دژه‌سه‌رمايه‌دارى وه‌سف بكرێ. بنكه‌ى كۆمه‌ڵايه‌تيى ئه‌م حزبه‌، مامناوه‌نده‌ و به‌م دوايیيه‌ كه‌مێك بزفتووه‌ و له‌ كۆتايیى 2015دا ته‌نيا %4ى ده‌نگده‌ران پشتيوانييان لێ كردووه‌، به‌ڵام به‌گوێره‌ى سه‌نته‌ره‌كانى ڕاپرسى له‌ هاوينى 2016دا، ئه‌م ڕێژه‌يه‌ به‌رز بوووه‌ته‌وه‌ بۆ %8. واته‌ ده‌كرێ بڵێين، تاكه‌ حزبێكى پۆپۆليست بنكه‌كه‌ى نزيكه‌ى دوو هه‌نده‌ زێده‌ بووه‌، وێڕاى كه‌ ئه‌و ئه‌كته‌ره‌ به‌ شێوه‌يه‌كى سه‌ره‌كى وه‌كوو كاره‌كته‌رێكى پشتگير بۆ سياسه‌ته‌كانى لوگزامبۆرگ ده‌مێنێته‌وه‌.

ئه‌وروپاى ناوه‌ڕاست و ڕۆژهه‌ڵات

وڵاتانى ئه‌وروپاى ناوه‌ڕاست و ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ندێ وڵاتى كه‌مى لێ ده‌ركه‌ى (وه‌كوو كرواتيا، ڕۆمانيا و سلۆڤينيا)، بريتين له‌ لانه‌ى شه‌پۆڵ و پێلى پۆپۆليزمى ڕاستڕه‌و له‌ ئه‌وروپادا. له‌م ناوچه‌يه‌دا كه‌ 11 ده‌وڵه‌تى ئه‌ندام له‌ EUى لێيه‌، شه‌ش وڵاتيان چ به‌ته‌نێ و چ له‌گه‌ڵ لايه‌نى ديكه‌دا، له‌ لايه‌ن هێزه‌ پۆپۆليسته‌كانه‌وه‌ دێنه‌ به‌ڕێوه‌بردن. به‌ هه‌ر حاڵ، وه‌كوو له‌ خواره‌وه‌ ده‌بينين، ئايديۆلۆژى و نفووزى ئه‌م حزبانه‌ له‌ ئاقارى سياسيى ئه‌وروپاى ناڤین و ڕۆژهه‌ڵاتدا ده‌گۆڕێ، له‌ حزبگه‌لێكى گچكه‌ گچكه‌ى كۆنه‌پارێزى كه‌مكاريگه‌ر تا ناسيۆناليسته‌ ناليبراڵه‌ ده‌ستڕۆيشتووه‌كان.

هه‌نگاريا: تا ئێسته‌ داخوازيى جڤاكى له‌ حزبگه‌لى پۆپۆليستى له‌ هه‌نگاريا له‌ چله‌پۆپه‌دايه‌، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشدا بنكه‌ى گشتيى ئه‌و حزبانه‌ له‌ كۆتايیى 2016دا كورژ بووه‌ته‌وه‌. به‌ ڕێژه‌ى %5، پشتيوانيكردن له‌ هێزه‌ پۆپۆليسته‌كان له‌چاو ساڵى پێشتر كه‌م بووه‌ته‌وه‌، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشدا هێشتا دوو له‌سه‌ر سێى ده‌نگده‌ران پشتيوانيان لێ ده‌كه‌ن. پۆپۆليزمى ڕاستڕه‌و هه‌نده‌ له‌ هه‌نگارستان جه‌ماوه‌رێتیى هه‌يه‌ كه‌ هه‌ر دوو هێزه‌ پۆپۆليسته‌كه‌ كه‌وتوونه‌ته‌ ئالى كۆنه‌پارێزيى شه‌به‌نگى سياسييه‌وه‌. حزبى فيدسز (Fidesz)ی ڕاستڕه‌و، كه‌ حزبى حوكمڕانه‌، ده‌كرێ به‌ نالیبراڵ، دژه‌يۆرۆ و دژه‌كۆچ و كۆچبه‌رى ناو بندرێ و هه‌ڵوێستێكى تا ڕادده‌يه‌كى زۆر هاوشێوه‌ى حزبى ئه‌وپه‌ڕ ڕاستڕه‌وى Jobbikى هه‌یه‌. بنكه‌ى پشتيوانيكردن له‌ حزبى Fidesz له‌ ساڵى ڕابردوودا (2016)، به ‌ڕێژه‌ى %5 كه‌م بۆته‌وه ‌و له‌ %51ه‌وه‌ بووه‌ به‌ %46. ئه‌م هاتنه‌خوارێيه‌ له‌ ماوه‌ى نێوان چاره‌كى يه‌كه‌م و دووه‌مى 2016دا ڕووی دا و پاش ئه‌وه‌ حزبى ناوبراو توانیى بنكه‌ى ده‌نگده‌رانى خۆى بپارێزێ له‌ ڕێگه‌ى جاڕدانى (كۆتا)ى ناچارى له‌ باره‌ى كۆچبه‌رانه‌وه‌ و هه‌ڵمه‌تى ڕيفراندۆ‌م كه‌ ئه‌و حزبه‌ به‌ڕێوه‌ى بردووه‌. له‌ ماوه‌ى نێوان 2015- 2016دا، Jobbik وه‌كوو خۆى ماوه‌ته‌وه‌، لێ ئه‌م حزبه‌ توانیى جارێكى ديكه‌ %3ى ده‌نگه‌كانى خۆى كه‌ له‌ سه‌ره‌تاى 2016دا له‌ده‌ستى دابوون، به‌ده‌ست بهێنێته‌وه‌ و ئاستى پشتيوانیى خۆى به ‌ڕێژه‌ى %21 بپارێزێ. ئه‌گه‌ر ئه‌م پاشه‌كشه‌ كه‌مه‌ بخه‌ينه‌ لاوه‌، ده‌كرێ بڵێين به‌رزترين پله‌ى پشتيوانيكردن له‌ حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان له‌ناو ده‌وڵه‌تانى يه‌كێتيى ئه‌وروپيدا، له‌ هه‌نگاريا بووه‌.

پۆلۆنيا: له‌ كۆتايیى 2016دا، حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان هه‌مان ڕێژه‌ى پشتيوانييان به‌ده‌ست هێناوه‌ كه‌ له‌ كۆتايیى 2015دا لێيان كراوه، واته‌ زۆرينه‌ى ڕه‌هاى ده‌نگده‌ران %51 له‌گه‌ڵ پۆپۆليسته‌كاندا بوون و به‌مه‌یش پشتيوانيكردن له‌ پۆپۆليستان له‌ گه‌وره‌ترين وڵاتى ناوچه‌ى ڕۆژهه‌ڵات و نێوه‌ڕاستى ئه‌وروپا وه‌كوو خۆى ماوه‌ته‌وه‌. له‌ 2016دا، حزبى PiSى حوكمڕان وه‌كوو هێزێكى سياسيى هه‌ره‌ جه‌ماوه‌رى ماوه‌ته‌وه ‌و به ‌ڕێژه‌ى %4 به‌ره‌وپێش چووه‌ و ڕێژه‌ى پشتيوانيكردن له‌و حزبه‌ بووه‌ته‌ %41. ده‌كرێ به‌ حزبى Kukiz’15 بگوترێ حزبێكى پۆپۆليستى ڕاستڕه‌و و نه‌يتوانى ده‌نگده‌رى نوێ بۆ خۆى ڕابكيشێ، لێ بنكه‌كه‌ى خۆى پاراستووه‌ كه‌ به‌ ڕێژه‌ى %8 دێ و‌ له‌ كۆتايیى 2015دا به‌ده‌ستى هێناوه‌. هه‌واداريى حزبى KORWiNى ئازاديخواز و دژه‌يۆرۆ كه‌ له‌ كۆتايیى 2015دا كز و لاواز بووه‌، زێتر دابه‌زيوه‌ و له‌ %5ه‌وه‌ بۆته‌ %2.

بولگاریا: وێڕاى كه‌ حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان له‌ 2016دا، دابه‌زينى به‌رچاويان به‌خۆوه‌ ديوه‌، لێ هێشتا له ‌بارى كۆمه‌ڵايه‌تييه‌وه‌ خه‌ڵك له‌ خۆيان ده‌گرێ. پۆپۆليزمى ڕاستڕۆ له‌م وڵاته‌دا، شتێكى خواسايیيه‌ كه‌ خۆى له‌ سێ ڕێكخراودا ده‌بينێته‌وه‌،‌ بنكه‌يه‌كى حيساببۆكراويان هه‌يه‌. له‌ته‌ك حزبى حوكمڕان، GERBى كۆنه‌پارێزدا، دوو هێزى ناسيۆناليستى بچووكتريش هه‌ن: به‌ره‌ى نيشتمانى و Ataka كه‌ زۆرتر نوێنه‌رايه‌تیى پۆپۆليزمى بولگارى ده‌كه‌ن. ئه‌وه‌ى دواييیان له‌به‌ر ديد و تێڕوانينه‌ تونده‌كانى، به‌دناو و ناحه‌ز بووه‌. ئه‌و سێ ڕێكخراوه‌ پێكه‌وه‌ له‌ 2015وه‌ بنكه‌ى پشته‌وانييان له‌ %60ه‌وه‌ بۆ %51 كه‌م بووه‌ته‌وه‌. ده‌كرێ ئه‌م كه‌مبوونه‌وه‌ به‌رچاوه‌، بدرێته‌ پاڵ GERBيه‌وه‌ كه‌ حزبێكى سياسيى هه‌ره‌ به‌نفوو‌زه‌ و‌ له‌ ماوه‌ى ساڵێكدا %10ى بنكه‌ى ده‌نگده‌رانى خۆى له‌ده‌ست داوه‌، له‌ كاتێكدا هه‌ر دوو ڕێكخراوه‌كه‌ى ديكه‌ شتێكى ئه‌وتۆيان كه‌م نه‌كردووه ‌و وه‌كوو خۆيان ماونه‌ته‌‌وه‌- به‌ره‌ى نيشتمانى %7 و Atakaیش %2. له‌ كاتێكدا حزبى حوكمڕان (GERB) له‌ كۆتايیى 2015دا، نيوه‌ زێترى ده‌نگده‌ران پشتيوانیيان لێ ده‌كرد، لێ له‌ ده‌سپێكى 2016دا ئه‌و پشتيوانييه‌ به‌ شێوه‌يه‌كى زۆر دابه‌زيوه‌ بۆ %37 و پاشان له ‌نيوه‌ى دووه‌مى 2016دا به‌خۆ هاتووه‌ته‌وه‌ و له‌ %42 ڕاوه‌ستاوه‌. وێڕاى ئه‌وه‌ى كه‌ پشتيوانى له‌ هێزه‌ پۆپۆليسته‌كانى بولگاريا دابه‌زينێكى گه‌وره‌ى به‌خۆوه‌ ديوه‌، لێ هێشتا و به‌گشتى له‌ سه‌رووى 50%ى ده‌نگده‌ران پشتيوانيیان لێ ده‌كه‌ن و ئه‌وه‌یش نيشانه‌ى ئه‌وه‌يه‌ داخوازيى جڤاكى‌ له‌سه‌ر پۆپۆليزم له‌م وڵاته‌دا به‌رزه‌.

چيك: پشتيوانيكردن له‌ كۆى هێزه‌ پۆپۆليسته‌كان له‌ كۆمارى چيك له‌ ماوه‌ى نێوان 2015-2016دا، له ‌جێگه‌ى خۆى ماوه‌ته‌وه‌ و ڕێژه‌ى ئه‌و ده‌نگده‌رانه‌ى كه‌ ده‌نگ بۆ حزبێكى پۆپۆليستى ده‌ده‌ن نزيكه‌ى %50ه‌، ئه‌وه‌یش به‌گوێره‌ى ستاندارده‌ ئه‌وروپييه‌كان شتێكى ناوازه‌يه‌. پۆپۆليزمى چيكیيش هه‌مه‌جۆره‌: سيسته‌مى سياسيى چيكى، سێ حزبى بچووكى ڕاستڕۆ ده‌گرێته‌وه‌؛ حزبێكى قه‌باره‌ مامناوه‌ندى شيوعى و حزبێكى گه‌وره‌ى حوكمڕانى ناوه‌ڕاست [له ‌نێوان چه‌پ و ڕاستدا]. له‌ 2015وه‌، پشتيوانيكردن له‌ حزبه‌ ڕاستڕه‌وه‌كان- حزبى هاووڵاتييه‌ ئازاده‌كان ( Svobodní ) و Dawn و، هاوپه‌يمانيى نه‌ته‌وه‌يى ( Úsvit )- هه‌روه‌كوو خۆى ماوه‌ته‌وه‌ و گۆڕانێكى به‌خۆوه‌ نه‌ديوه‌ و ده‌وروبه‌رى %3 بووه‌. له‌ كاتێكدا پشتيوانيى بۆ حزبى كۆمۆنيستى چه‌پڕۆى بۆهيميا و مۆراڤيا (KSČM) به ‌ڕێژه‌ى %3 كه‌م بووه‌ته‌وه‌ و هێشتا متمانه‌ى 11%ى ده‌نگده‌رانى چيكى به‌ده‌ست ده‌هێنێ. لێ حزبى براوه‌ له‌ ماوه‌ى 2015- 2016دا، حزبى ANO 2011يه‌ كه‌ گه‌وره‌ترين هێزى خۆجێى پۆپۆليستييه‌ كه‌ توانيويه‌ به‌ شێوه‌يه‌كى به‌رچاو له ‌ماوه‌ى ديراسه‌كراودا بنكه‌ى خۆى به‌رفره‌ بكا. نزيكه‌ى %30ى ده‌نگده‌ران ده‌نگ بۆ ئه‌م حزبه‌ ده‌ده‌ن و له‌ ماوه‌ى ساڵێكدا %6 زيادى كردووه‌. ئه‌مه‌یش بووه‌ته‌ مايه‌ى ئه‌وه‌ كه‌ ANO بخرێته‌ ناو ليستى هێزه‌ هه‌ره‌ پشتگيريلێكراوه‌كانى ئه‌وروپاوه‌ كه‌ له‌ناو حكوومه‌تدان.

ڕۆمانيا: ڕۆمانيا يه‌كێكه‌ له‌و وڵاته‌ كه‌مانه‌ى كه‌ به‌ده‌گمه‌ن پشتيوانييه‌كى ڕێكخراو و ده‌زگه‌يى له‌ پۆپۆليزم ده‌بيندرێ. تاكه‌ هێزێكى گرنگى پۆپۆليست به‌م دواييیه‌ دامه‌زراوه‌، بريتييه‌ له‌ Save Romania Union كه‌ له‌ گوتاره‌كانى خۆيدا په‌لامارى دامه‌زراوه‌ى سياسيى ڕۆمانى ده‌دا و گه‌نده‌ڵيى سياسى شه‌رمه‌زار ده‌كا و هه‌وڵ ده‌دا باز به‌سه‌ر ئايديۆلۆژييه‌ سياسييه‌كاندا بدا. له‌ چه‌ند مانگێكى كه‌مى 2016دا، ئه‌م حزبه‌ توانیى جه‌ماوه‌رێتیى خۆى بگه‌يه‌نێته‌ %8.

