پيگدامۆن، سه‌رۆكى پێشووى كه‌ته‌لۆنيا: حه‌ز ناكه‌م له‌ تاراوگه‌ بم

له‌ ديمانه‌يه‌كى دێر شپيگڵدا، كارلس پيگدامۆن، سه‌رۆكى پێشووى كه‌ته‌لۆنيا، له‌باره‌ى ڕاكردن له‌ ئيسپانيا، گيرانى له‌ ئه‌ڵمانيا و ئایينده‌ى بزووتنه‌وه‌ى سه‌ربه‌خۆيیى كه‌ته‌لۆنيا ده‌دوێ.

هيلين زوبر و ماتيۆ ڤۆن ڕۆهر ديمانه‌كه‌يان له‌گه‌ڵدا ساز كردووه‌.

وەرگێڕانی لە ئینگلیزییەوە: ئاسۆ کەریم

 كارلس پيگدامۆن ئه‌و پياوه‌ پرچنه‌ى، ساڵى ڕابردوو ببووه‌ مانشێتى نێوده‌وڵه‌تيى كه‌ناڵه‌كانى ميديا، كاتێ كه‌ له‌ 1ى ئۆكتۆبه‌رى 2017دا جاڕى سازدانى ڕيفراندۆمێكى سه‌ربه‌خۆيیى بۆ كه‌ته‌لۆنيا دا‌؛ وێڕاى كه‌ دادگه‌ى ده‌ستووريى ئيسپانيا ئه‌و ڕيفراندۆمه‌ى به‌ هه‌نگاوێكى نایاسایى له‌ قه‌ڵه‌م دا. كێشه‌كه‌ له‌گه‌ڵ مه‌دريددا ته‌شه‌نه‌ى كرد و بووه‌ قه‌يرانێكى ته‌واوى سه‌رتاپاگير. ماريانۆ ڕاجۆى سه‌رۆكوه‌زيران به ‌شێوه‌يه‌كى كاتى كاربگێڕيى هه‌رێمى كه‌ته‌لۆنياى گرته‌ ده‌ست. حكوومه‌تى كه‌ته‌لۆنيا هه‌ڵوه‌شێنرايه‌وه‌ و تۆمه‌تى هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌ درايه‌ پاڵ پيگدامۆن. ئيدى كارلس ڕای كرده‌ به‌لجيكا و ئه‌ندامانى كابينه‌ى حكوومه‌ته‌كه‌ى كه‌وتنه‌ حه‌پسخانه‌وه‌.

له‌ ئاخيروئۆخرى ئاداردا، پيگدامۆن به‌پێى ياداشتێكى ئه‌وروپى، له ‌كاتێكدا به‌ ئۆتۆمبێل له‌ به‌لجيكاوه‌ ده‌چووه‌ فينلندا، له‌ ئه‌ڵمانيا گيرا و 12 ڕۆژ له‌ زيندان ڕاگيرا و مايه‌وه‌‌. له‌ ناوه‌ڕاستى ته‌مووزدا، دادگه‌ى باڵاى ناوچه‌يى له‌ شيلسفيگ- هولشتاين بڕيارى دا كه‌ ناكرێ به‌ تۆمه‌تى هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه، پيگدامۆن‌ ڕاده‌ستى ئيسپانيا بكرێته‌وه‌. دوو هه‌فته‌ پێش ئێسته‌، پيگدامۆنى (55) ساڵه‌ گه‌ڕايه‌وه‌ به‌لجيكا و له‌وێوه‌ خه‌بات بۆ سه‌ربه‌خۆيیى كه‌ته‌لۆنيا ده‌كا.

دێر شپيگڵ له‌ برۆكسل چاوى به‌و پياوه‌ كه‌وت. قاتێكى ڕه‌شى له‌به‌ردا بوو، بۆينباغێكى شينى به‌ستبوو، پاسه‌وانێكى تايبه‌تى خۆى له‌گه‌ڵدا بوو كه‌ ديار بوو سه‌ر به‌ پۆليسى كه‌ته‌لۆنيايه ‌و له‌وانه‌يه‌ ته‌نيا له‌ كاتى بێئيشيدا، ئاگاى له‌ پيگدامۆن بێ و بيپارێزێ. ئه‌وه‌ نموونه‌يه‌كه‌ نيشانى ده‌دا كه‌ پيگدامۆن له‌ چ ڕه‌وشێكى بێچاره ‌و ناله‌باردا خۆى بينيوه‌ته‌وه‌.