سلۆڤاكيا: يه‌كێكه‌ له‌و وڵاته‌ كه‌مانه‌ى كه‌ پۆپۆليستان توانيیان له‌ 2016دا سه‌ره‌داوێكى گرنگيان ده‌ست كه‌وێ و پشتيوانيى خۆيان سێ قات لێ بكه‌ن: له‌ كاتێكدا له‌ كۆتايیى 2015دا، ته‌نيا %13ى سلۆڤاكه‌كان پشتيوانیى هێزێكى ئه‌نتى-سه‌ره‌كييان ده‌كرد و له‌ پاييزى 2016دا پشكيان بووه‌ %40. له‌وه‌یش زێتر، ئه‌م ژماره‌يه‌ بنكه‌ى حزبى ئاراسته‌ سۆسيال ديموكراسى (SMER)، ناگرێته‌وه‌ كه‌ گه‌وره‌ترين حزبى چه‌پڕۆى حوكمڕانه‌ له‌ سلۆڤاكيا كه‌ حاڵى حازر لێكۆڵه‌ران به‌ پۆپۆليستى ناو ده‌به‌ن. پۆپۆليستان ‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانييه‌كانى سه‌ره‌تاى به‌هاردا به‌گوڕتر چوونه‌ پێشه‌وه. له‌و ده‌مه‌وه‌، پشتيوانيكردن له‌ كۆى حزبه‌ پۆپۆليسته‌ ڕاستڕه‌وه‌كان ته‌نيا به‌ شێوه‌يه‌كى ميانڕۆ زيادى كردووه‌. حزبى ناوه‌ڕاست- ڕاستى  (OĽaNO) به ‌ڕێژه‌يه‌كى كه‌م زياد بووه‌ و توانيويه‌ بنكه‌ى ده‌نگده‌رى خۆى له‌ %6ه‌وه‌ بكاته‌ %11 له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى ئاداردا و، له‌ پاييزى 2016دا له‌ %10 گيرسايه‌وه‌- واته‌ به‌گشتى %4 زياد بووه‌. "حزبى ئێمه‌ خێزانێكين" كه‌ له‌ كۆتايیى 2015دا دامه‌زراوه‌، يه‌كێكه‌ له‌ پێكهاته‌ نوێيه‌ كۆنه‌پارێزه‌ سياسييه‌كان، ته‌نيا له‌ ماوه‌ى ساڵێكدا گه‌يشته‌ %7. له‌ پاييزى 2015وه‌، SNSى ناسيۆناليست بنكه‌ى خۆى له‌ %7ه‌وه‌ كرده‌ %14. وێڕاى كه‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ى 2016دا، ته‌نيا %9ى ده‌نگه‌كانى به‌ده‌ست هێنابوو، لێ توانیى پشتيوانیى خۆى باشتر بكا وه‌كوو ئه‌ندامێكى ئيئتلافى حكوومه‌ت. حزبى هه‌ره‌ ڕاديكاڵى ڕاستڕه‌و (LSNS) (هه‌ندێ جار وه‌كوو حزبێكى فاشيستى تازه‌ ناوى ده‌هێنرێ)، به‌ شێوه‌يه‌كى ديار گه‌شه‌ى كردووه‌. له‌ 2015دا، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانييه‌كه‌ى به‌هاردا، %8ى به‌ده‌ست هێنا و پاش گرتنه‌به‌رى گوتارێكى دژه‌يۆرۆ، دژه‌جيهانگيرى و ناسيۆناليستى و زۆر جاران دژه‌سامى و دژه‌قه‌ره‌جان، توانیى بنكه‌ى خۆى تۆكمه‌ بكا و بيگه‌يه‌نێته‌ %9.

سلۆڤينيا: له‌ شانۆى سياسيى ئه‌و وڵاته‌دا، ته‌نيا يه‌ك حزبى پۆپۆليستى، به ‌ناوى چه‌پى يه‌كگرتوو (ZL) هه‌يه‌ كه‌ پشتيوانييه‌كى به‌رچاوى لێ ده‌كرێ، به‌و مانايه‌ى كه‌ ديسان پشتيوانيكردن له‌ حزبه‌ ناسه‌ره‌كييه‌كان، نه‌ زۆر و نه‌كه‌مه‌ له‌و وڵاته‌دا و له‌ ماوه‌ى نێوان 2015- 2016دا، ئه‌و حزبه‌ دژه‌- سه‌رمايه‌دارى و دژه‌يۆرۆيه‌ كه‌مێ له‌ كورتیى داوه‌ و له‌ %15ه‌وه‌ بووه‌ به‌ %13 و وه‌كوو حزبێكى قه‌باره‌ مامناوه‌ند ماوه‌ته‌وه‌.

ئيستونيا: هه‌م حزبى ڕاستڕۆ و هه‌م مامناوه‌نديى پۆپۆليستى له‌م وڵاته‌ باكووره‌ى ده‌رياى به‌لتيقدا ده‌بيندرێ- حزبى مامناوه‌ندى ئيستونى و حزبى گه‌لى كۆنزه‌رڤاتيڤى قه‌باره‌ ناوه‌ندى ئيستونيا (EKRE). ئه‌و حزبه‌ى دوايى نوێنه‌رايه‌تیى به‌ها نه‌ته‌وه‌ييیه‌ كۆنه‌پارێزه‌كان ده‌كا و بۆچوونێكى دژه‌يۆرۆ و دژى كۆچبه‌رانه‌ى هه‌يه‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ى يه‌كێتيى ئه‌وروپيدا. له‌ 2016دا، له‌نێو كۆمه‌ڵێ له‌ پۆپۆليستان، ته‌نيا بزووتنه‌وه‌يه‌كى بچووك هه‌يه‌- كه‌ پشتيوانيكردن لێيان له‌ هه‌مان ئاستدا وه‌كوو كۆتايیى 2015 ماوه‌ته‌وه‌، كاتێ كه‌ %36ى ده‌نگده‌ران، ده‌نگيان بۆ حزبێكى ناسه‌ره‌كى ڕۆيشتووه‌. له‌ دوو هێزى سياسى، حزبى مامناوه‌ندى ئيستونياى ميانڕۆ بنكه‌يه‌كى كۆمه‌ڵايه‌تیى به‌رفره‌ترى هه‌يه‌ و له‌ ماوه‌ى نێوان 2015- 2016دا ته‌نيا %2 هاتووه‌ته‌ خوارێ و هێشتا نزيكه‌ى يه‌ك له‌سه‌ر چوارى ئيستونييان، واته‌ %23 متمانه‌يان به‌و حزبه‌ هه‌يه‌. گۆڕان له‌ پشتيوانيكردن له‌ ماوه‌ى نێوان كۆتايیى 2015 و سێ چاره‌كى 2016دا بۆ EKREى نه‌ته‌وه‌يى، پله‌يه‌كى هاوشێوه‌ بووه‌ به‌ ئاراسته‌يه‌كى پێچه‌وانه‌دا و ئێستا به‌ ڕێژه‌ى %13 پشتيوانیى لێ ده‌كرێ.

لاتڤيا: ڕێكخراوه‌ پۆپۆليسته‌كانى لاتڤيا به‌ شێوه‌يه‌كى خويا و نكۆڵیلێنه‌كراو پشتگيريى ته‌واويان لێ ده‌كرێ. ئه‌وه‌یش تا ڕادده‌يه‌كى زۆر ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سه‌رهه‌ڵدان و به‌رفره‌بوونى خێرا و به‌رچاوى جه‌ماوه‌رێتيى حزبى "كێ خاوه‌نى ده‌وڵه‌ت ده‌بێ". ئه‌م حزبه‌، هێزێكى كۆنه‌پارێزى ديكه‌ى ڕاستڕۆيه و‌ له‌ته‌ك دوو ڕێكخراوى ديكه‌ى ڕاستڕه‌ودا، له‌ به‌هارى 2016دا دامه‌زراوه‌. پۆپۆليزمى ڕاستڕه‌و كه‌ پێشتريش له‌و وڵاته‌دا هه‌بووه‌، له‌ 2016دا گوڕوتين و تاوێكى ديكه‌ى به‌خۆوه‌ دى و به‌گوێره‌ى ڕاپرسييه‌كان، حزبى "كێ خاوه‌نى ده‌وڵه‌ت ده‌بێ" له‌ چه‌ند مانگێكى كه‌مدا بنكه‌يه‌كى %10ى ده‌نگده‌رانى په‌يدا كردووه‌ و ئه‌وه‌یش له‌ ڕووى به‌ده‌ست هێنانى متمانه‌ى ده‌نگده‌رانێكى نوێوه، به‌ سه‌ركه‌وتنێكى جددى داده‌نرێ‌. به‌پيره‌وه‌چوونى پۆپۆليزمى ڕاستڕه‌و، له‌و ڕاستييه‌دا خۆى ده‌نوينێ كه‌ ئه‌و حزبه‌ ده‌نگى دوو ڕێكخراوه‌ پۆپۆليسته‌كه‌ى ديكه‌ى بۆ خۆ ڕانه‌كێشاوه‌، به‌ڵكه‌ توانيويه‌ پشتيوانى له‌ناو حزبه‌ سه‌ره‌كييه‌كاندا بۆ خۆى په‌يدا بكا. حزبى NA كه‌ حزبێكى هاوپه‌يمانێتیى حوكمڕانه‌ له‌ %15 له‌ 2016 چه‌قيوه‌ و حزبى No sirds Latvijai ته‌نيا %3ى هێناوه‌. له‌وما نه‌شونما و په‌ره‌گرتنى پۆپۆليزمى لاتڤى (زياده‌بوونێك له‌ %18ه‌وه‌ بۆ %28)، به‌ شێوه‌يه‌كى سه‌ره‌كى ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ حزبى كێ خاوه‌نى ده‌وڵه‌ت ده‌بێ؟

ليتوانيا: له‌ ساڵى ڕابردووه‌وه‌، پشتيوانيكردن له‌ حزبه‌ پۆپۆليسته‌كاندا زێده‌ بووه‌. ڕێژه‌ى ئه‌و ليتوانييانه‌ى هاوسۆزى ئه‌و حزبانه‌ن كه‌ دژه‌-ده‌زگه‌يين، به‌ ڕێژه‌ى %8 زياد بووه‌ له‌ يه‌ك له‌سه‌ر سێى ده‌نگده‌رانه‌وه‌ بۆ %40 له‌ كۆتايیى 2016دا. ڕێكخراوه‌ پۆپۆليسته‌كانى ئه‌و وڵاته‌ له ئايديۆلۆژيگه‌لى ڕاستڕۆ، چه‌پڕۆ و كشتوكاڵى به‌رجه‌سته‌ ده‌بن و ئه‌وه‌ى دوايیيان له‌ ساڵى ڕابردوودا به‌ شێوه‌يه‌كى به‌رچاو په‌ره‌ى گرتووه‌ و ئه‌مه‌یش بووه‌ته‌ مايه‌ى ئه‌وه‌ى كه‌ له‌ سه‌رانسه‌رى وڵاتدا پۆپۆليزم گه‌شه‌ بكا. حزبى LVŽS له‌ ماوه‌ى كه‌متر له‌ ساڵێكدا دوو هه‌نده‌ى لێ هاتووه‌: له ‌كۆتايیى 2015دا، %9ى ده‌نگده‌ران له‌ته‌ك ئه‌م حزبه‌دا بوون و له‌ پاييزى 2016دا بۆ نزيكه‌ى %20 نه‌شونماى كردووه‌. هه‌ر دوو هێزه‌ پۆپۆليسته‌كه‌ى ديكه‌ نه‌شياون پشتيوانيى ديكه‌ بۆ خۆيان په‌يدا بكه‌ن، به‌ڵام LVŽS له‌سه‌ر حيسابى ئه‌وان گه‌شه‌ى نه‌كردووه‌. هه‌رچى پشتيوانييه‌ له‌ حزبى كار، كه‌ حزبێكى چه‌پڕۆيه‌ له‌  2016دا له‌ جێگه‌ى خۆدا ماوه‌ته‌وه‌ و له‌ سه‌رووى %10ى هێناوه‌. حزبى ڕاستڕۆى نيزام و دادپه‌روه‌رى، كه‌ ئه‌ندامێكى ئيئتلافى حوكمڕانه‌، دابه‌زيوه‌ و به‌ ڕێژه‌ى %2 له‌ كورتیى داوه‌ و بووه‌ته‌ %9.

كرواتيا: هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌ ده‌سپێكى 2016 و كۆتايیى 2016دا له‌ كرواتيا ساز كران، ده‌كرێ له‌ ڕێگه‌ى ئه‌نجامه‌ ڕاسته‌قينه‌كانى هه‌ڵبژاردندا شوێنپێى ئه‌وه‌ هه‌ڵبگيرێ كه‌ داخوا كام حزب چووه‌ته‌ پێشه‌وه‌ و كامه‌ له‌ پاشى داوه‌ نه‌ك هه‌ر له‌ ڕێگه‌ى سه‌نته‌ره‌كانى ڕاپرسييه‌وه‌. هه‌م حزبگه‌لێكى چه‌پڕۆ و هه‌م حزبگه‌لێكى ڕاستڕۆى پۆپۆليستى له‌ كرواتيادا هه‌ن كه‌ هه‌ر لايه‌كيان سه‌رێكى شه‌به‌نگى سياسیى گرتووه‌ و هه‌ر لايه‌كيش دوو ڕێكخراوى سياسیى هه‌يه‌. هه‌ر چواريان، حزبى بچووكن و به‌گشتى هه‌ر هه‌موويان ده‌وروبه‌رى %10ى ده‌نگده‌ران پشتيوانيیان لێ ده‌كه‌ن، له‌وما پۆپۆليزم له‌ كرواتيا جودايه‌. ئاخر هێشتا كرواتيا له‌ناو پۆپۆليزمدا ڕۆ نه‌چووه‌. حزبى چه‌پڕۆی قه‌ڵغانى مرۆيى (Živi zid) له‌ نۆڤه‌مبه‌رى 2015وه‌ به ‌ڕێژه‌ى %2 نه‌شونماى كردووه‌ و بووه‌ به‌ %6 و حزبى ڕاستڕۆى كار و هاوكارى (MB365)يش له‌ %3ه‌وه‌ بۆته‌ %4؛ هه‌رچى دوو حزبه‌كه‌ى ديكه‌ن له‌و هه‌ڵبژاردنانه‌دا ڕۆڵێكى په‌راوێزئاسايان بينى.