دێر شپيگڵ: ڕێزدار پيگدامۆن، ئێوه‌ چوار مانگ له‌ ئه‌ڵمانيا مانه‌وه‌ و 12 ڕۆژيش له‌ حه‌پسخانه‌، به‌ لاى تۆوه‌  ئه‌وه‌ چ مانايه‌ك ده‌گه‌يه‌نێ؟

پيگدامۆن: له‌وانه‌يه‌ سه‌ير و سه‌رسووڕهێن بێ، لێ‌ بۆ من چ له‌ بارى كه‌سايه‌تييه‌وه‌ و چ له‌ بارى سياسييه‌وه‌ تاقيكردنه‌وه‌يه‌كى ده‌وڵه‌مه‌ند بووه‌. من له‌ ئه‌ڵمانيا هيچ ديمانه‌ و هه‌ڵسوكه‌وتێكى نابه‌جێم له‌گه‌ڵدا نه‌كراوه‌، هه‌مووان له‌گه‌ڵ مندا به‌ڕێز بوون و به‌ئه‌ده‌به‌وه‌ ڕه‌فتاريان له‌گه‌ڵدا كردووم؛ ته‌نانه‌ت له‌و كاتانه‌یشدا كه‌ له‌گه‌ڵ ڕوانگه ‌و ته‌رزى بيركردنه‌وه‌ى مندا نه‌بوون. من بڕوام به‌و ڕاستييه‌ هه‌يه‌ كه‌ له‌ وڵاتێكدا بووم، حوكمى یاساى تێدا زاڵه‌ و  له‌به‌ر‌ ده‌ستى خه‌ڵكێكدا بووم كه‌ ده‌يانزانى چ ده‌كه‌ن.

دێر شپيگڵ: بۆ پێت وايه‌ ئيسپانيا  شتێكى ديكه‌يه‌؟‌ ئيسپانيایش ده‌ست به‌ حوكمى یاسا‌وه‌ ده‌گرێ؟

پيگدامۆن: به‌داخه‌وه‌، له ‌ڕاستيدا فه‌ڕه‌نسا جياوازه‌ و شتێكى ديكه‌يه‌. سيسته‌مى یاسايیى ئيسپانى، زۆر خاڵى كز و لاوازى تێدايه‌. ئه‌گه‌ر ئێمه‌ى كه‌ته‌لۆنى بمانه‌وێ له‌ ئيسپانيا جيا بينه‌وه‌، له‌ سۆنگه‌ى ده‌ستوورى 1978ه‌وه‌يه‌. بۆ نموونه‌، ئه‌و دادوه‌ره‌ى كه‌ بڕيار له‌ تێهه‌ڵچوونه‌وه‌ى من ده‌دا، سيناتۆرێكى حزبى كۆنه‌پارێزى گه‌له‌. ئاخر چۆن ده‌كرێ متمانه‌ به‌ كابرايه‌كى وا بكرێ؟ ئێمه‌ ده‌توانين په‌نا بۆ دادگه‌ى ئه‌وروپى ببه‌ين، لێ تا بڕيارێك به‌ قازانجى ئه‌وان [ئه‌و كه‌ته‌لۆنييانه‌ى له‌ پاش ڕيفراندۆمه‌كه‌وه‌ گيراون- ئاسۆ] ده‌رده‌چێ كه‌ ئيسپانيا مافه‌ بنه‌ڕه‌تييه‌كانى ئه‌وانى پێشێل كردووه‌، ده‌بێ چه‌ند ساڵێك له‌ زيندان لێى پاڵ بده‌نه‌وه‌.

دێر شپيگڵ: تۆ له‌به‌ر چى گه‌ڕايه‌وه‌ به‌لجيكا؟

پيگدامۆن: من ده‌مه‌وێ له‌ كوێ جێم هێشتووه‌، له‌وێوه‌ تێهه‌ڵچمه‌وه‌. ئێمه‌ بڕيارمان دا، برۆكسل، به‌و پێيه‌ى پايته‌ختى يه‌كێتيى ئه‌وروپييه‌، بكه‌ينه‌ بنكه‌ى هه‌وڵ و ته‌قه‌ڵڵاكانى خۆمان. له‌ پاييزى ڕابردووه‌وه‌ هه‌رچيم كردووه‌، پاڵنه‌رێكى كه‌سى (شه‌خسی)ی له‌ پشته‌وه‌ نه‌بووه‌. ئه‌و شته‌ى هانی داوم، جۆرێكى به‌رپرسيارێتی بووه‌ له‌ به‌رانبه‌ر كه‌ته‌لۆنيادا.

دێر شپيگڵ: به‌ڵام ‌تۆ خۆت له‌و به‌رپرسيارێتييه‌ دزیيه‌وه‌ و له‌ جياتى ئه‌وه‌ى له‌وێ به‌ره‌نگارى تۆمه‌ته‌كان ببيه‌وه، له‌ ئيسپانيا  ڕات كرد‌؟

پيگدامۆن: ئه‌گه‌ر ته‌نيا بۆ قازانج و به‌رژه‌وه‌ندیى خۆم كارم بكردبايه‌، ئه‌وا به‌نهێنى كارم ده‌كرد. له‌ جياتى ئه‌وه‌، من ئازاديى خۆم بۆ به‌ديهێنانى ئامانجى سياسى به‌كار هێناوه‌. من چوومه‌ دانيمارك، سويسرا و فينلاند و وتارم دان و قسه‌م كردن. به‌رده‌واميش ده‌بم له‌و په‌يامه‌ى خۆم.

دێر شپيگڵ: ئايا پێت‌ ڕاسته‌،‌ زۆر له‌ دۆسته‌ جياخوازه‌كانت له‌ناو زينداندا بن و تۆیش چونكه‌ له‌ ئيسپانيا ڕات كردووه‌، ئازاد بى؟

پيگدامۆن: من حه‌ز به‌و ڕه‌وشه‌ ناكه‌م و حه‌زيش ناكه‌م له‌ تاراوگه‌ بمێنمه‌وه‌. لێ ته‌باى زۆر خه‌ڵكى ديكه‌ى بزووتنه‌وه‌كه‌، منيش وڵاتم جێ هێشت چونكه‌ ئازاديى ڕاسته‌قينه‌ى بيروڕا له‌ ئيسپانيا نييه ‌و هيچ گه‌ره‌نتى و ده‌سته‌به‌رێكيش بۆ دادگه‌ييكردنێكى دادپه‌روه‌رانه،‌ له‌ گۆڕێدا نييه‌.

دێر شپيگڵ: تۆ سه‌كه‌وتوو بووى‌ سه‌رنجى نێوده‌وڵه‌تى بۆ سه‌ربه‌خۆيیى كه‌ته‌لۆنيا ڕابكێشی. ئايا ئه‌وه‌ وات لێ ده‌كا شانازى به‌ خۆته‌وه‌ بكه‌ى؟

پيگدامۆن: ئه‌وه‌ به‌ته‌نێ كارى من نه‌بووه‌. ئه‌وه‌ له‌ ئه‌نجامى يه‌كگرتنى دوو هۆكار بووه‌: ئه‌و ڕاستييه‌ى كه‌ خه‌ڵك خۆيان ساز و ئاماده‌ بوون و، دووه‌ميان پلاتفۆرمه‌ نوێيه‌كانى پێوه‌نديگرتن. پێش چه‌ند ده‌يه‌يه‌ك نه‌ده‌كرا به‌نهينێ كارێكى وا بكرێ؛ ئێستا ده‌كرێ له‌ سه‌رانسه‌رى دنيا خه‌ڵك له‌ كێشه ‌و دۆزه‌كه‌ت بگه‌يه‌نى. كاتێ‌ من له‌ هێلسینكى بووم، پێش ئه‌وه‌ له‌ ئادار له‌ ئه‌ڵمانيا بگيرێم، گوتم: ئێمه‌ ده‌مانه‌وێ له‌ كۆمه‌ڵێكدا بژين كه‌ ته‌له‌فۆنى زيره‌ك له‌ شمێر زۆر به‌هێزتر بێ.

دێر شپيگڵ: كێ ياريده‌ى ئێوه‌ى دا ئه‌و بزووتنه‌وه‌ ديجيتاله‌ سه‌ربه‌خۆييیه‌ پێك بهێنن؟

پيگدامۆن: ئه‌مه‌ به‌ئازادانه ‌و له‌خۆوه‌ ڕووی دا. زۆر گه‌نجى كه‌ته‌لۆنى له‌ ئه‌مريكا، يان له‌ جێى ديكه‌ى ئه‌وروپادا خوێندوويانه‌ و زۆر له‌وانيش شاره‌زا و كارناسى ITن. دژه‌هێرشى ديجیتاليى ئێمه‌ له‌ به‌رانبه‌ر ئه‌و هێرشانه‌ى ده‌كرانه‌ سه‌ر بزووتنه‌وه‌كه‌مان، زۆر به‌وردى و ئاگاييیه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ ده‌بردران. ته‌نيا سوپاس بۆ ئه‌و ستراتيژییه‌ ديجیتالیيه‌ كه‌ ئێمه‌ توانيمان له‌ ڕيفراندۆمدا ده‌نگى خۆمان بده‌ين. پشتيوانانى ئێمه‌ له‌سه‌ر واتسئاب و ته‌له‌گرام و تويته‌ر كۆ بوونه‌وه‌. زۆر زه‌حمه‌ت بوو ده‌وڵه‌ت بتوانێ ئه‌و شتانه‌ كۆنترۆڵ بكا كه‌ له‌و پلاتفۆرمانه‌ ده‌كران.