باشوورى ئه‌وروپا:

وێڕاى پۆپۆليزمى ڕاستڕۆ دژ به‌ كۆچبه‌رييه‌ له‌ ناوچه‌كه‌دا كه‌چى بۆ وى نه‌هاته‌ و خه‌ڵك ڕوويان تێ ناكا، به‌ڵام داخوازى له‌سه‌ر پۆپۆليسته‌ چه‌په‌كان (يان نه‌ ڕاست و نه‌چه‌پ) له‌ 2016دا به‌رده‌وام زۆر بووه‌. ئێمه‌ له‌ ساڵانى ڕابردوویشدا، ئه‌م ئاراسته‌يه‌مان جه‌ڕباندووه‌ كه‌ ئێمه‌ پێى ده‌ڵێین "په‌رژينى پۆپۆليستيى ئاسنين". له‌ كاتێكدا پۆپۆليزمى چه‌پڕۆ له‌ ته‌واوى ناوچه‌ى ده‌رياى سپیى ناوه‌ڕاستدا له‌ هه‌ڵكشاندايه‌، ئيتاڵياى لێ ده‌رچێ، پۆپۆليزمى ڕاستڕۆ له‌م به‌شه‌ى ئه‌وروپادا كز و لاوازه‌، كه‌چى له‌ ڕۆژاوا و ڕۆژهه‌ڵاتى ئه‌وروپادا ڕه‌‌وشه‌كه‌ به‌پێچه‌وانه‌يه‌؛ ئێمه‌ تێبينیى زێده‌بوونى هێز و نفووزى هێزه‌ پۆپۆليسته‌ ڕاستڕۆكانمان كردووه‌ و چه‌په‌كانيش ڕكابه‌رايه‌تييه‌كى به‌هێزيان ناكه‌ن. له‌ ماوه‌ى شيكردنه‌وه‌كه‌ى ئێمه‌دا، ڕه‌وشه‌كه‌ نه‌گۆڕاوه‌ و وه‌كوو خۆى ماوه‌ته‌وه‌. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشدا، پۆپۆليسته‌ چه‌پڕه‌وه‌كان ناچار بوون ڕێوشوێنێكى زۆر توندى ده‌ستگرتنه‌وه [تقشف]‌ له‌ يۆنان به‌كار بهێنن، حكوومه‌تى پورتۆگاليش له‌ ده‌ره‌وه‌ پشتيوانیى لێ بكرێ و پێكهاته‌يه‌كى نوێیش له‌ ئيسپانيا بێته‌ دى. به‌ هه‌ر حاڵ پاڵپشتيكردنى خه‌ڵك له‌ پۆپۆليسته‌ چه‌پڕه‌وه‌كان له‌ ساڵى چوويدا، وه‌كوو خۆى ماوه‌ته‌وه‌ و له‌ جێگه‌ى خۆيدا وه‌ستاوه‌، لێ حزبه‌ نوێیه‌‌كان نه‌شيان له‌ هيچ كام له‌ ده‌وڵه‌ته‌ ئه‌ندامه‌كانى EUدا كۆسپه‌ و به‌ربه‌ست بشكێنن.

يۆنان: له‌م ساڵه‌ى دواييدا، ڕێژه‌ى گشتيى ده‌نگده‌ران كه‌ پشتيوانى ئاقار و مه‌ودايه‌كى به‌رفره‌ى حزبه‌ پۆپۆليسته‌ جياوازه‌كان بوون، به‌ شێوه‌يه‌كى به‌رچاو دابه‌زيوه‌. له‌ كاتێكدا له‌ كۆتايیى 2015دا، زێتر له‌ نيوه‌ى ده‌نگده‌ران ده‌نگيان بۆ هێزه‌ پۆپۆليسته‌كان دا، له‌ پایيزى 2016دا ئه‌و ژماره‌يه‌ به‌ ڕێژه‌ى %12 بۆ %40 كه‌م بووه‌وه‌. پشتيوانيكردن نه‌ك هه‌ر له‌ حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان وه‌كوو جاران نه‌ماوه‌، به‌ڵكه‌ پشتيوانيكردن له‌ هه‌ر حزبێكى ڕاستڕۆ يان چه‌پڕۆى پۆپۆليست، يان ئه‌وه‌تا وه‌كوو خۆى ماوه‌ته‌وه‌ يان كه‌م بووه‌ته‌وه‌. به‌ ده‌سته‌واژه‌ى ديكه‌، ده‌كرێ بێژين به‌گشتى حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان وه‌كوو جاران هه‌رمێنيان له‌سه‌ر نييه‌. حزبى سيريزاى حوكمڕان له‌ ماوه‌ى ساڵى ڕابردوودا پشتيوانييه‌كى زۆرى به ‌ڕێژه‌ى %7 له‌ده‌ست دا؛ واته‌ له‌ %29ه‌وه‌ بووه‌ به‌ %22. هه‌رچى حزبى كۆمۆنيستى گريكه‌ ئه‌وا ئه‌ویش له‌ كورتیى داوه‌، له‌ %9ه‌وه‌ بووه‌ %7. پۆپۆليسته‌ ڕاستڕه‌وه‌كان له‌ ماوه‌ى ڕابردوودا، توانيیان پێگه‌ى خۆيان بپارێزن. حزبى سپێده‌ى زێڕين (ChA) كه‌ حزبێكى ڕاستڕۆى ڕاديكاڵه‌،‌ دووه‌مين حزبى پۆپۆليستى هه‌ره‌ جه‌ماوه‌رييه‌ و %9 ده‌نگه‌كانى بردۆته‌وه‌،‌ له‌ كاتێكدا حزبى موحافه‌زه‌كارى ڕاستڕۆى حوكمڕان له‌ 2016دا، ته‌نيا %3ى ده‌نگه‌كانى هێنا.

ئيتاڵيا: پۆپۆليسته‌كان له‌ ئيتاڵيا له‌ بارى توندوتۆڵيى كۆمه‌ڵايه‌تييه‌وه‌ وه‌كوو خۆيان ماونه‌ته‌وه‌ و له‌ ماوه‌ى ساڵێكدا ته‌نيا به‌ ڕێژه‌يه‌كى كه‌م، %1 جه‌ماوه‌رێتييان هاتۆته‌ خواره‌وه‌. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشدا بنكه‌ى ده‌نگده‌رانى پۆپۆليسته‌كان، بنكه‌يه‌كى به‌رچاو و گه‌وره‌يه‌. به‌ به‌ده‌ست هێنانى %30ى ده‌نگه‌كان، بزووتنه‌وه‌ى پێنج ئه‌ستێره‌ (M5S) هه‌روه‌كوو حزبێكى به‌هێزى ئيتاڵيا ماوه‌ته‌وه‌؛ وه‌كوو دووه‌مين حزبى جه‌ماوه‌رى به‌گشتى كه‌ به‌رده‌وام ڕه‌تى كردۆته‌وه‌ چ وه‌كوو چه‌پ چ وه‌كوو ڕاستڕۆ پۆلين بكرێ. ئه‌و حزبه‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى شاره‌وانى له‌ 2016دا، سه‌ركه‌وتنى گه‌وره‌ى به‌ده‌ست هێنا و له‌ ڕۆكا و تۆرين بردييه‌وه‌. بنكه‌ى جه‌ماوه‌ريى باڵى ڕاستڕۆى پۆپۆليسته‌كان, واته‌ Lega Nord، ته‌نيا به‌ ڕێژه‌ى %1 له‌ 2015 كه‌متر بووه‌ته‌وه‌. [له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانييه‌كانى 5ى ئادارى 2018دا، بزووتنه‌وه‌ى پێنج ئه‌ستێره‌ %32.2ى ده‌نگه‌كان و Lega Nordيش %17.69ى ده‌نگه‌كانى هێنا و هه‌ڵكشاوه‌- ئاسۆ]

ئیسپانيا: پۆپۆليزمى چه‌پڕه‌و له‌ ئیسپانيا له‌ ده‌وروبه‌رى %20ى ده‌نگه‌كان ده‌خولێته‌وه‌، به‌و مانايه‌ى گۆڕانێكى ئه‌وتۆ له‌ پشتيوانيكردن له‌ پۆپۆليزم له‌ 2015‌وه‌ ڕووى نه‌داوه‌. هاوشێوه‌ى كرواتيا، له‌ ماوه‌ى توێژينه‌وه‌كه‌دا، دوو هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌ما‌نتاریى تێدا كراوه‌. له‌ دێسه‌مبه‌رى 2015دا، نزيكه‌ى چاره‌كێكى ده‌نگده‌ران، ده‌نگيان به‌ هێزه‌ پۆپۆليسته‌ چه‌پڕه‌وه‌كان دا- %20.7 بۆ پۆديمۆس (Podemos) و %3.7يش بۆ چه‌پى يه‌كگرتوو (Izquierda Unida). ئا ئه‌مه‌یش ڕه‌وشێكى سڕ و له‌مۆڵه‌ق ڕاوه‌ستاوى پێك هێناوه‌ كه‌ نه‌كرێ هيچ هاوپه‌يمانێتييه‌كى حوكمڕان دابمه‌زرێ. ئه‌مه‌یش واى كرد كه‌ هه‌ڵبژاردنى 2015 پاش شه‌ش مانگان دووباره‌ بكرێته‌وه‌. وێڕاى كه‌ هه‌ر دوو حزبى Izquierda Unida و Podemos له‌ هه‌ڵبژاردنى دوايى هێزه‌كانيان كرده‌ يه‌ك، لێ ئه‌و پێكهاته‌ نوێيه‌ نه‌شيا جه‌ماوه‌رێتيى خۆى زێده‌تر بكا و ته‌نيا ده‌نگه‌كانى پێشووترى حزبه‌ پۆپۆليسته‌ گه‌وره‌كه‌ى هێنايه‌وه‌. ڕاپرسييه‌كانى ئه‌م دوايييه‌ به‌رده‌وام ئه‌و دوو ڕێكخراوه‌ وه‌كوو يه‌ك حزب حيساب ده‌كه‌ن و له‌ سێ چاره‌گى 2016دا، هه‌ر %21ى ده‌نگده‌ران پشتيوانييان لێ ده‌كه‌ن. له‌وما به ‌ڕێژه‌ى %4 ده‌نگده‌رانى ئیسپانيا له‌ پشتيوانيكردنى پۆپۆليسته‌كان سارد بوونه‌ته‌وه‌ و ئه‌مه‌یش ده‌كرێ بگه‌ڕێندرێته‌وه‌ بۆ تێكه‌ڵبوونه‌وه‌ى هه‌ر دوو حزبه‌ چه‌پڕه‌وه‌كه‌ى سه‌ره‌وه‌. [Podemo و هاوپه‌يمانه‌كانى له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانييه‌كه‌ى 2019دا، ته‌نيا %14.31يان هێنا، واته‌ له‌ كه‌مييان داوه‌- ئاسۆ].

پورتۆگال: هاوشێوه‌ى وڵاته‌كانى ديكه‌ى خوارووى ئه‌وروپا و ئه‌ندام له‌ EU، پۆپۆليزمى چه‌پڕه‌و له‌ بارى كۆمه‌ڵايه‌تييه‌وه‌ يه‌كگرتوو و سفته‌. له‌ كاتێكدا پۆپۆليزمى ڕاستڕۆ له‌ بنه‌ڕه‌تدا له‌و وڵاته‌ بوونى نييه‌. به‌م پێيه‌ كاتێ قسه‌ دێته‌ سه‌ر پۆپۆليزمى سياسيى پورتۆگالى، دوو ڕێكخراوى بگره‌ هاوشێوه‌ و و نزيك له‌ ڕووى قه‌باره‌وه‌ باڵاده‌ستن و تا ڕادده‌يه‌ك يه‌ك له‌سه‌ر پێنجى ده‌نگده‌ران پشتيوانييان لێ ده‌كه‌ن. بلۆكى چه‌پ  (B.E)نوێنه‌رى ئايديۆلۆژيى دژه‌سه‌رمايه‌دارى، فێمينيستى و دڕدۆنگ له‌ EU ده‌كا، له‌ كاتێكدا هاوپه‌ێمانێتيى ديموكراتيى يه‌كێتيى كۆمۆنيستى (CDU) – له‌ حزبى كۆمۆنيستى پورتۆگال و حزبى ژينگه‌ (PEV) پێك دێ- له‌ شه‌به‌نگى سياسيدا ده‌كه‌وێته‌ چه‌پى حزبى بلۆكى چه‌په‌وه‌. هه‌ر دوو لايان له‌ ماوه‌ى ساڵێكدا تا ڕادده‌يه‌ك پێگه‌ى خۆيان پاراستووه‌. له‌ كاتێكدا CDU، به‌ ڕێژه‌ى %8 پشتيوانیى لێ ده‌كرێ، ئه‌وا بلۆكى چه‌پ كه‌ له‌وه‌ى يه‌كه‌م كه‌متر ڕاديكاڵه‌، له‌سه‌ر ئاستى نيشتمانيدا زێتر پشتيوانى ده‌كرێ و ڕێژه‌ى %10ى هه‌يه‌. هه‌ردووكيان، پشتيوانى له‌ حكوومه‌تى كه‌مينه‌ى حزبى سۆسياليست ده‌كه‌ن به‌بێ ئه‌وه‌ى به‌شدارى له‌ كابينه‌دا بكه‌ن، به‌ڵام نفووز و كاريگه‌ريى سياسييان زۆر له‌و %8 و %10ه‌ زۆرتره‌.

قوبرس: هاوشێوه‌ى وڵاتانى ديكه‌ى خوارووى ئه‌وروپا پۆپۆليزمى چه‌پڕه‌و باڵاده‌سته‌، كه‌چى ڕاستڕۆى ڕاديكاڵيش بوونى هه‌یه‌. به‌م دوايیيه‌ گۆڕانێكى ئه‌وتۆ له‌ پشتيوانيكردنى حزبه‌ سياسييه‌ پۆپۆليسته‌كاندا ڕووى نه‌داوه‌ و هێشتا ده‌نگده‌رێكى زۆر پشتيوانيیان لێ ده‌كه‌ن- ده‌وروبه‌رى %40ى ده‌نگده‌ران له‌و وڵاته‌دا پشتيوانى له‌ پۆپۆليسته‌كان ده‌كه‌ن. وێڕاى كه‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى په‌رله‌ماندا له‌ به‌هارێ ده‌نگێكى كه‌متريان هێنا له‌وه‌ى كه‌ پێشبينى ده‌كرا، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشدا له‌ سێ چاره‌گى ساڵى 2016دا، هه‌روه‌كوو پێشتر و له‌ ئاستى خۆياندا ماونه‌ته‌وه‌. حزبى "ئه‌كيل"ى ماركسى-لێنينى وه‌كوو حزبێكى هه‌ره‌ سه‌ركه‌‌وتووى پۆپۆليستى ماوه‌ته‌وه‌ و له‌ كۆتايیى 2015 و پاييزى 2016دا، له‌ ڕێژه‌ى %30 ڕاوه‌ستاوه‌. به‌ هه‌ر حاڵ، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى ئايارى 2016دا، ئه‌كيل كه‌متر له‌وه‌ ده‌نگى هێنا و بووه‌ %26. هاوپه‌يمانێتیى هاووڵاتيان كه‌ حزبێكى گچكه‌تر و ميانڕۆترى چه‌په‌، به‌ هه‌مان شێوه‌ نه‌يتوانيوه‌ پشتيوانیى زێتر بۆ خۆى په‌يدا بكا و له‌ ڕێژه‌ى %8 ڕاوه‌ستاوه‌، به‌ڵام له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى به‌هارى 2016دا، ڕێژه‌ى %6ى ده‌نگه‌كانى برده‌وه‌. هه‌رچى حزبى به‌ره‌ى ميللييه‌ (ELAM) كه‌ حزبێكى ڕاستڕۆى ڕاديكاڵه‌، ئه‌وا بچووكترين هێزى پۆپۆليستييه‌ له‌ قوبرس و پێوه‌نديى نزيكى له‌گه‌ڵ حزبى ChAى يۆنانيدا هه‌يه‌؛ ئه‌ميان حزبێكه‌ توندوتووشه‌ و خه‌ڵكيكى فاشيستى تێدايه‌. ئه‌و حزبه‌، ELAM، به‌ ناسيۆناليزمێكى توند و به‌هێزى گريكى و دژه‌-يۆرۆ ناسراوه ‌و له‌ بارى كۆمه‌ڵايه‌تييشه‌وه‌، هه‌نده‌ توندوتۆڵ نييه‌- له‌ كۆتاييى 2015دا، ئه‌و حزبه‌ شتێك نه‌بووه‌، به‌ڵام له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى مانگى ئاياردا %3.7ى ده‌نگه‌كانى برده‌وه‌. به‌گوێره‌ى ڕاپرسييه‌كانى پاييزى 2016، ئێستا ئه‌و حزبه‌ له‌ ده‌وروبه‌رى %2 دێنێ. [له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2018ى سه‌رۆكايه‌تيى قوبرسدا، پاڵێوراوى AKEL ڕێژه‌ى %44.01ى هێنا- ئاسۆ].