دێر شپيگڵ: ئێسته‌ ئێوه‌ له‌ جيهاندا بوونه‌ته‌ ڕووى بزووتنه‌وه‌ى سه‌ربه‌خۆيیى كه‌ته‌لۆنيا، تۆ چ هه‌ستێكت له‌م باره‌وه‌ هه‌يه‌؟

پيگدامۆن: هه‌رگيز من حه‌زم به‌وه‌ نييه‌. من ئه‌وه‌م ناوێ، ئه‌وه‌ بۆ بزووتنه‌وه‌ى سه‌ربه‌خۆيیى كه‌ته‌لۆنى ڕاست نييه‌. ئێمه‌ پێويستمان به‌ سه‌ركرده‌ نييه‌، پێويستمان به‌ قوربانيده‌ر و شه‌هيدبوون نييه‌. من ژيانێكى زۆر ئاسووده‌م هه‌يه‌ و له‌ ڕێگه‌ى نامه‌ و نامه‌كاريى زۆره‌وه‌ كارى خۆم ده‌كه‌م و ڕۆژانه‌ پێشوازى له‌ ميوانان ده‌كه‌م. هه‌ست ده‌كه‌م شتێكى كه‌م‌‌ له ‌سايه‌ى خانه‌بگيريدا ڕاده‌په‌ڕێنم.

دێر شپيگڵ: وێڕاى هه‌وڵ و ته‌قه‌ڵڵاى ئێوه‌ له‌ يه‌كێتيى ئه‌وروپادا، ئايدياى ده‌وڵه‌تێكى كه‌ته‌لۆنيى سه‌ربه‌خۆ سۆزێكى كه‌مى له‌ به‌رانبه‌ردا نوێنرا؟

پيگدامۆن: به ‌لاى منه‌وه‌ شتێكى سه‌ير نييه‌. من هه‌ميشه‌ هۆشداريم داوه‌ كه‌ هيچ لايه‌نێك دان به‌ ده‌وڵه‌تێكى سه‌ربه‌خۆى كه‌ته‌لۆنيدا نانێ. من ڕه‌خنه‌م له‌ يه‌كێتیى ئه‌وروپا گرت، چونكه‌ نه‌يتوانى به‌ياننامه‌يه‌كى فه‌رمى ده‌ربكا كه‌ له‌سه‌ر چ بنه‌مايه‌ك هه‌ڵوێستى خۆى له‌باره‌ى كه‌ته‌لۆنيايه‌كى سه‌ربه‌خۆوه‌ ڕاگه‌ياند. لێ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشدا، وه‌ك هاووڵاتييه‌كى ئه‌وروپى، زۆر نيگه‌ران و بێئومێد بووم له‌ بێده‌نگبوون له ‌ڕاست زه‌بروزه‌نگى پۆليس له‌ ڕۆژى ڕيفراندۆمه‌كه‌دا.

دێر شپيگڵ:  تۆ پێش ساڵيك به‌ سازدانى ڕيفراندۆمێكى نایاسایى بۆ جيابوونه‌وه‌ له‌ ئيسپانيا‌، ده‌ستوورى ئيسپانيات پێشێل كرد؟

پيگدامۆن: من ده‌ستوورم پێشێل نه‌كردووه‌. دادگه‌ى ده‌ستوورى له‌ بڕيارى 2010ى خۆيدا ده‌ستوورى شكاند؛ كاتێ كه‌ ئه‌و دادگايه‌‌ قانوونى ساڵى 2006ى ئۆتۆنۆميى كه‌ته‌لۆنياى پێشێل كرد،‌ 74%ى ده‌نگده‌ران په‌سنديان كردبوو.

دێر شپيگڵ: چۆن دادگه‌ى ده‌ستوور، ده‌ستوورى پێشێل كردووه‌؟

پيگدامۆن: هه‌ڵبه‌ت، ده‌توانێ- به‌تايبه‌تى كه‌ دادوه‌ره‌كان له ‌لايه‌ن سياسييه‌كانه‌وه‌ داده‌مه‌زرێنرێن. سه‌رباريش، ده‌ستوورى ئيسپانى، ڕێگه‌ له‌ سازدانى ڕيفراندۆم ناگرێ.

دێر شپيگڵ: مادده‌ 2ى به‌شى سه‌ره‌تايیى ده‌ستوور ده‌ڵێ كه‌ ئه‌م ده‌ستووره‌ "له‌سه‌ر يه‌كێتيى هه‌ميشه‌يى و لێكجيانه‌بووه‌وه‌ى نه‌ته‌وه‌ى ئيسپانى دامه‌زراوه؟"

پيگدامۆن: په‌يماننامه‌ى نێوده‌وڵه‌تى بۆ مافه‌ مه‌ده‌نى و سياسييه‌كان كه‌ ئيسپانيا له‌ 1976 مۆری كردووه‌، ستاتۆيه‌كى ده‌ستووریى هه‌يه‌ و ده‌ڵێ: هه‌موو گه‌لان مافى بڕیاردانی چاره‌نووسیان هه‌يه‌.