مالتا: له‌و وڵاته‌دا‌ ته‌نيا دوو حزبى سه‌ره‌كى هه‌ن- حزبى كار PL و حزبى نه‌ته‌وه‌يى (PN)- ڕكابه‌ر و ململانه‌ى يه‌كتر له‌سه‌ر ده‌سه‌ڵات ده‌كه‌ن. واته‌، تاقه‌ وڵاتێكى ئه‌ندامى EUه‌، كه‌ هيچ گرووپێكى پۆپۆليستيى وه‌ساى تێدا نه‌بێ له‌ شانۆى سياسيدا به‌رچاو و ديار بێ.

ئه‌وروپاى باكوور:

هه‌ندێ وڵاتى باكوورى ئه‌وروپا نموونه‌ى ئه‌نجامه‌كانى هاريكاريى نێوان حزبه‌ سه‌ره‌كييه‌كان و حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان ده‌خه‌نه‌ ڕوو. له‌وێدا پۆپۆليسته‌كان واز له‌ ئه‌ج]نداى سياسيى خۆيان ده‌هێنن و هاريكارى له‌ته‌ك حزبه‌ سانتراليسته‌كاندا ده‌كه‌ن، وه‌كوو له‌ فينله‌ند وايه‌؛ ئيدى به‌ئاسانى متمانه‌ و به‌قاى ده‌نگده‌ران له‌ده‌ست ده‌ده‌ن. هه‌روا ده‌كرێ كۆسپ بخرێته‌ به‌رده‌م حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان و ده‌رفه‌تى گه‌وره‌بوونيان نه‌درێ له‌ ڕێگه‌ى پێره‌وكردنى ئه‌جێنداى ئه‌و حزبه‌ پۆپۆليستانه‌وه‌ له‌ لايه‌ن حزبه‌ نه‌ريتئاسا سه‌ره‌كييه‌كانه‌وه‌ وه‌كوو له‌ بريتانيادا له‌ ڕيفراندۆ‌مه‌كه‌ى "برێگزيت"دا ديتمان. حزبى موحافه‌زه‌كار كه‌ له‌ژێر گوشارى UKIPدا بوو، چه‌ندين ساڵ بوو په‌يامێكى دژه‌EUی نه‌دا. بابه‌تى برێگزیت هه‌نده‌ ميللييانه‌ بوو له‌نێو ده‌نگده‌رانى بريتانيدا كه‌ UKIP ته‌نانه‌ت هه‌ڵبژاردنى 2014ى پێ برده‌وه‌ و به‌سه‌ر هه‌ر دوو حزبى موحافه‌زه‌كاران و حزبى كاردا سه‌ر كه‌وت. به‌ هه‌ر حاڵ، سه‌رۆكوه‌زيران، داڤيد كاميرۆن، بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌و به‌ڕه‌ له‌بن پێى UKIP ده‌ربهێنێ و سه‌ركه‌وتن له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2015دا به‌ده‌ست بهێنێ و دابين بكا، ده‌بوايه‌ كه‌مپين بۆ سازدانى ڕيفراندۆ‌مێك له‌باره‌ى ئه‌ندامێتیى بريتانيا له‌ يه‌كێتيى ئه‌وروپيدا بكا. هه‌رچه‌ند كاميرۆن باوه‌ڕى وابوو ده‌توانێ ده‌نگده‌ران قه‌ناعه‌ت پێ بكا كه‌ ده‌نگ بۆ "مانه‌وه‌" بده‌ن و به‌ر له‌ هه‌ڵكشانى جه‌ماوه‌رێتيى UKIP بگرێ، لێ ديماهييه‌كه‌ى كاميرۆن له‌ ڕيفراندۆ‌مه‌كه‌دا شكستى هێنا و ده‌ستى له‌كار كێشایه‌وه‌‌.

دانيمارك: له‌ ڕوانگه‌ى حزبه‌ پۆپۆليسته‌كانه‌وه‌، پشتيوانيكردنى حكوومه‌ت له‌ ده‌ره‌وه‌ى كابينه‌، وه‌كوو له‌ حاڵه‌تى دانيمارك، له‌وانه‌يه‌ ستراتيژێكى باشتر بێ. حزبى گه‌لى دانيماركى (Dansk Folkeparti) تاكه‌ هێزێكى گه‌وره‌ و به‌رچاوى پۆپۆليستييه‌ له‌م وڵاته‌ ئه‌سكه‌نده‌ناڤييه‌دا، به‌گوێره‌ى ڕاپرسييه‌كان، ڕێكخراوى ڕاستڕۆى دژه‌كۆچ توانیى خۆى تۆكمه‌ و قايم بكا وه‌كوو دووه‌مين حزبى پۆپۆليستى. به‌گوێره‌ى ڕاپرسييه‌كان بنكه‌ى ئه‌م ڕێكخراوه‌يه‌ له‌ ده‌وروبه‌رى ڕێژه‌كه‌‌ى له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى حوزه‌يرانى 2015دا دێ و ده‌چێ: به‌گشتى له‌و هه‌ڵبژاردنانه‌ندا %21ى ده‌نگه‌كانى برده‌وه‌. ئه‌م حزبه‌ له‌ ڕاپرسييه‌كاندا چ له‌ 2015 و چ له‌ پاييزى 2016دا، ده‌ورى %20ى خه‌ڵك پشتيوانى بوون. له‌وما ئه‌م حزبه‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ى كابينه،‌ پشتيوانى له‌ حكوومه‌تى كه‌مينه‌ ده‌كا و به‌م شێوه‌يه‌ بنكه‌ى ده‌نگده‌رانى خۆى ڕاگرتووه‌- له‌ 2016دا به‌ ڕێژه‌ى سفر و چه‌ند خاڵێ له‌ ده‌يان كه‌مى كرد و ئه‌دائێكى له‌بارى له‌و ماوه‌يه‌دا له‌خۆ نيشان دا. [له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانييه‌كه‌ى 2018دا، ئه‌و حزبه‌ پۆپۆليستييه‌ى سه‌ره‌وه‌ له‌ كۆى 179 كورسيى په‌رله‌مان، 37 كورسسى برده‌وه‌ كه‌ ده‌كاته‌ %20.67- ئاسۆ].

بريتانيا: ئه‌و پرۆسه‌ سياسييه‌ى كه‌ له‌ بريتانيا به‌ڕێوه ‌چوو، نموونه‌يه‌كى باشه‌ كه‌ چۆن هێزه‌ پۆپۆليسته‌كان ده‌كارن كاريگه‌رييه‌كى داخورانئاسايان هه‌بێ. ڕيفراندۆ‌مى EU له‌ لايه‌ن كۆنه‌پارێزه‌ حوكمڕانه‌كانه‌وه‌ خرايه‌ ڕۆژه‌ڤ و ئه‌نجامه‌كه‌ى ده‌رچوونى بريتانيا بوو له‌ EU؛ ئه‌مه‌یش ئه‌نجامى سياسه‌تگه‌لێكى پۆپۆليستى بوو كه‌ حزبه‌ سه‌ره‌كييه‌كان پێڕه‌ویيان لێ كرد. ئه‌م نموونه‌يه‌، نيشانى ده‌دا كه‌ پۆپۆليسته‌كان هه‌ميشه ‌و ڕاسته‌وخۆ سياسه‌ته‌كان داناڕێژن، به‌ڵكه‌ به‌ شێوه‌يه‌كى ناڕاسته‌وخۆیش سياسه‌ته‌كان ديارى ده‌كه‌ن و له‌ جێى ئه‌جێندا كۆنه‌ سياسييه‌كان، سياسه‌ت و گوتارى پۆپۆليستى پێڕه‌و ده‌كرێ و جێ ده‌گرنه‌وه‌. پۆپۆليسته‌كان به‌ شێوه‌يه‌كى سه‌ركه‌وتووانه‌ كاريگه‌رييان له‌سه‌ر حزبه‌ سه‌ره‌كييه‌كان هه‌بووه‌ كه‌ په‌يامه‌ پۆپۆليسته‌كان بكه‌نه‌ هى خۆيان و له‌م ڕێگه‌يه‌وه‌ هه‌وڵ بده‌ن به‌ڕ له‌بن پێى حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان ده‌ربهێنن. به‌ هه‌ر حاڵ، به‌ نسبه‌ت حزبى سه‌ربه‌خۆييیه‌وه‌ (UKIP) كه‌ هێزێكى سه‌ره‌كيى پۆپۆليستييه‌ له‌ شانشينى يه‌كگرتوودا، هۆى زێده‌بوونێكى جه‌ماوه‌رێتيى ئه‌و حزبه‌وه‌، ڕيفراندۆ‌مى سه‌ركه‌وتوو نه‌بووه‌ ‌- به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ده‌كرێ تێبينیى ئه‌وه‌ بكرێ، له‌ ماوه‌ى كورتخايه‌ندا، بنكه‌ ده‌نگدانه‌كه‌ى كه‌ پێش ده‌نگدانه‌كه‌ له‌ %17 بوو، ئێستاكه‌ كورژ بۆته‌وه‌. پاش ڕيفراندۆ‌م، له‌ سێ چاره‌گى ساڵى 2016دا، بنكه‌ى پشتيوانيكردن له‌ UKIP بۆ %13 دابه‌زيوه‌. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشدا، نموونه‌ى UKIP نيشانه‌يه‌كى ئاگاداركردنه‌وه‌يه‌ كه‌ پۆپۆليسته‌كان ده‌توانن مه‌به‌ست و ئامانجه‌ سياسييه‌ گرنگه‌كانى خۆيان، به‌بێ چوونه‌ ده‌سه‌ڵات يان فراژيبوون و گه‌شه‌كردن به‌ره‌و حزبێكى جه‌ماوه‌ريتر، به‌دی بهێنن.

فينله‌ند: فينله‌ند له‌نێو ئه‌و وڵاته‌ ئه‌وروپييانه‌دايه‌ كه‌ كه‌متر پۆپۆليزم كارى تێ كردووه‌ و ته‌نيا ده‌وروبه‌رى يه‌ك له‌سه‌ر پێنجى ده‌نگده‌رانى پشتيوانى له‌ ڕێكخراوێك ده‌كه‌ن كه‌ ئايديۆلۆژييه‌كى له‌م بابه‌ته‌ى هه‌يه‌. به‌ هه‌ر حاڵ، وه‌كوو هێزێكى حوكمڕان، حزبى فينييه‌كان (Perussuomalaiset)، كه‌ به‌ "فينييه‌ ڕاست‌ و دروسته‌كان"يش ناسراوه‌، كاريگه‌رييه‌كى زۆرى به‌سه‌ر سياسه‌تى وڵاتانى ئه‌وروپاى باكووره‌وه‌ هه‌يه‌. پشكى ده‌نگه‌كانى باڵى ڕاستڕۆ و باڵى چه‌پڕۆى پۆپۆليسته‌كان له‌ ماوه‌ى ساڵێكدا له‌ %17ه‌وه‌ بووه‌ به‌ %19؛ به‌و مانايه‌ى كه‌ به‌پێچه‌وانه‌ى ژماره‌يه‌ك وڵاتى ئه‌ندامى EU پۆپۆليسته‌كانى فينله‌ند هيچ قه‌ڵه‌مبازێكيان نه‌هاوێشتووه‌. هه‌ر دوو حزبى پۆپۆليستى، به‌ ئايديۆلۆژيى دژ، حزبى فينه‌كان كه‌ تا ئه‌وپه‌ڕ ڕاستڕۆيه‌ و، هاوپه‌يمانێتيى چه‌په‌كان (VAS)، هه‌ردووكيان له‌ ڕووى بنكه‌ى ده‌نگده‌ر و قه‌باره‌وه‌ ته‌واو هاوشێوه‌ و يه‌كسان و هه‌ر يه‌كه‌يان %9ى هه‌يه‌. واته‌ له‌ كۆتايیى 2015ه‌وه‌ تا ئێستا بنكه‌ى ده‌نگده‌رانى هه‌ر دوو حزب‌ هيچ گۆڕانێكيان به‌سه‌ردا نه‌هاتووه‌. هه‌رچه‌ند حزبى فينه‌كان له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانييه‌كه‌ى 2015دا، %18ى هێنا، واته‌ چوونه‌ پاڵ حكوومه‌تى ئيئتلافى و حوكمڕانيى هاوبه‌شه‌وه‌ و، ئه‌مه‌یش بووه‌ هۆى ئه‌وه‌ى كه‌ نيوه‌ى ده‌نگه‌كانى خۆى له‌ده‌ست بدا. [حزبى فينه‌كان له‌ هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانيى 2018دا، %17.48ى هێنا، به‌ڵام هاوپه‌يمانێتيى چه‌په‌كان %8.17ى ده‌نگه‌كانى برده‌وه‌- ئاسۆ].

ئيرله‌ند: پۆپۆليزمى چه‌پڕه‌و، كه‌ نه‌ريتئاسا له‌ بارى كۆمه‌ڵايه‌تييه‌وه‌ تێكچه‌قيو و موكم بووه‌، ئه‌مڕۆ كۆماريخوازه‌كانى ئيرله‌ندى "ئێمه‌ خۆمانين" (Sinn Féin) و هاوپه‌يمانێتیى دژ به‌ لێگرتنه‌وه [التقشف]‌- ميلله‌ت پێش حزبه‌ سوودپه‌رسته‌كان، نوێنه‌رايه‌تى ده‌كه‌ن. ئه‌مه‌ى دواييیان ئه‌كته‌رێكى گچكه‌يه‌ له‌ سياسه‌تگه‌لى ئيرله‌نديدا؛ بنكه‌یه‌كی كه‌مى هه‌يه ‌و له‌ ماوه‌ى نێوان كۆتايیى 2015 و 2016دا گۆڕانێكى به‌سه‌ردا نه‌هاتووه ‌و حاڵى حازر به‌ ڕێژه‌ى %4 پشتيوانيى لێ ده‌كرێ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ى شوباتى 2016دا، ئه‌و ئه‌نجامه‌ى خۆى پاراستووه‌. شين فين، به‌پێچه‌وانه‌وه‌، هێزێكى سياسيى قه‌باره‌ مامناوه‌نده‌، له‌ ماوه‌ى ساڵى ڕابردوودا هه‌رگيز متمانه‌ى خۆى له‌ده‌ست نه‌داوه‌. وێڕاى كه‌ له‌ كۆتايیى 2015دا، نزيكه‌ى يه‌ك له‌سه‌ر پێنجى ده‌نگده‌رانى ئيرله‌ندى پشتيوانیى "شين فين"يان كرد، لێ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانييه‌كه‌ى سه‌ره‌تاى 2016دا، ته‌نيا %14ى ده‌نگه‌كانى برده‌وه‌ و بووه‌ سێيه‌مين حزبى سياسيى هه‌ره ‌به‌هێزى ئه‌و وڵاته‌ و، ئێستا له‌ ڕێژه‌ى %15 جێگير بووه‌. به‌گشتى پشتيوانيكردن له‌ پۆپۆليسته‌كانى ئيرله‌ند به‌ ڕێژه‌ى چاره‌گێك له‌ ماوه‌ى ساڵێكدا هاتۆته‌ خوارێ و ئێستاكه‌ ده‌وروبه‌رى %19 پشتيوانييان لێ ده‌كه‌ن و ئه‌مه‌یش ئاستێكى نزمه‌ به ‌به‌راورد به‌ وڵاتانى ديكه‌ى ئه‌ندام له‌ EUدا.