دێر شپيگڵ: به‌ڵام ئه‌م په‌يماننامه‌يه‌ى نه‌ته‌وه‌ يه‌كگرتووه‌كان ده‌سته‌به‌رى مافى جيابوونه‌وه‌ ناكا، جگه‌ له‌ كۆلۆنييه‌كان يان گه‌لێكى بنده‌ست و چه‌وساوه‌ى نيزامێكى ديكتاتۆرى؟

پيگدامۆن: ژماره‌يه‌ك شاره‌زاى یاساى نێوده‌وڵه‌تى ڕايه‌كى ديكه‌يان هه‌يه‌. ئه‌مه‌ چه‌ند شه‌رمه‌ ئه‌گه‌ر زه‌بروزه‌نگ تاكه‌ ڕێگه‌ى داننان بێ به‌ سه‌ربه‌خۆيى. سكۆتلاند كۆلۆنى نه‌بوو و بريتانيایش ديكتاتۆرى نه‌بوو. ڕيفراندۆمى سه‌ربه‌خۆيیى سكۆتلاند هيچ یاسایه‌كى نێوده‌وڵه‌تيیشى پێشێل نه‌كرد.

دێر شپيگڵ: لێ ڕيفراندۆمه‌كه‌ى سكۆتلاند به‌‌ ڕه‌زامه‌نديى داونينگ ستريت بوو؟

پيگدامۆن: با سه‌رڕاست بين. ئێمه‌ى كه‌ته‌لۆنى،‌ ته‌نيا 16%ى دانيشتووانى ئيسپانيا پێك دێنين و له‌و پێگه‌يه‌دا نين بتوانین له‌ ڕێگه‌ى ڕيفۆرمێكى ده‌ستوورييه‌وه‌ بچينه‌ پێشه‌وه‌. له‌ ئيسپانيا ئه‌مه‌ كارێكى ئاڵۆزه‌ و له‌ ماوه‌ى 40 ساڵدا ته‌نيا 2 جار گۆڕان له‌ ده‌ستووردا كراوه‌، ئه‌ويش به‌ هاندانى يه‌كێتيى ئه‌وروپا بووه‌.

دێر شپيگڵ: چۆن بوويته‌ جه‌نگاوه‌رێكى پرس و دۆزى كه‌ته‌لۆنى؟

پيگدامۆن: من 13 ساڵ بووم كه‌ فرانكۆ مرد...

دێر شپيگڵ: ئه‌و ديكتاتۆره‌ ئيسپانييه‌ى كه‌ له ‌سايه‌ى حوكمڕانيى ويدا زمان و كه‌لتوورى كه‌ته‌لۆنى سه‌ركوت كرابوون؟

پيگدامۆن: مردنى فرانكۆ هاوكات بووه‌ له‌گه‌ڵ ته‌مه‌نى پێگه‌يشتنى مندا. من دركم به‌وه‌ كرد كه ده‌بێ‌ ژيانى من بۆ گێڕانى ڕۆڵێكى چالاك له‌ چاره‌نووسى سياسيى وڵاته‌كه‌مدا ته‌رخان بكرێ. له‌ ماوه‌ى ديكتاتۆريیه‌تى فرانكۆدا، هه‌رگيز ئازادیى بيروڕا نه‌بووه‌. له ‌برى بۆڵه‌بۆڵ و كرمه‌كرم، من پێم وا بوو‌، ده‌توانم شتێ بۆ ماڵى خۆم، كه‌ته‌لۆنيا بكه‌م.

دێر شپيگڵ: تۆ هه‌ميشه‌ ويستووته‌ كه‌ته‌لۆنيا ده‌وڵه‌تێكى سه‌ربه‌خۆ بێ؟

پيگدامۆن: من هه‌رگيز و تا ئێسته‌یش له‌گه‌ڵ تێكدان و جيابوونه‌وه‌يه‌كى به‌ئێش و ژاندا نيم له‌ مه‌دريد. من هه‌ميشه‌ كه‌ته‌لۆنيايه‌كى سه‌ربه‌خۆم ويستووه‌، به‌ڵام ويستوومه‌ ئه‌مه‌ له‌ پرۆسه‌يه‌كى ديموكراتيدا نه‌ك به‌ توندوتيژى مه‌يسه‌ر ببێ و بێته‌ دى.

دێر شپيگڵ: به‌ڵام بۆ؟ ناسيۆناليزم ئايديۆلۆژییه‌‌كى سه‌ده‌ى نۆزده‌یه‌مه‌؟

پيگدامۆن: ئێمه‌ قسه‌وباس له‌ ناسيۆناليزم ناكه‌ين، باس له‌ سه‌روه‌رى ده‌كه‌ين. ئه‌وه‌ى له‌ كه‌ته‌لۆنيا ڕوو ده‌دا، خه‌باتێكى ناسيۆناليستیى نه‌ريتى (ته‌قليدى) نييه‌ بۆ سه‌ربه‌خۆيى. ئه‌گه‌ر ئامانجى ئێمه‌ پێكهێنانى ده‌وڵه‌ته‌- نه‌ته‌وه‌يه‌ك بوايه‌، ئه‌وا ئێمه‌ زووتر ده‌ستمان ده‌دايێ. ناسيۆناليزم بۆ ئه‌وروپا خه‌ته‌ره‌.

دێر شپيگڵ: لێ له ‌كۆتادا تۆ ده‌وڵه‌تێكى خۆت ده‌وێ‌. ئه‌وه‌یش ناسيۆناليزمه‌؟

پيگدامۆن: به‌ڵێ، ئێمه‌ ده‌وڵه‌تێكى سه‌ربه‌خۆمان گه‌ره‌كه‌ له‌ فۆرمێكى كۆماريدا. ئێمه‌ له‌ بارى سياسييه‌وه‌ ئه‌وروپايه‌كى يه‌كگرتوومان ده‌وێ كه‌ هاووڵاتييه‌كانى ته‌نيا ئه‌ندامى ده‌وڵه‌ته‌- نه‌ته‌وه‌كان نه‌بن. ئێمه‌ بڕوامان به‌ ناسنامه‌يه‌كى ئه‌وروپى هه‌يه‌. زۆرينه‌ى كه‌ته‌لۆنييه‌كان ڕازين كه‌ خۆبه‌ڕێوه‌به‌رييان هه‌بێ له‌گه‌ڵ په‌ساپۆرتێكى ئه‌وروپيدا.

دێر شپيگڵ: وه‌ك ناوچه‌يه‌كى ئۆتۆنۆمى، كه‌ته‌لۆنيا ئێسته‌ ده‌سه‌ڵاتگه‌لێكى به‌رچاوى هه‌يه‌، كه‌واته‌ بۆ پێويستى به‌ سه‌ربه‌خۆييیه‌كى ته‌واو هه‌يه‌؟

پيگدامۆن: كۆڕ و كۆمه‌ڵى ئۆتۆنۆمى له‌ ئيسپانيا ته‌نيا ئۆتۆنۆمیى كارگێڕييان هه‌يه‌. ئێمه‌ى كه‌ته‌لۆنى ته‌باى باسكه‌كان، بێده‌سه‌ڵاتين و ناتوانين هيچ شتێ له‌ ده‌وڵه‌تى ئيسپانيا بگۆڕين.

دێر شپيگڵ: تۆ به ‌ناوى كه‌ته‌لۆنييه‌كانه‌وه‌ ده‌دوێى، به‌ڵام به ‌لانى كه‌مه‌وه‌ نيوه‌ى كه‌ته‌لۆنييه‌كان ده‌نگيان بۆ مانه‌وه‌ له‌ناو ئيسپانيا دا؟

پيگدامۆن: به ‌لانى كه‌مه‌وه‌ نيوه‌یشيان له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ ناوچه‌ييیه‌كاندا ده‌نگيان به‌و حزبانه‌ دا كه‌ داواى سه‌ربه‌خۆيى ده‌كه‌ن.

دێر شپيگڵ:  خه‌باتى ئێوه‌ درز و كه‌لێنى له‌ نێوان بنه‌ماڵه‌ و خێزان و دۆستاندا نايه‌وه‌، وا نييه‌؟

پيگدامۆن: ده‌توانى بڵێى ئه‌وه‌ى ئێمه‌ دابڕ دابڕ ده‌كا، يه‌كێتيى ئيسپانيايه‌. بێده‌نگمانه‌وه‌ له‌ هه‌مبه‌ر كێشه ‌و پرسه‌ گرفتامێزه‌كاندا، تا پيله‌كه‌ و هه‌را دروست نه‌بێ، له‌گه‌ڵ ڕۆحى ديموكراسيدا ناگونجێ‌. كێشه‌كه‌ ئه‌وه‌يه‌ كه‌ هيچ ميكانيزمگه‌لێك بۆ چاره‌سه‌ركردنى ئه‌و ناكۆكييانه‌ نييه‌‌. تاكه‌ ئامرازى كارپێكراو كه‌ له‌به‌رده‌ستى ئێمه‌دا هه‌بێ له‌ ديموكراسيدا، گه‌ڕانه‌وه‌يه‌ بۆ سندووقه‌كانى ده‌نگدان.

دێر شپيگڵ: پيدرۆ سانشيز، سه‌رۆكوه‌زيرانى سۆسياليست و نوێى ئيسپانيا، يه‌كه‌مين كۆبوونه‌وه‌ى له‌گه‌ڵ سه‌ركرده‌ى كه‌ته‌لۆنيدا كرد له‌ هه‌وڵێكدا بۆ ده‌ستكردن به‌ ئاساييكردنه‌وه‌ى پێوه‌ندييه‌كان له‌ نێوان  به‌رشلۆنه ‌و مه‌دريددا؛ ئايا ئه‌وه‌ باشترين ئومێده‌‌ بۆ دۆزينه‌وه‌ى چاره‌سه‌رێك؟