سوید: ڕه‌وشى پۆپۆليزم له‌ سوید له‌ كۆتايیى 2015 و پایيزى 2016دا، نه‌گۆڕاوه‌ و له‌ هه‌ر چوار سویدييه‌ك يه‌كێكيان پشتيوانى له‌ ڕێكخراوێكى پۆپۆليستى ده‌كا هه‌روه‌كوو ساڵى 2015. له‌ سوید، هه‌م پۆپۆليزمى ڕاستڕه‌و هه‌م پۆپۆليزمى چه‌پڕه‌و له‌ بارى دامه‌زراوه‌ييیه‌وه‌ تۆكمه‌ن- ديموكراته‌كانى سوید (SD) نوێنه‌رايه‌تیى باڵى ڕاستڕۆى پۆپۆليزم ده‌كا وه‌كوو حزبێكى دژه‌كۆچبه‌رى؛ هه‌رچى پۆپۆليزمى چه‌پڕۆيه‌ ئه‌وا حزبى چه‌پى سۆسياليست نوێنه‌رايه‌تیى ده‌كا. له‌و دوو هێزه‌، ڕاستڕه‌وه‌ ڕاديكاڵه‌كان جه‌ماوه‌رێكى پتريان هه‌يه‌ و له‌ كۆتايیى 2015دا گه‌يشته‌ ئه‌وپه‌ڕه‌كه‌ى و نزيكه‌ى يه‌ك له‌سه‌ر پێنجى ده‌نگده‌رانى سویدى پشتيوانیى لێ ده‌كه‌ن. له‌ ده‌سپێكى 2016دا، ئه‌و هێزه‌ كه‌وته‌ داكشان و له‌ سێ چاره‌گى 2016دا ئه‌و حزبه‌ جاره‌كى ديكه‌ كه‌وته‌وه‌ هه‌ڵكشان و ئێسته‌ له‌ %18 ڕاوه‌ستاوه‌ و SD سێيه‌مين حزبى ميللييه‌ له‌ سوید. هه‌رچى حزبى چه‌په‌ ئه‌وا وه‌كوو خۆى ماوه‌ته‌وه‌ و له‌ %7 ڕاوه‌ستاوه‌ له‌ ماوه‌ى توێژينه‌وه‌دا. [SD له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ گشتييه‌كه‌ى 2018دا، %17.53ى ده‌نگه‌كانى برده‌وه‌ و حزبى چه‌پيش %8 ده‌نگه‌كانى به‌ده‌ست هێنا- ئاسۆ].

ده‌ره‌نجام

له‌ شيكردنه‌وه‌ى ئاراسته‌ و سه‌مته‌ پۆپۆليسته‌كان له‌ ده‌وڵه‌تانی ئه‌ندام له‌ EU، ڕوون ده‌بێته‌وه‌ كه‌ هه‌رچه‌ند هه‌ڵكشانى حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان له‌ 2016دا گه‌يشته‌ ئاستێكى هه‌ره‌ باڵا له‌م دوا دواييیانه‌دا، لێ له‌ زۆربه‌ى وڵاتانى ئه‌ندام له‌و يه‌كێتييه‌، ئه‌و گه‌شه‌كردن و هه‌ڵكشانه‌ ڕاوه‌ستاوه‌. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشدا، له‌ هه‌ندێ وڵاتى ئه‌وروپاى ڕۆژهه‌ڵات و ده‌وڵه‌تانی به‌لكاندا- له‌ سلۆڤاكيا، لاتڤيا و ليتوانيا بۆ نموونه‌- هێزه‌ پۆپۆليسته‌كان به‌رده‌وامن له‌ شكاندنى ساپيته‌ و بنمێچه‌ جامئاساكان. جه‌ماوه‌رێتيى حزبه‌ پۆپۆليسته‌كانى سلۆڤاكيا له‌ ماوه‌ى ساڵێكدا، به‌ ڕێژه‌ى %26 نه‌شونماى كردووه‌، له‌ كاتێكدا LVŽS هه‌ڵبژاردنه‌كانى پايیزى ڕابردووى له‌ ليتوانيا برده‌وه‌.

هێشتا "په‌رژينێكى ئاسنينى پۆپۆليسى" چه‌قيوه‌ و به‌رده‌وامه‌: له‌ ئه‌وروپاى ڕۆژاوا و ڕۆژهه‌ڵاتدا، له‌ بارى كرده‌نييه‌وه‌ ته‌نيا پۆپۆليزمى ڕاستڕۆ بوونى هه‌يه‌، كه‌چى له‌ ئه‌رووپاى باشووردا، بگره‌ هه‌ر ده‌رفه‌ت و بوار به‌‌ پۆپۆليزمى چه‌پڕۆ ده‌دا‌. له‌ ئيتاڵيا، بزووتنه‌وه‌ى پێنج ئه‌ستێره‌ى "نه‌ڕاست، نه‌چه‌پ‌" ته‌قه‌ڵڵا و شه‌ڕى باڵاده‌ستبوون ده‌كا. له‌ هه‌موو وڵاتانى ديكه‌ى ئه‌وروپا كه‌ هێزى پۆپۆليستييان تێدا باڵاده‌سته‌، پۆله‌ندا له‌ ڕێزى پێشه‌وه‌يه‌‌ كه‌ پۆپۆليسته‌كان ماوه‌ى ساڵێك ده‌بێ، پێشه‌نگايه‌تى ده‌كه‌ن. پۆپۆليسته‌كان به‌ئاسانيش ده‌كارن ببنه‌ هێزى هه‌ره‌ به‌رچاو له‌ فه‌ڕه‌نسا و ئيتاڵيا له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ يه‌ك به‌ دواى يه‌كه‌كاندا؛ هه‌رچه‌ند ئێستا فه‌ڕه‌نسا كۆمه‌ڵێكى به‌رچاو ده‌نگده‌رى پۆپۆليستى تێدايه‌ و له‌ 2016دا ئه‌م ژماره‌يه‌ به‌رده‌وام له‌ زيادبووندا بووه‌.

له‌ 28 ئه‌ندامى EUدا، نۆ وڵاتيان حكوومه‌تگه‌لێكى ڕاستڕۆى پۆپۆليستييان له‌ كۆتايیى 2016دا هه‌يه‌؛ ئه‌م ليسته‌ ئه‌م وڵاتانه‌ ده‌گرێته‌وه‌: هه‌نگاريا، پۆلۆنيا، بولگاريا، چيك، فينله‌ند، لاتڤيا، ليتوانيا، يۆنان و سلۆڤاكيا. حكوومه‌تى دانيمارك له‌ لايه‌ن پۆپۆليسته‌ ڕاستڕه‌وه‌كان و حكوومه‌تى پورتۆگاليش له‌ لايه‌ن پۆپۆليسته‌ چه‌پڕه‌وه‌كانه‌وه‌ پشتيوانييان ده‌كرێ.

پۆپۆليسته‌ ڕاستڕه‌وه‌كان له‌ته‌ك پۆپۆليسته‌ چه‌پڕه‌وه‌كان له‌ يۆناندا حوكمڕانى ده‌كه‌ن. ئا ئاوا، پۆپۆليسته‌كان كاريگه‌ريى ڕاسته‌وخۆيان هه‌يه‌ له‌ يه‌ك له‌سه‌ر سێى وڵاتانى EUدا. داتاى ڕاپرسييه‌كانى 2016 نيشانى ده‌ده‌ن كه‌ پۆپۆليستان وێڕاى ده‌سه‌ڵاتڕانن، بنكه‌ى ده‌نگده‌رانى خۆیشيان ده‌پارێزن. ئه‌و سێ هێزه‌ هه‌ره‌ خۆشه‌ويسته‌ پۆپۆليسته‌ له‌ EUدا (فيدسزى هه‌نگارى، GERBى بولگارى و PiSى پۆلۆنى)، حاڵى حازر له‌ حوكمڕانيدان. ده‌نگده‌ران له‌ هه‌نگاريا به ‌لايه‌نى زۆره‌وه‌ له‌ EU ده‌نگ بۆ حزبێكى پۆپۆليست ده‌ده‌ن؛ ئاخر %67ى ده‌نگده‌ران ده‌نگيان بۆ پۆپۆليسته‌ ڕاستڕه‌وه‌كان داوه‌.

وێڕاى كه‌ ئه‌و پرسانه‌ى پۆپۆليستان جه‌ختيان له‌سه‌ر ده‌كه‌نه‌وه‌، له‌ وڵاتێكه‌وه‌ ده‌گۆڕێ بۆ وڵاتێكى ديكه‌، لێ چه‌ندين پرس و دۆز و بابه‌تى هاوبه‌ش كه‌ هه‌م له‌ ئامرازه‌كانى كۆميونيكێشن و هه‌م له‌ناو خه‌ڵكدا وتووێژيان له‌سه‌ر ده‌كرێ و له‌ لايه‌ن زۆربه‌ى حزبه‌ پۆپۆليسته‌ سه‌ركه‌وتووه‌كانه‌وه‌ له‌ 2016دا پێيان له‌سه‌ر داده‌گيرێ. واته‌، ئه‌و پرس و دۆز و باسانه‌ى كه‌ سه‌روه‌ريى نه‌ته‌وه‌يى به‌هێز ده‌كه‌ن، وه‌كوو به‌رهه‌ڵستيكردنى ئينتيگراسيۆنى ئه‌وروپى، جا ئه‌و ئينتيگراسيۆنه‌ چ پاژه‌كى بێ يان گشتی له‌ لاى هه‌موو ئه‌و حزبانه‌ى ناويان هێنرا، هه‌يه‌. وێڕاى كه‌ دژايه‌تیى په‌نابه‌ران و كۆچبه‌ران، بابه‌تگه‌لێكى نه‌ريتئاساى پۆپۆليسته‌ ڕاستڕه‌وه‌كانه‌، لێ 2016دا ديسان تيشكێكى زۆريان خرايه‌ سه‌ر له‌ سۆنگه‌ى هێرشه‌ تيرۆريستييه‌كان و قه‌يرانى چاره‌سه‌رنه‌كراوى په‌ناهه‌ندانه‌وه‌. له‌ ئه‌وروپاى ڕۆژهه‌ڵاتدا، پۆپۆليسته‌كانى هه‌نگاريا، سلۆڤاكيا، پۆلۆنيا و چيك و ليتوانيا و ئيستونيا كه‌مپێنێكى دژه‌په‌ناهه‌ندانيان ده‌ست دايێ، يان گوتارى له‌م شێوه‌يان هه‌بووه‌. حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان له‌ ئه‌وروپاى ڕۆژاوادا، به‌ شێوه‌يه‌كى سه‌ره‌كى ئه‌وانه‌ى نه‌مسا و فه‌ڕه‌نسا، سووديان له‌م ڕه‌وشه‌ وه‌رگرتووه‌. هه‌رچه‌ند لاباڵه‌ پۆپۆليسته‌ ڕاستڕه‌وه‌كانى ئه‌ڵمانيا تا دێ گه‌شه ‌ده‌كه‌ن، لێ هێشتا به ‌به‌راورد به‌ زۆربه‌ى وڵاتانى EU‌، ئه‌و بابه‌تانه‌ى ته‌كه‌زيان له‌سه‌ر ده‌كه‌ن هه‌نده‌ زه‌ق و زۆپ نين.

سه‌ربارى دژايه‌تيكردنى په‌نابه‌ران و پشتيوانيكردن له‌ سه‌روه‌ريى نه‌ته‌وه‌يى، په‌يامێكى ديكه‌ى ڕوون و دڵخوازى حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان پێوه‌نديى به‌ ڕه‌تكردنه‌وه‌ى ڕێوشوێنه‌كانى لێگرتنه‌وه‌ (التقشف) هه‌يه‌. به‌پێچه‌وانه‌وه‌ى فۆبيا و ڕقبوونه‌وه‌ له‌ خه‌ڵكى بيانى، ڕه‌تكردنه‌وه‌ى لێگرتنه‌وه‌ (التقشف)، ناكرێ به‌ هه‌ڵوێستێكى ڕاديكاڵ بزانرێ.

به‌ڕێكه‌وت، توخمه‌ پۆپۆليسته‌ نه‌ريتئاساكان- گه‌ڕان به‌ دواى دوژمنێكدا، له‌ به‌رانبه‌ر يه‌كڕاگرتنى نوخبه‌ى خراپ و خه‌ڵك و، ڕه‌خنه‌گرتن به‌رده‌وام له‌ كه‌مپى نێوه‌ڕاست- ڕاست و كه‌مپى ناوه‌ڕاست- چه‌پ- به‌گشتى سيما و خه‌سڵه‌تى ئه‌و حزبانه‌يه‌ كه‌ دژى لێگرتنه‌وه‌‌ن (به‌زۆرى حزبه‌ چه‌په‌كان وان). له‌ته‌ك كاريگه‌رى و شۆپه‌ سياسييه‌كانى برێگزيت و ئه‌و خوليايه‌ دژه‌ئه‌وروپييه‌ى له‌ برێگزیت كه‌وته‌وه‌، ئه‌م بابه‌ته‌ ئابوورييه‌ كه‌وته‌ باكگراوندى گوتارى پۆپۆليستييه‌وه‌. ئه‌مه‌یش نه‌ك هه‌ر ته‌نيا له‌ وڵاتانى ده‌رياى سپیى ناوه‌ڕاست وه‌كوو يۆنان، ئیسپانيا و پورتۆگال، پشته‌وان و لايه‌نگرى بۆ خۆى ديته‌وه‌. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشدا، ئه‌و حزبانه‌ نه‌شيان بنكه‌كانى خۆيان له‌ 2016دا به‌رفره‌ بكه‌ن.

ئه‌نجامى ڕيفراندۆ‌مى برێگزیت- دووركه‌وتنه‌وه‌ى بريتانيا له‌ يه‌كێتيى ئه‌وروپى- زێتر تيشكى خسته‌ سه‌ر ئاراسته‌ى‌ هێزه‌ پۆپۆليسته‌كان كه‌ هه‌ڕه‌شه‌ له‌ حزبه‌ سه‌ره‌كييه‌كان و سيسته‌مگه‌لى سياسى بكه‌ن له‌ ڕێگه‌ى ئه‌لته‌رنا‌تيڤگه‌لێكه‌وه‌ بۆ پێگه‌و پايه‌كانى ده‌سه‌ڵات. ده‌بينرێ ئه‌و پۆپۆليستانه‌ ده‌توانن سه‌ركه‌وتن‌ به‌ده‌ست بهێنن، به ‌لانى كه‌مه‌وه‌ له‌و مه‌سه‌لانه‌ى خۆيان بۆ ته‌رخان كردووه‌ به‌بێ ئه‌وه‌ى هه‌ڵوێستێكى فه‌رمى ده‌رببڕن.

پاش برێگزیت، ئه‌وه‌ى گرنگه‌ لێره‌دا ڕه‌چاو بكرێ، هه‌ندێ حزبى دياريكراوى پۆپۆليستى ده‌يانه‌وێ ڕيفراندۆ‌م له‌باره‌ى پرسه‌كانى ئه‌وروپاوه‌ ساز بكه‌ن: بزووتنه‌وه‌ى پێنج ئه‌ستێره‌، ديموكراسيى ڕاسته‌وخۆى پێ له‌ ديموكراسيى نوێنه‌رايه‌تى باشتره‌ و ده‌يه‌وێ ئيتاڵيا له‌ ناوچه‌ى يۆرۆ بكشێته‌وه‌، له‌ كاتێكدا به‌ره‌ى نه‌ته‌وه‌يیى فه‌ڕه‌نسا (FN) و به‌ره‌ى چه‌پ ده‌يانه‌وێ پێش به‌ تێكه‌ڵاوى و ئينتيگراسيۆنى به‌ته‌واوه‌تى فه‌ڕه‌نسا له‌ناو يه‌كێتيى ئه‌وروپيدا بگرن. ڕاپرسيى گشتيى هه‌نگارى دژى كۆتاى په‌نابه‌ران له‌ EUدا، تاكه‌ ده‌ستپێشخه‌رييه‌ك نه‌بووه‌: له‌ناو چه‌ندين پێشنيارى تردا، حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان هه‌ڵمه‌تێكيان بۆ ڕێوشوێنى هاوشێوه‌ كرد و هه‌ڵبه‌ت به‌ شێوه‌يه‌كى ناسه‌ركه‌وتووانه‌ له‌ ئيستونيا و پۆلۆنيادا.

به‌گشتى، ساڵى 2016 هه‌موو پرۆسه‌ سياسييه‌كانى ئه‌وروپاى كه‌ چه‌ند ساڵێ له‌مه‌و به‌ر ده‌ستيان پێ كراوه،‌ پۆپۆليزميان هێنايه‌ پێشه‌وه‌. ئاخر‌ نيشانه‌كانيان‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى EPى 2014دا ڕوون و خويا بوون. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشدا، له‌وانه‌يه‌ سه‌ركه‌وتنى پۆپۆليسته‌كان بۆ سه‌ر كورسيى ده‌سه‌ڵات- جا چ دۆناڵد ترامپ بێ له‌ ئه‌مريكا، يان ڕاستڕه‌وه‌ لۆكالييه‌كان له‌ ئه‌وروپاى ڕۆژهه‌ڵاتدا- كاريگه‌رييه‌كى پێچه‌وانه‌يشى هه‌بێ، ته‌نانه‌ت له‌ ماوه‌يه‌كى كورتخايه‌ندا. داخوا، حزبه‌ سه‌ره‌كييه‌كانى ناوه‌ڕاست- چه‌پ، ناوه‌ڕاست- ڕاست، سه‌وز و ليبراڵه‌كان خۆيان له‌ تاكه‌ بلۆكێكدا ڕێك ده‌خه‌ن و به‌ئاسانى ده‌كارن ڕكابه‌رايه‌تیى پۆپۆليسته‌كان بكه‌ن، يان هه‌روه‌كوو‌ نه‌مسا، ده‌كارن پێشڕه‌ويى پۆپۆليستى ڕابگرن.

پاشكۆى 1: كرۆنۆلۆژيى پۆپۆليزمى ئه‌وروپى له‌ 2016دا

24ى كانوونى دووه‌مى 2016

هه‌ڵبژاردنى سه‌رۆكايه‌تيى پورتۆگال

پاڵێوراوێكى سه‌ربه‌خۆ، ئه‌نتۆنيۆ سامپايۆ، كه‌ حزبى كرێكارانى كۆمۆنيستى پورتۆگالى/بزاڤى ڕێكخستنه‌وه‌ى حزبى پرۆليتاريا (PCTP/MRPP) پشتيوانى بوون، بووه‌  پله‌ دوو و %23ى ده‌نگه‌كانى هێنا. ماريسا ماتياس، پاڵيوراوى B.E.یش، %10ى ده‌نگه‌كانى برده‌وه ‌و ده‌نگى سێيه‌مى هێنا.

26ى شوباتى 2016

هه‌ڵبژاردنى گشتيى ئيرله‌ندا

شين فين به‌ بردنه‌وه‌ى 14%ى ده‌نگه‌كان، پێگه‌ى خۆى به‌هێزتر كرد و بووه‌ سێيه‌مين حزبى گه‌وره‌ له‌ Oireachtas و  خاوه‌نى 23 په‌رله‌مه‌نتار له‌ خانه‌ى خوارێى په‌رله‌مانى ئيرله‌ندى. حزبێكى بچووكترى پۆپۆليست، واته‌ هاوپه‌يمانێتيى دژى ده‌ستگرتنه‌وه‌ (التقشف)- خه‌ڵك پێش قازانج، %4ى ده‌نگه‌كانى هێنا و بووه‌ خاوه‌نى 6 كورسیى په‌رله‌مانى، له‌ كاتێكدا له‌ هه‌ڵبژاردنى پێشوودا 4 كورسیى هه‌بوو.

5ى ئادارى 2016

هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانيى سلۆڤاكيا

به‌سه‌ريه‌كه‌وه‌، يه‌ك له‌سه‌ر سێى ده‌نگده‌ران پشتيوانيیان له‌ هێزه‌ پۆپۆليسته‌كان كرد و، 4 حزبى پۆپۆليستى توانیيان به‌ربه‌ستى %5 ببڕن. OĽANO و SNS هه‌م ده‌نگه‌كانيان و هه‌م ژماره‌ى په‌رله‌مانتاره‌كانيان زێده‌ بوو؛ ئه‌وه‌ى يه‌كه‌ميان %11 ده‌نگه‌كان و 19 كورسیى هێنا و، حزبه‌كه‌ى ديكه‌یشيان %8.6ى ده‌نگه‌كان و 15 كورسیى برده‌وه‌. SNS هاته‌ پاڵ كابينه‌ى ڕۆبرت فيكۆ و، حزبى نه‌ته‌وه‌يى پاش شه‌ش ساڵان گه‌ڕايه‌وه‌ ناو حكوومه‌ت. دوو هێزى ديكه ‌و نوێى پۆپۆليستى بۆ يه‌كه‌مين جار توانيیان نوێنه‌رايه‌تى له‌ په‌رله‌مان به‌ده‌ست بهێنن: LSNS كه‌ حزبێكى توندڕۆى نه‌ته‌وه‌يى و زۆر ڕاستڕه‌وه،‌ %8ى ده‌نگه‌كانى هێنا و حزبى ئێمه‌ خێزانێكين كه‌ حزبێكى ناوه‌ڕاست-ڕاستره‌وه‌، توانیى %6.6 بهێنێ.

13ى ئادارى 2016

هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌ ويلايه‌ته‌كانى بادن-ڤێرتمبێرگ، ڕاينلاند-پالاتينێت، ساكسۆنى-ئانهالت.

حزبى پۆپۆليستى و ڕاستڕۆ و دژه‌-ئيسلام (AfD) زێتر له‌ %10ى ده‌نگه‌كانى له‌و سێ ويلايه‌ته‌ فيدراڵييه‌ى ئه‌ڵمانيا هێنا و بووه‌ سێيه‌مين حزبى پشتگيراو له‌ ڕاينلاند-پالاتينێت به‌ ڕێژه‌ى %13 و له‌ بادن-ڤێرتمبێرگ به‌ ڕێژه‌ى %15. له‌ ساكسۆنى- ئانهالتيشدا، ئه‌و حزبه‌ قه‌ڵه‌مبازێكى دا و يه‌ك له‌سه‌ر چوارى ده‌نگه‌كانى هێنا و بووه‌ حزبى به‌ڕێوه‌به‌ر و، بۆ يه‌كه‌مين جار له‌ مێژووى ئه‌م حزبه‌دا به‌سه‌ر حزبى سۆسيال ديموكراتى ئه‌ڵمانيادا سه‌ر كه‌وت.

24ى نيسانى 2016

گه‌ڕى يه‌كه‌مى هه‌ڵبژاردنى سه‌رۆكايه‌تيى نه‌مسا

نۆربرت هوفه‌ر، كانديدى حزبى FPÖى ئه‌وپه‌ڕى ڕاستڕۆ، به‌ شێوه‌يه‌كى سه‌رسوڕهێن له‌ گه‌ڕى يه‌كه‌مى هه‌ڵبژاردندا به‌ ده‌نگى %35ى ده‌نگده‌ران برديیه‌وه‌. ئه‌ليكسانده‌ر ڤان ده‌ر بيلين، وه‌كوو پاڵێوراوێكى سه‌ربه‌خۆ كه‌ سه‌وزه‌كان پشتيوانى بوون، به‌ پله‌ى دووه‌م هات و %21ى ده‌نگه‌كانى به‌ده‌ست هێنا. له‌ دواى جه‌نگی جیهانیی دووه‌مه‌وه‌ ئه‌وه‌ هه‌وه‌ڵين جاره‌ هيچ پاڵێوراوێكى حزبه‌ سه‌ره‌كى و نه‌ريتييه‌كانى نه‌مسا نه‌كارن به‌شداریى گه‌ڕى دووه‌مى هه‌ڵبژاردنى سه‌رۆكايه‌تى بكه‌ن.

5ى ئايارى 2016

هه‌ڵبژاردنه‌ لۆكالييه‌كانى شانشينى يه‌كگرتوو

حزبى سه‌ربه‌خۆيى له‌ شانشينى يه‌كگرتوو (UKIP) كه‌ حزبێكه‌ زۆر به‌توندى دژايه‌تیى ئه‌ندامێتیى بريتانيا له‌ يه‌كێتيى ئه‌وروپى ده‌كا، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ خۆجێيه‌كانى شانشينى يه‌كگرتوودا %12ى ده‌نگه‌كانى هێنا.

22ى ئايارى 2016

گه‌ڕى دووه‌مى هه‌ڵبژاردنى سه‌رۆكايه‌تيى نه‌مسا

له‌ گه‌ڕى دووه‌مى ده‌نگداندا، ئه‌ليكسانده‌ر ڤان ده‌ر بيلين ته‌نيا به‌ جياوازیى %0،6 له‌ نۆبرت هوفه‌رى برده‌وه‌. به‌ هه‌ر حاڵ، هوفه‌ر تانه‌ى له‌ ئه‌نجامه‌كه ‌دا و پاشان دادگه‌ى ده‌ستووريى نه‌مسا له‌به‌ر بێسه‌روبه‌ريى ژماردنى ده‌نگه‌كان له‌ چه‌ند بازنه‌يه‌كى هه‌ڵبژاردندا، ئه‌نجامه‌كه‌ى هه‌ڵوه‌شانده‌وه‌ و بڕيار درا گه‌ڕى دووه‌م له‌ 2ى ئۆكتۆبه‌ردا بكرێ، به‌ڵام بۆ 4ى دێسه‌مبه‌رى 2016 دوا خرا.

22ى ئايارى 2016

هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانيى قوبرس

حزبى كۆمۆنيست (AKEL)‌ به‌ بردنه‌وه‌ى %26ى ده‌نگه‌كان، بووه‌ براوه‌ى دووه‌م و  خاوه‌نى 16 كورسى له‌ ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانى قوبرسدا. ئه‌م حزبه‌ هه‌م له‌ ڕووى ژماره‌ى ده‌نگه‌كان و هه‌م له‌ ڕووى ژماره‌ى‌ كورسييه‌كانه‌وه‌، كه‌مۆكه‌يه‌ك له‌ كورتیى دا.

5ى حوزه‌يرانى 2016

هه‌ڵبژاردنه‌ خۆجێيه‌كانى ئيتاڵيا

بزووتنه‌وه‌ى پێنج ئه‌ستێره‌ى دژه‌داموده‌زگه‌ و دژه‌ئه‌ندامێتیى ئيتاڵيا له‌ يه‌كێتيى ئه‌وروپى، يه‌ك له‌سه‌ر پێنجى ده‌نگه‌كانى هێنا و بووه‌ دووه‌مين حزبى پشتگيراوى ئيتاڵيا. ئه‌و بزووتنه‌وه‌يه‌ له‌ كۆى 150 كۆمۆن، له‌ 21 كۆمۆندا زۆرينه‌ى هێنا (له‌و شارانه‌ى كه‌ دانيشتووانيان له‌ 15000 كه‌س پتره‌). ئه‌م حزبه‌ له‌ دوو گه‌وره‌ترين شارى ئيتاڵيدا، سه‌رۆكشاره‌وانييه‌كانى برده‌وه‌- ڤێرگينيا ڕاگى، بووه‌ سه‌رۆكشاره‌وانيى ڕۆما و، چيارا ئه‌پيندينۆ بووه‌ سه‌رۆكشاره‌وانى تۆرين.

23ى حوزه‌يرانى 2016

ڕيفراندۆ‌مى برێگزیت

حزبى موحافه‌زه‌كار پێشنيارى ڕيفراندۆ‌مى له‌سه‌ر ئه‌ندامێتيى شانشينى يه‌كگرتوو له‌ EU كرد و UKIPيش هانى دا و پشتى گرت. ئه‌مه‌یش‌ نيشانه‌ى سه‌ركه‌وتنى بزووتنه‌وه‌ى ئه‌نتى-ئه‌وروپييانه‌ى بريتانييه‌. زۆرينه‌يه‌كى كه‌مى ده‌نگده‌ران به‌ قازانجى هاتنه‌ده‌ره‌وه‌ له‌ EU، به‌ 52 به‌رانبه‌ر به‌ 48 ده‌نگيان دا. ئه‌م ئه‌نجامه‌‌ كاريگه‌ريى بۆ سه‌ر ئایينده‌ى EU به‌گشتى ده‌بێ.

26ى حوزه‌يرانى 2016

هه‌ڵبژاردنى گشتى له‌ ئیسپانيا

"يه‌كێتيى پۆديمۆس"ى چه‌پڕۆى پۆپۆليست به ‌به‌راورد به‌ هه‌ڵبژاردنى پێشوو له‌ دێسه‌مبه‌رى 2015دا، پێى نه‌كرا بنكه‌ى ده‌نگده‌رانى خۆى زێده‌ بكا. ئه‌م حزبه‌ بووه‌ سێيه‌مين حزبى ئیسپانيا و %21ى ده‌نگه‌كانى برده‌وه‌ كه‌ %3 كه‌متره‌ له‌ ئه‌نجامى هه‌ڵبژاردنى پێشوودا. پۆديمۆس 71 كورسیى له‌ په‌رله‌مان به‌ده‌ست هێنا كه‌ هه‌مان ژماره كورسييه‌ كه‌‌ له‌ كۆتايیى 2015دا هه‌يبوو.