پيگدامۆن: سانشيزيش له‌ سينات ده‌نگى بۆ سه‌پاندنى كارگێڕيى ناوه‌ندى دا به‌سه‌ر كه‌ته‌لۆنيادا. ئه‌ندامێكى حزبى سۆسياليست، بزووتنه‌وه‌ى سه‌ربه‌خۆيیى ناو نا ڤايرۆس. تاكه‌ حزب له‌ ئيسپانيا كه‌ له‌گه‌ڵ ڕيفراندۆمێكى پابه‌ندكار بووبێ بۆ كه‌ته‌لۆنيا، "پۆديمۆس"ه‌، كه‌ حزبێكى پۆپۆليستى چه‌په‌. به‌ڵام منيش دان به‌وه‌دا ده‌نێم كه‌ گۆڕانێك له‌ كه‌شوهه‌وادا به‌ هاتنه‌سه‌ركارى ئه‌و حكوومه‌ته‌ نوێيه‌ى سۆسياليست هاتۆته‌ ئاراوه‌.

دێر شپيگڵ: له‌ ئاخيروئۆخرى 2017دا، سۆسياليسته‌كان كۆميسيۆنێكى په‌رله‌مانتارييان بۆ ڕيفۆرمى ده‌ستوور دامه‌زراند به‌و مه‌به‌سته‌ى كه‌ وڵات به‌ره‌و فيدراڵيزم ببا؟

پيگدامۆن: به‌گوێره‌ى ئه‌زموون و تاقيكردنه‌وه‌ى ئێمه‌، سۆسياليسته‌كان كه‌ له‌ حكوومه‌ت ‌بن، له‌ فيدراڵيزم نزيك ناكه‌ونه‌وه‌. ئێمه‌ هه‌نده‌ ساده ‌و ساويلكه‌ نين كه‌ بڕوا بكه‌ين ئه‌م جاره‌‌ به‌راستييانه‌ و فيدراڵيزميان ده‌وێ. ئێمه‌ ته‌نيا ده‌مانه‌وێ بزانين و ببينين كه‌ سانشيز به‌ڕاستى چ له‌سه‌ر مێز پێشكه‌ش ده‌كا. ئه‌و ڕيفۆرمه‌ چ ئاراسته‌يه‌كى ده‌بێ و خزمه‌تى‌ چ مه‌به‌ستێك ده‌كا؟

دێر شپيگڵ: ئايا به‌و شێوازه‌ى كه‌ له‌ برۆكسل خه‌بات بۆ ئه‌و دۆزه‌ ده‌كه‌ى، پێكناكۆك نييه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و ڕێباز و ميتۆده‌ زێتر پراگماتيكه‌ى حكوومه‌ت له‌ به‌رشلۆنه‌؟

پيگدامۆن: كێ ده‌ڵێ ئه‌وه‌ى ئێمه‌ له‌ برۆكسل ده‌يكه‌ين، پراگماتيكانه‌ نييه‌؟ من و سياسه‌تكاره‌ دوورخراوه‌كانى ديكه‌ى تاراوگه‌، كار ده‌كه‌ين كه‌ كوڕ و كۆمه‌ڵى نێوده‌وڵه‌تى، زێتر له‌ كێشه‌ى ئێمه‌ بگه‌ن. ئێمه‌ لێره‌ ده‌توانين زۆر ئازادانه‌تر قسان بكه‌ين، بێ ئه‌وه‌ى بترسين كه‌ له‌به‌ر تويتێك ڕاپێچى به‌رده‌م دادگه‌ بكرێین.

دێر شپيگڵ: تۆ ناتوانێ بگه‌ڕێيه‌وه‌ وڵات، له‌ وڵاتيش به‌بێ تۆ شت ڕوو ده‌دا. ئايا تۆ له‌ په‌يامه‌كه‌ى خۆتدا فه‌شه‌لت هێناوه‌؟

پيگدامۆن: ئه‌و ده‌مه‌‌ فه‌شه‌ل دێنم كه‌ هيچ قسه‌يه‌ك يان ڕۆڵێكم له‌ناو سياسه‌ته‌كانى كه‌ته‌لۆنيدا نه‌مێنێ. ماين به‌هێزترين حزبه‌ له‌ به‌ره‌ى سه‌ربه‌خۆييدا له‌ناو پارله‌مانى كه‌ته‌لۆنيدا. ئه‌گه‌ر بوارى به‌ئازادى هه‌ڵبژاردنى سه‌رۆك هه‌بوايه‌، ئه‌وا من ده‌بوومه‌ سه‌رۆك. من پێوه‌ندييه‌كى به‌رده‌وامم له‌گه‌ڵ حكوومه‌تى كه‌ته‌لۆنى و حزبه‌كه‌مدا هه‌يه‌.