4ى ئه‌يلوولى 2016

هه‌ڵبژاردنى هه‌رێمى (Mecklenburg-Vorpommern) له‌ ئه‌ڵمانيا

AfD بۆ يه‌كه‌مين جار له‌ ئه‌نجومه‌نى ياسادانانى Mecklenburg-Vorpommernدا، توانیى كورسیى په‌رله‌مانى به‌ده‌ست بهێنێ و له‌ پاش SPD به‌ پله‌ى دووه‌م بێ و %21ى ده‌نگه‌كانى بباته‌وه‌. ئه‌مه‌یش ئه‌نجامێكى به‌رچاوه‌ بۆ حزبێكى پۆپۆليستى دژه‌ئيسلام.

11ى ئه‌يلوولى 2016

هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانيى كرواتى

پۆپۆليسته‌كانى كرواتيا له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى په‌رله‌ماندا ئه‌نجامگه‌لێكى مامناوه‌ندیيان به‌ده‌ست هێنا. OOC  له‌ لايه‌ن قه‌ڵغانى مرۆيى كه‌ حزبێكى پۆپۆليسته‌ ڕابه‌رايه‌تى ده‌كرێ، %6ى ده‌نگه‌كانى برده‌وه‌ و 8 كورسیى له‌ كۆى 151 كورسیى په‌رله‌مانى به‌ده‌ست هێنا، له‌ كاتێكدا هاوپه‌يمانێتيى سه‌رۆكوه‌زيران كه‌ MB365 ڕابه‌رايه‌تیى ده‌كا، نه‌يتوانى به‌ربه‌ستى %5 تێ بپه‌ڕێنێ و بگاته‌ په‌رله‌مان.

18ى ئه‌يلوولى 2016

هه‌ڵبژاردنى ويلايه‌تى به‌رلين

هه‌رچه‌ند حزبى AfDى دژه‌كۆچبه‌رى، به‌ پله‌ى پێنجه‌م هات، لێ بۆ هه‌وه‌ڵين جار توانیى نوێنه‌رايه‌تى له‌ په‌رله‌مانى ويلايه‌تى به‌رليندا به‌ده‌ست بهێنێ و %14ى ده‌نگه‌كان بباته‌وه‌.

25ى ئه‌يلوولى 2016

هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانيى باسك

هاوپه‌يمانيى چه‌پڕۆى پۆپۆليستى (Elkarrekin Podemos) به‌ هێنانى ڕێژه‌ى %15ى ده‌نگه‌كان، بووه‌ سێيه‌مين حزبى جه‌ماوه‌رى و بۆ يه‌كه‌مين جار توانیى كورسيى په‌رله‌مانى له‌ په‌رله‌مانى باسكدا به‌ده‌ست بهێنێ. ئێسته‌ ئه‌م حزبه‌ 11 كورسيى په‌رله‌مانیى له‌ ئه‌نجومه‌نى ياسادانانى باسكدا هه‌يه‌.

2ى ئۆكتۆبه‌رى 2016

ڕيفراندۆ‌مى كۆتاى كۆچیى EU له‌ هه‌نگاريا

وێڕاى كه‌ %98ى ده‌نگده‌ران پشتيوانیى خۆيان ده‌ربڕى بۆ هه‌ڵوێستى دژه‌-كۆتاى حكوومه‌ته‌ پۆپۆليستييه‌كه‌ى هه‌نگاريا و كۆتاى كۆچیى EUيان ڕه‌ت كرده‌وه‌، لێ ڕێژه‌ى به‌شدارى له‌و ڕيفراندۆ‌مه‌دا هه‌نده‌ له‌ خوارێ بوو كه‌ نه‌گه‌يشته‌ ئاستانه‌ى به‌ركارى و ڕه‌وايى؛ ئه‌مه‌ له‌ كاتێكدا حكوومه‌ت كه‌مپينێكى درێژخايه‌ن و چڕ و ته‌واو دژ به‌ كۆچبه‌ریى كردبوو. هه‌رچى ئۆپۆزيسيۆن بوو داواى له‌ خه‌ڵك ده‌كرد‌ بايكۆتى ڕيفراندۆ‌م بكه‌ن.

7-8ى ئۆكتۆبه‌رى 2016

هه‌ڵبژاردنه‌ ناوچه‌ييیه‌كان و سينات له‌ چيك

ئه‌ندامانى 13ى ئه‌نجومه‌نى ناوچه‌يى له‌ هه‌رێمه‌كان و يه‌ك له‌سه‌ر سێى  سينات، واته‌ هه‌شت ئه‌ندام هاتنه‌ هه‌ڵبژاردن. له‌باره‌ى هه‌ڵبژاردنه‌ ناوچه‌ييیه‌كانه‌وه‌، حزبى ANOى 2001 زۆرترين پشتيوانیى به‌ ڕێژه‌ى يه‌ك له‌سه‌ر سێى ده‌نگه‌كان، لێ كرا، له‌ كاتێكدا حزبى كۆمۆنيستى چيك ته‌نيا %11ى ده‌نگه‌كانى برده‌وه‌. حزبى ئه‌ى ئێن ئۆ 2001 كه‌ يه‌كێكه‌ له‌ حزبه‌ حوكمڕانه‌كان، له‌ گه‌ڕى يه‌كه‌مدا له‌ كۆى 14 پاڵێوراو بۆ سينات، توانیى 3 پاڵێوراوى خۆى بگه‌يه‌نێته‌ ئه‌نجومه‌نى سينات، كه‌چى حزبى كۆمۆنيست (KSCM) هيچ كورسييه‌كى له‌ سينات به‌ده‌ست نه‌هێنا.

9 و 23ى ئۆكتۆبه‌رى 2016

هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى له‌ ليتوانيا

حزبى LVŽSى پۆپۆليست و كشتوكێڵى به‌ بردنه‌وه‌ى %22.5ى ده‌نگه‌كان، توانیى 54 كورسیى په‌رله‌مانى به‌ده‌ست بهێنێ. ئه‌مه به‌‌ سه‌ركه‌وتنێكى مه‌زن بۆ ئه‌و حزبه‌ حيساب ده‌كرێ، چونكه‌ له‌ هه‌ڵبژاردنى پێشوودا ته‌نيا 1 نوێنه‌رى له‌ Seimasدا هه‌بووه‌. ئه‌و حزبه‌ له‌گه‌ڵ حزبى سۆسيال-ديموكراتى ليتوانيادا، كابينه‌ى حكوومه‌تيان پێك هێنا. هه‌رچى حزبى ڕاستڕۆى نه‌ته‌وه‌يیى نيزامى ليبراڵ و دادپه‌روه‌رييه‌، به‌ پله‌ى شه‌شه‌م هات و ته‌نيا %5.55ى ده‌نگه‌كانى هێنا و، حزبى كاريش كه‌ حزبێكى نێوه‌ڕاست-چه‌په‌ تووشى پاشه‌كشه‌يه‌كى گه‌وره‌ هات و ده‌نگه‌كانى له‌ %20ه‌وه‌ بۆ %5 كه‌م بووه‌وه‌.

6 و 13ى نۆڤه‌مبه‌رى 2016

گه‌ڕى يه‌كه‌م و دووه‌مى هه‌ڵبژاردنى سه‌رۆكايه‌تى له‌ بولگاريا

ڕۆمين ڕاديڤ، كه‌ سياسه‌تكارێكى سه‌ربه‌خۆى سه‌ر به‌ ڕووسه‌كانه‌ له‌ لايه‌ن حزبى سۆسياليسته‌وه‌ پشتيوانیى لێ ده‌كرا، له‌ هه‌ڵبژاردنى سه‌رۆكايه‌تيدا له‌ پاڵيوراوى حزبى پۆپۆليستى حوكمڕان (GERB)ى برده‌وه‌. چيتشكا تشاچيڤا ته‌نيا %36 ده‌نگه‌كانى هێنا، كه‌چى ڕاديڤ %59ى ده‌نگده‌ران ده‌نگيان بۆ دا. پاش تێكشكانى تشاچيڤا، سه‌رۆكوه‌زيران بۆكۆ بۆريسۆڤ، ده‌ستى له‌كار كێشايه‌وه‌.

4ى دێسه‌مبه‌رى 2016

دووباره‌ به‌ڕێوه‌چوونى گه‌ڕى دووه‌مى هه‌ڵبژاردنى سه‌رۆكايه‌تى له‌ نه‌مسا

نۆربرت هوفه‌ر كه‌ پاڵيوراوى  FPÖبوو، له‌و گه‌ڕه‌دا له ‌به‌رانبه‌ر ئه‌ليكسانده‌ر ڤان ده‌ردا به‌ ڕێژه‌ى %46.2 دۆڕا، به‌ڵام بنكه‌ى ده‌نگده‌رانى ئه‌و پاڵێوراوه‌ دۆڕاوه،‌ زۆرتر پياوان و چينى ناوه‌ڕاستى گونده‌واره‌كان بوون و زۆر له‌ چاودێران پێيان وايه‌ دۆڕانى هوفه‌ر يه‌كه‌مين نيشانه ‌و ئاماژه‌يه‌ كه‌ ده‌كرێ هه‌ڵكشانى پۆپۆليزم به‌ په‌يامگه‌لێكى هێور و لێبووردووانه‌ و پرو-ئه‌وروپييانه‌ له‌ ئه‌وروپادا، ڕابگيرێ.

4ى دێسه‌مبه‌رى 2016

ڕيفراندۆ‌مى ده‌ستوورى له‌ ئيتاڵيا

له‌ لايه‌ن سه‌رۆكوه‌زيرانه‌وه‌، ماتيۆ ڕينزى، ڕيفراندۆ‌م له‌باره‌ى ڕيفۆرمى ده‌ستوورييه‌وه‌ پێشنيار كرا به ‌مه‌به‌ستى هه‌مواركردنه‌وه‌ى پێكهاته‌ و ده‌سه‌ڵاته‌كانى په‌رله‌مان و هه‌روا دابه‌شكردنى ده‌سه‌ڵاته‌كانى ده‌وڵه‌ت و، ناوچه ‌و قه‌واره‌ كاربگێرييه‌كان. زۆرينه‌ى ده‌نگده‌ران، %59،11 ئه‌و پێشنياره‌ى ماتيۆيان ڕه‌ت كرده‌وه‌. پاش ڕاگه‌ياندنى ئه‌نجامه‌كان، سه‌رۆكوه‌زيران ده‌ستى له‌كار كێشايه‌وه‌. بزووتنه‌وه‌ى 5 ئه‌ستێره‌ كه‌ له‌ پێش هه‌موو هێزه‌ سياسييه‌كانى ديكه‌ دژايه‌تیى خۆى بۆ ئه‌و پرۆژه‌‌ ڕيفۆرمه‌ى حكوومه‌ت خستبووه‌ ڕوو، چاوه‌ڕوان ده‌كرێ ده‌سكه‌وتى گرنگ به‌ده‌ست بهێنێ له‌ سه‌رينى به‌ڕێوه‌بردنى هه‌ڵمه‌تێكى سه‌ركه‌وتووانه‌ و به‌ديهێنانى ئه‌و ئه‌نجامه‌دا.

11ى دێسه‌مبه‌رى 2016

هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانيى ڕۆمانيا

حزبى يه‌كێتيى ڕزگاركردنى ڕۆمانيا كه‌ به‌م دوايیيه‌ پێك هاتووه‌، بووه‌ حزبێكى سياسيى گرنگ له‌ 2016دا و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى په‌رله‌ماندا %9ى هێنا و له‌ دواى سۆسيال ديموكراته‌كان و ليبراڵه‌ نه‌ته‌وه‌ييیه‌كانه‌وه‌ دێ. سه‌ركه‌وتنى حزبى Nicușor Dan يه‌كێكه‌ له‌ شته‌ سه‌رسوڕهێنه‌ گرنگه‌كان له‌ ژيانى سياسيى ڕۆمانيا له‌ 2016دا.

پاشكۆى ژماره‌ 2:

ليستى حزبه‌ پۆپۆليسته‌كان له‌ يه‌كێتيى ئه‌وروپيدا

نه‌مسا:

  • حزبى ئازاديى نه‌مسا كه‌ به‌ FPÖ ناسراوه‌ و‌ له‌ناو گرووپى سياسیى ANFدايه‌ له په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %12.7ى هێنابوو، له‌ 20014دا كرديیه‌ %19.5.

 

  • هاوپه‌يمانێتيى بۆ ئایينده‌ى نه‌مسا كه‌ به‌ BZÖ ناسراوه‌، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا، %12.7ى هێنابوو، له‌ 20014دا كردیيه‌ %19.5.

به‌لژيكا:

  • به‌رژه‌وه‌نديى فله‌منكى كه‌ به‌ VB ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى ANFى په‌رله‌مانيى ئه‌وروپيدايه‌، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %9.85ى هێنا، له‌ ساڵى 2014دا بووه‌ %4.16.
  • ليست ديدكه‌ر كه‌ به‌ LDD ناسراوه‌،‌ له‌ناو گرووپى سياسيى ECRدايه‌، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %4.51ى هێنا. له‌ 2014دا هيچ ده‌نگێكى نه‌هێنا‌.

بولگاريا:

  • هێرش (Ataka)، له‌ هه‌ڵبژاردنى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا ڕێژه‌ى %11.96 ده‌نگه‌كانى هێنا، له‌ 2014دا بووه‌ %2.96.
  • بولگاريا بێسانسۆر (BBC)له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2014ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا، %10.64ى ده‌نگه‌كانى هێنا.
  • به‌ره‌ى نيشتمانى (NFSD) كه‌ له‌نێو گرووپى سياسیى NFDدايه‌ له‌ په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا، له‌ 2014دا %3.05ى ده‌نگه‌كانى هێنا.
  • هاووڵاتيان بۆ گه‌شه‌ى ئه‌وروپييانه‌ى بولگاريا (GERB) كه‌ له‌ناو گرووپى سياسیى EPPدايه‌، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %24.36ى هێنا و له‌ 2014دا بووه‌ %30.40.

كرواتيا:

  • كارگه‌رانى كرواتى- حزبى كار (HL) له‌ناو گرووپى سياسيى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه ‌و له‌ هه‌ڵبژارنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %5.77ى ده‌نگه‌كانى هێنا و له‌ 2014دا بووه‌ %3.40.
  • قه‌ڵغانى مرۆيى (Zivi Zid)
  • هاوپه‌يمانيى ديموكراتيى كرواتى بۆ سلاڤۆنيا و بارانژا (HDSSD)
  • ميلان بانديچ 365-حزبى كار و هاوكارى (Milan Bandic 365)

قوبرس:

  • حزبى پێشكه‌وتووى گه‌لى كارگه‌ر (AKEL) كه‌ له‌ناو گرووپى سياسيى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009 بۆ په‌رله‌مانى ئه‌وروپى %34.9ى ده‌نگه‌كانى هێنا، له‌ 2014دا بووه‌ %26.9.
  • هاوپه‌يمانيى هاووڵاتييان له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى ساڵى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %6.78ى ده‌نگه‌كانى هێنا و له‌ 2014دا كردیيه‌ %8.
  • به‌ره‌ى نه‌ته‌وه‌يیى ميللى (ELAM).

چيك:

  • حزبى كۆمۆنيستى چيك (KSČM) كه‌ له‌ناو گرووپى سياسيى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %14.18ى ده‌نگه‌كانى هێناوه‌، به‌ڵام له‌ 2014دا بووه‌ به‌ %10.98.
  • حزبى هاووڵاتيانى ئازاد (Svobodni) كه‌ له‌ناو گرووپى سياسیى EFDى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه،‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %1.26 ده‌نگه‌كانى هێناوه‌ و له‌ 2014دا پترى هێناوه ‌و بووه‌ به‌ %5.24.
  • هاوپه‌يمانيى نه‌ته‌وه‌يى- شه‌فه‌ق (Úsvit) له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2014ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %3.12ى ده‌نگه‌كانى هێناوه‌.
  • ئازادى و ديموكراسيى ڕاسته‌وخۆ (SPD).
  • ئانۆى )2001 ANO ( كه‌ له‌ناو گرووپى ALDEى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه،‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2014دا %16.13ى ده‌نگه‌كانى هێناوه‌.

دانيمارك

  • حزبى گه‌لى دانيمارك كه‌ به‌ O ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى سياسيى ECRى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه،‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %15.3ى هێنا و له‌ 2014دا بووه‌ به‌ %26.6.
  • حزبى گه‌لى دژ به‌ يه‌كێتيى ئه‌وروپى كه‌ به‌ N ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى سياسیى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه،‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %7.2 ده‌نگه‌كانى هێناوه‌ و له‌ 2014دا پترى هێناوه‌ و بووه‌ به‌ %8.

ئيستونيا:

  • حزبى كۆنه‌پارێزى گه‌لى ئيستونيا كه‌ به‌ EKRE ناسراوه‌، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى ساڵى 2014ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %4ى ده‌نگه‌كانى هێناوه‌.
  • حزبى سه‌نته‌رى ئيستونى كه‌ به‌ EK ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى سياسیى ALDEى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه،‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %26.07ى ده‌نگه‌كانى هێنابوو له‌ 2014دا بووه‌ به‌ %22.4.

فينله‌ند:

  • حزبى فينه‌كان كه‌ به‌ PS ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى سياسيى ECRى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %9.8ى ده‌نگه‌كانى هێناوه‌ و له‌ 2014دا بووه‌ته‌ %12.
  • هاوپه‌يمانيى چه‌په‌كان كه‌ به‌ VAS ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى سياسيى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه،‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %5.9ى ده‌نگه‌كانى هێناوه ‌و له‌ 2014دا بووه‌ته‌ %9.3.

فه‌ڕه‌نسا:

  • به‌ره‌ى ميللى كه‌ به‌ FN ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى سياسيى ENFى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %6.3ى ده‌نگه‌كانى هێناوه‌ و له‌ 2014دا بووه‌ته‌ %24.95.
  • لايبرتييه‌كان (بزووتنه‌وه‌ له ‌پێناو فه‌ڕه‌نسادا) كه‌ به‌ Libertas (MPFCPNT) ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى EFDى په‌رله‌مانى ئه‌وروپیدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %4.6ى ده‌نگه‌كانى هێناوه‌.
  • به‌ره‌ى چه‌پ كه‌ به‌ FG ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى سياسيى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه،‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %6ى ده‌نگه‌كانى هێناوه‌ و له‌ 2014دا بووه‌ته‌ %6.3.
  • حزبى نوێى دژه‌سه‌رمايه‌دارى كه‌ به‌ NPA ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى NAى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه ‌و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %4.9ى هێنابوو، له‌ 2014دا بووه‌ به‌ %0.3.
  • ڕابوونى فه‌ڕه‌نسا كه‌ به‌ DLF ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى EFDى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %1.77ى ده‌نگه‌كانى هێنابوو، له‌ 2014دا كردى به‌ %3.62.

ئه‌ڵمانيا:

  • چه‌پ كه‌ به‌ DIE LINKE ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى سياسيى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه،‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %7.5ى ده‌نگه‌كانى هێناوه ‌و له‌ 2014دا بووه‌ته‌ %7.4.
  • ئه‌لته‌رناتيڤ بۆ ئه‌ڵمانيا كه‌ به‌ AfD ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى سياسيى ECRى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %7.1ى ده‌نگه‌كانى هێناوه‌ و له‌ 2014دا بووه‌ته‌ %8.
  • حزبى نه‌ته‌وه‌يیى ديموكراتى بۆ ئه‌ڵمانيا كه‌ به‌ NPD ناسراوه‌، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2014ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا، ته‌نيا %1ى هێناوه‌.

يۆنان:

  • گردبوونه‌وه‌ى ميلليى ئۆرتۆدۆكس كه‌ به‌ LAOS ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى سياسيى EFDى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا، %7.15ى ده‌نگه‌كانى هێناوه‌.
  • حزبى كۆمۆنيست كه‌ به‌ KKE ناسراوه ‌و له‌ناو گرووپى سياسيى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه،‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %8.35ى ده‌نگه‌كانى هێناوه ‌و له‌ 2014دا بووه‌ته‌ %6.07.
  • هاوپه‌يمانيى چه‌پى ڕاديكاڵ كه‌ به‌ SYRIZA ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى سياسيى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %4.7ى ده‌نگه‌كانى هێناوه ‌و له‌ 2014دا بووه‌ته‌ %26.57.
  • شه‌فه‌قى زێڕين كه‌ به‌ XA ناسراوه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2014ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا، %9.38ى ده‌نگه‌كانى هێناوه‌.
  • يۆنانييه‌ سه‌ربه‌خۆكان كه‌ به‌ ANEL ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى EFDى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2014ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا، %3.45ى هێناوه‌.
  • يه‌كێتيى ميللى كه‌ به‌ LAE ناسراوه‌.

هه‌نگاريا:

  • ژۆبيك، بزووتنه‌وه‌ بۆ هه‌نگاريايه‌كى باشتر كه‌ به‌ Jobbik ناسراوه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانييه‌كه‌ى 2009ى ئه‌وروپيدا %14.77ى هێناوه‌ و له‌ 2014دا بووه‌ به‌ %14.68.
  • فيدسز/هاوپه‌يمانيى مه‌ده‌نيى هه‌نگارى كه‌ به‌ Fidesz ناسراوه ‌و له‌ناو گرووپى سياسيى EPPى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %56.36ى ده‌نگه‌كانى هێناوه‌ و له‌ 2014دا بووه‌ته‌ %51.48.

ئيرله‌ند:

  • حزبى سۆسياليست كه‌ به‌ SOC ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى سياسيى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %2.76ى ده‌نگه‌كانى هێناوه‌.
  • شين فين كه‌ به‌ SF ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى سياسیى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپیدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %11.1ى هێناوه‌ و له‌ 2014دا بووه‌ به‌ %17.
  • هاوپه‌يمانيى دژى لێگرتنه‌وه‌ (ته‌قه‌شوف)- خه‌ڵك به‌ر له‌ سوود، به‌ AAA-PBP ناسراوه‌.

ئيتاڵيا:

  • هه‌ڤاڵبه‌ندیى باكوور كه‌ به‌ LN ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى ENFى په‌رله‌مانى ئه‌وروپیدايه‌، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %10.2 هێناوه ‌و له‌ 2014دا بووه‌ به‌ %6.15.
  • حزبى ڕێكخستنه‌وه‌ى كۆمۆنيستى/چه‌پى ئه‌وروپى/كۆمۆنيسته‌كانى ئيتاڵيا كه‌ به‌ PRC, SE, PDCI ناسراون و له‌ناو گرووپى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپیدان، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا ته‌نيا %3.38يان هێناوه‌.
  • بزووتنه‌وه‌ى پێنج ئه‌ستێره‌ كه‌ به‌ M5S ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى EFDى په‌رله‌مانى ئه‌وروپیدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %21.15ى هێناوه،‌ له‌ 2014دا بووه‌ به‌ %29.
  • بۆ ئه‌وروپايه‌كى ديكه‌ كه‌ له‌ناو گرووپى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپیدايه‌، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2014دا ته‌نيا %4.03ى هێناوه‌.

لاتڤيا:

  • بۆ خاكى بابان و ئازادى/هاوپه‌يمانيى نه‌ته‌وه‌يى له‌ 2014 كه‌ به‌ NA-LNNT ناسراوه ‌و له‌ گرووپى سياسيى ECRى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %7.45ى هێناوه ‌و له‌ 2014دا بووه‌ته‌ %14.25.
  • له‌ دڵه‌وه‌ بۆ لاتڤيا كه‌ به‌ NSL ناسراوه‌ و له‌ناو گرووپى ECRى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌.
  • ده‌وڵه‌ت هى كێيه‌؟ كه‌ به‌ KPVLV ناسراوه‌.

ليتوانيا:

  • نيزام و عه‌داڵه‌ت كه‌ به‌ TT ناسراوه‌ و له ‌گرووپى GFDى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌، له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %12.2ى هێناوه‌ و له‌ 2014دا بووه‌ به‌ 14.27.
  • حزبى كار كه‌ به‌ DP ناسراوه‌ و له‌ گرووپى ALDEى په‌رله‌مانيى ئه‌وروپيدايه‌.
  • جووتيارانى ليتوانى و يه‌كێتيى سه‌وزه‌كان كه‌ به‌ LVŽS ناسراوه‌ و له‌ گرووپى G/EFAى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌ و له هه‌ڵبژاردنه‌كانى‌ 2014دا %6.62ى ده‌نگه‌كانى هێناوه‌.

لوگزامبۆرگ:

  • چه‌پ كه‌ به‌ Déi Lénkى ناسراوه ‌و له‌ گرووپى سياسیى NAى په‌رله‌مانيى ئه‌وروپيدايه ‌و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %3.41ى هێناوه ‌و له‌ 2014دا بووه‌ته‌ %5.76.

مالتا: هيچ حزبێكى پۆپۆليستیى تێدا نييه‌.

هۆڵه‌ندا:

  • حزبى ئازادى كه‌ به‌ PVVى ناسراوه‌ و له‌‌ گرووپى ENFى په‌رله‌مانيى ئه‌وروپيدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %16.22 و له‌ 2014دا بووه‌ به‌ %13.2.
  • حزبى سۆسياليست (SP) كه‌ له‌ گرووپى GUE/NELى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %7.1ى هێنا و له‌ 2014دا بووه‌ به‌ %9.6.

پۆلۆنيا:

  • حزبى یاسا و عه‌داڵه‌ت (PiS) كه‌ له‌ گرووپى ERCى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %27.4 و له‌ 2014دا بووه‌ به‌ %32.33.
  • كۆنگره‌ى ڕاستڕه‌وى نوێ كه‌ به‌ KNP ناسراوه ‌و له‌ گرووپى ENFى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2014دا ڕێژه‌ى %7.06ى هێناوه‌.
  • كۆكيز 15 كه‌ به‌ K15 ناسراوه‌.
  • هاوپه‌يمانى بۆ نوێكردنه‌وه‌ى كۆمار-ئازادى و هيوا كه‌ به‌ KORWin ناسراوه‌.

پورتۆگال:

  • بلۆكى چه‌پ (BE) كه‌ له‌ گرووپى سياسیى GUE/NGL ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه ‌و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %10.73 و له‌ 2014دا %4.93ى هێنا.
  • هاوپه‌يمانيى ديموكراتيى يه‌كگرتوو (CDU) كه‌ له‌ گرووپى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %10.66ى به‌ده‌ست هێناوه ‌و له‌ 2014دا بووه‌ به‌ %12.69.
  • حزبى كۆمۆنيستى كرێكارى (PCTP) له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %1.2ى هێناوه‌ و له‌ 2014دا بووه‌ به‌ %1.67.

رۆمانيا:

  • حزبى ڕۆمانياى گه‌وره‌ كه‌ به‌ PKM ناسراوه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %8.66ى هێنا و له‌ 2014دا بووه‌ %2.70.
  • يه‌كێتيى ڕزگاريى ڕۆمانى.

سلۆڤاكيا:

  • كوتليبا- حزبى گه‌لى سلۆڤاكياى ئێمه‌ كه‌ به‌ LSNS ناسراوه ‌و له‌ گرووپى سياسیى APFى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2014دا، %1.73ى ده‌نگه‌كانى برده‌وه‌.
  • گه‌لى ئاسايى كه‌ به‌ OLaNO ناسراوه‌ و له‌ گرووپى ECRى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه ‌و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2014دا، %7.46ى هێناوه‌.
  • حزبى نه‌ته‌وه‌يیى سلۆڤاكى كه‌ به‌ SNS ناسراوه‌ و له‌ گرووپى EFDى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه ‌و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009دا %5.55ى ده‌نگه‌كانى هێنا و له‌ 2014دا بووه‌ %3.61.
  • ئێمه‌ خێزانێكين به‌ sme Rodina ناسراوه‌.

سلۆڤينيا:

  • حزبى نه‌ته‌وه‌يیى سلۆڤينى كه‌ به‌ SNS ناسراوه‌ و له‌ 2014دا له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا، %2.88ى هێنا.
  • چه‌پى يه‌كگرتوو كه‌ به‌ ZL ناسراوه‌ و له‌ گرووپى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2014دا، %5.47ى هێناوه‌.

ئیسپانيا:

  • چه‌پى يه‌كگرتوو- ده‌ستپێشخه‌رى بۆ سه‌وزه‌كانى كه‌ته‌لۆنيا- بلۆكى چه‌پ كه‌ به‌ IU-ICU-EUIA-BA ناسراوه‌ و له‌ G/EFA/GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %3.73 هێناوه‌ و له‌ 2014دا بووه‌ %9.99.
  • پۆديمۆس كه‌ به‌ UP ناسراوه‌ و له‌ گرووپى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2014ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا، %7.97 هێناوه‌.

سوید:

  • ديموكراته‌كانى سوید كه‌ به‌ SD ناسراوه‌ و له‌ گرووپى EFDى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه ‌و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %3.27ى هێناوه‌ و له‌ 2014دا بووه‌ %9.7.
  • حزبى چه‌پ كه‌ به‌ V ناسراوه‌ و له‌ گرووپى GUE/NGLى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه‌ و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى 2009 په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدا %5.66ى هێناوه‌ و له‌ 2014دا بووه‌ %6.3.

شانشينى يه‌كگرتوو:

  • حزبى سه‌ربه‌خۆيیى شانشينى يه‌كگرتوو كه‌ به‌ UKIP ناسراوه‌ و له‌ گرووپى EFDى په‌رله‌مانى ئه‌وروپيدايه ‌و له هه‌ڵبژاردنه‌كانى‌ 2009 بۆ په‌رله‌مانى ئه‌وروپى ڕێژه‌ى %16.5ى ده‌نگه‌كانى هێنا و له‌ 2014 دا كردیيه‌ %27.5.

 

 

*https://progressivepost.eu

 

© 2017 News247 All Rights Reserved. Designed By Tripples