دێر شپيگڵ: ئايا سه‌رۆكى نوێى كه‌ته‌لۆنيا، كويم تورا، گوێ له‌ قسه‌كانى تۆ ده‌گرێ؟

پيگدامۆن: به‌ڵێ و، منيش گوێ له‌ كويم تورا ده‌گرم. ئێمه‌ له ‌يه‌ك به‌ره‌داين؛ ئێمه‌ هه‌وڵ و ته‌قه‌ڵڵاكانمان هه‌ماهه‌نگ ده‌كه‌ين. ئه‌و سه‌رۆكێكى نوێيه‌ له‌ به‌رشه‌لۆنه‌، به‌ڵام هه‌موو كه‌س ده‌زانێ كه‌ بوارێكى كه‌مى بۆ مانۆڕ هه‌يه‌.

دێر شپيگڵ: تۆ به‌م دواييیه‌ بزووتنه‌وه‌يه‌كى نوێت به ‌ناوى Crida Nacional per la República (داواى نه‌ته‌وه‌يى بۆ كۆمار)ت دامه‌زراندووه‌. بۆ؟

پيگدامۆن: ئێمه‌ بڕوامان وايه‌ كه‌ بزووتنه‌وه‌يه‌كى وه‌ها، باشتر به‌ ده‌ردى ڕه‌وشى سياسيى ئێسته‌ى كه‌ته‌لۆنيا ده‌خوا. هه‌ر نه‌وه‌يه‌ك پێويستى به‌ فۆرمى سياسه‌ت و ئامرازه‌ تايبه‌ته‌كانى خۆى هه‌يه‌. ئه‌مه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و حزبه‌ ڕه‌ق و ته‌ق و وشكهه‌ڵاتووانه‌ى له‌ قه‌يراندان له‌ سه‌رانسه‌رى ئه‌وروپا، ناگونجێ.

دێر شپيگڵ: ئايا تۆ له‌گه‌ڵ بزووتنه‌وه‌كانى ديكه‌ى سه‌ربه‌خۆيى كار ده‌كه‌ى؟

پيگدامۆن: هه‌ڵبه‌ت. ئه‌گه‌ر ئێمه‌ سه‌ربه‌خۆييمان بوێ،‌ پێويستمان به‌وه‌ هه‌يه‌ داكۆكى له ‌هه‌مان داوا له‌ وڵاتانى ديكه‌یشدا بكه‌ين. لێ هه‌ر بزووتنه‌وه‌يه‌ك تايبه‌تمه‌ندیى خۆى هه‌يه‌ و هيچ يه‌كێتييه‌ك بزووتنه‌وه‌كانى سه‌ربه‌خۆيى له‌ دنيادا پێكه‌وه‌ كۆ ناكه‌ته‌وه‌.

دێر شپيگڵ: كێ خه‌رجيى مانه‌وه‌ت‌ له‌ برۆكسل ده‌كێشێ؟

پيگدامۆن: ئێستاكه‌، ئه‌وه‌ى هه‌مه‌، ته‌نيا ئه‌و مووچه‌يه‌يه‌ وه‌كوو سه‌رۆكێكى پێشووى ناوچه‌يى. سوود له‌ پاشه‌وكه‌وته‌كانى خۆم ده‌بينم. زۆر كه‌سيش به‌خۆشييه‌وه‌ پشتيوانیى هه‌وڵ و ته‌قه‌ڵڵاكانمان ده‌كه‌ن و ئه‌نجومه‌نى كۆمار له‌ واترلۆ، تێچووى كاره‌ یاساييیه‌كانمان دابين ده‌كه‌ن.

دێر شپيگڵ: له‌ ئایينده‌دا چ ده‌كه‌ى؟

پيگدامۆن: ئه‌گه‌ر خۆشبين بم، پێم وايه‌ بۆ ماوه‌ى چه‌ند ساڵێ له‌ تاراوگه‌ ده‌مێنمه‌وه‌. ئه‌گه‌ر زۆر ڕه‌شبينيش بم،  ئه‌وا چه‌ند ساڵێ له‌ زينداندا به‌سه‌ر ده‌به‌م.‌ باشترين سيناريۆ ئه‌وه‌يه‌ كه‌ ئێمه‌ بتوانين بگه‌ڕێينه‌وه‌ وڵات و هه‌مووان له‌ زيندان ئازاد بكرێن. ئه‌وه‌  ئامانجى ئێمه‌يه‌ و‌ كارى بۆ ده‌كه‌ين. من بڕوايه‌كى زۆرم به ‌سيسته‌مى دادپه‌روه‌ريى ئه‌وروپا و كۆميته‌ى مافه‌كانى مرۆڤى سه‌ر به‌ نه‌ته‌وه‌ يه‌كگرتووه‌كان هه‌يه‌.

دێر شپيگڵ: به‌ڕێز پيگدامۆن. سوپاس بۆ ئه‌م چاوپێكه‌وتنه‌.

 

سەرچاوە:

http://www.spiegel.de

© 2017 News247 All Rights Reserved. Designed By Tripples