 |
2018-06-21
ئايا پۆپۆليسته‌كان ئه‌وروپا له په‌لوپۆ ده‌خه‌ن؟
حكوومه‌تى نوێى ئيتاڵى هه‌واڵێكى خراپه بۆ يۆرۆ*
وەرگێڕانی لە ئینگلیزییەوە: ئاسۆ کەریم
تێبينى له وه‌رگێڕه‌وه:
له 4ى ئاداردا، له ئيتاڵيا هه‌ڵبژاردنى گشتى كرا؛ بزووتنه‌وه‌ى پۆپۆليستى پێنج ئه‌ستێره(M5S) له كۆى 630 كورسیى په‌رله‌مانى، 222 كورسیى برده‌وه و، كۆمه‌ڵى ڕاستڕه‌وى باكووريش (Lega Nord)، 125 كورسیى به‌ده‌ست هێنا. ئه‌و دوو حزبه، پاش 88 ڕۆژ، كابينه‌ى نوێى حكوومه‌تيان له‌و وڵاته پێك هێنا. سه‌رۆكى حكوومه‌ت، "جۆزيپى كۆنتى"يه كه پرۆفيسۆرێكى یاسایه و پێشتر هيچ پۆستێكى حكوومیى به‌ڕێوه نه‌بردووه. لويگى دى مايۆ سه‌رۆكى M5S، بووه به جێگرى سه‌رۆكوه‌زيران و، وه‌زيرى پيشه‌سازى و، ماتيۆ سالڤينى، سه‌رۆكى كۆمه‌ڵى باكووريش، بووه به جێگرى سه‌رۆكوه‌زيران و وه‌زيرى ناوخۆ. پاولۆ ساڤۆنا كه ئابووريناسێكى به‌نێوبانگى ته‌مه‌ن 81 ساڵه‌يه، كراوه به وه‌زيرى كاروبارى ئه‌وروپى. له‌م وتاره‌دا كه له 25ى ئاياردا له شپيگل ئينته‌رناشناڵ به زمانى ئينگليزى بڵاو بووه‌ته‌وه، نووسراوه كه بۆ وه‌زاره‌تى دارايى كانديد كراوه. به‌ڵام دواتر سه‌رۆكى ئيتاليا، ماتاريلا، ڕه‌تی كرده‌وه ئه‌م ئابووريناسه ببێته وه‌زيرى دارايى، چونكه به‌وه ناسراوه كه چوونه ناو ناوچه‌ى يۆرۆى پێ "هه‌ڵه‌يه‌كى مێژوويیيه."
يه‌كێتيى ئه‌وروپا له‌وه ده‌ترسێ ئه‌م حكوومه‌ته نوێيه، ئه‌وه‌ى كه Brexit و قه‌يرانه‌كه‌ى يۆنان پێيان نه‌كرا، ئه‌نجامى بدا و يه‌كێتيى ئه‌وروپا له‌باريه‌ك ده‌ربهێنێ و هه‌ڵوه‌شێنێته‌وه. ئه‌م وتاره باس له‌م ترسه‌ى ئه‌وروپا ده‌كا.]
مارتن هيسه، جوليا ئه‌ماليا هايير، والتر ماير، پيته‌ر مۆله‌ر، كريستيان ڕييرمان- پێكه‌وه نووسيويانه.
دوو حزبى پۆپۆليست به‌ته‌مان جڵه‌وى حوكمڕانى له ئيتاڵيا بگرنه ده‌ست و، پێده‌چێ تاقه شتێك كه ئه‌و دوو حزبه يه‌ك بخا، كه ده‌يانه‌وێ پاره‌وپووڵێكى ئێكجار زۆر بۆ خه‌رجى كۆمه‌ڵايه‌تى ته‌رخان بكه‌ن. ئه‌مه‌یش هه‌واڵيكى خراپه؛ هه‌م بۆ بارى دارايیى ئيتاڵى و هه‌م هه‌واڵێكى سامناكيشه بۆ ناوچه‌ى يۆرۆ.
سيگنۆر فابيۆ پێى وا نييه ئه‌م حكوومه‌ته ته‌مه‌نى درێژ بێ. ئه‌و باوه‌ڕى وايه كه حكوومه‌تى نوێى ئيتاڵيا ته‌مه‌نى كورت ده‌بێ: "له ئه‌يلوولدا، ئێمه جارێكی دیكه ده‌نگ ده‌ده‌ينه‌وه،" پياوێكى ته‌ژه‌ى له‌ڕ و كز له ناوه‌ڕاستى ڕۆما وا ده‌ڵێ. سيگنۆر فابيۆ ڕۆژنامه‌فرۆشه و كۆشكێكى سه‌رنجڕاكێشى له ناوه‌ندى پايته‌ختدا هه‌يه كه نزيكه‌ى 100مه‌ترێك له ئۆفيسى سه‌رۆكوه‌زيرانه‌وه دووره. ئه‌و پياوه ده‌زانێ چ له جيهان ده‌گوزه‌رێ و خه‌ڵك به نيگه‌رانييه‌وه سه‌يرى وڵاته‌كه‌يان ده‌كه‌ن.
"ڕۆما ده‌روازه‌كانى خۆى بۆ به‌ربه‌ره مۆدێرنه‌كان ده‌كاته‌وه،" ئه‌وه مانشێتى سه‌روتارى فاينه‌نشياڵ تايمز بووه پێش ده ڕۆژ [له 14ى ئاياردا ئه‌وه مانشێتى ئه‌و ڕۆژنامه‌يه بووه- ئاسۆ]. ئه‌و حكوومه‌ته نوێيه كه بزووتنه‌وه‌ى پێنج ئه‌ستێره (M5S) به ڕابه‌رايه‌تیى لويگى دى مايۆ و باڵى ڕاستڕۆى حزبى ناسيۆناليست كه به ليگا نۆرد (Lega Nord) ناسراوه، به ڕابه‌رايه‌تیى ماتيۆ سالڤينى، پێكه‌وه كۆ ده‌كاته‌وه. ڕۆژنامه‌كانى ئيتاڵيایش كه‌متر له فاينانشياڵ تايمز ڕه‌خنه‌يان له‌و حكوومه‌ته نه‌گرتووه. ڕۆژنامه‌ى ئيل مانيفيستۆ (Il Manifesto) له مانشێتى سه‌ره‌كيى خۆيدا نووسيبووى "Populandia"؛ وه‌ك ئاماژه‌يه‌ك بۆ سروشتى پۆپۆليستانه‌ى ئه‌و دوو حزبه. هه‌رچى ئيل فۆگليۆيه(Il Foglio) نووسيبووى: "ته‌واوى جيهان به پێكهێنانى كۆمارى سێيه‌مين پێ ده‌كه‌نێ." ڕۆژنامه‌ى ليبيرۆ (Libero) نووسيويه: "ماتاريلا، سێوه ڕزيوه‌كه‌ى هه‌ڵبژارد: مينى- سه‌رۆكوه‌زيران كۆنتى."
ئه‌وه‌ى دوايى، ئاماژه‌يه‌كه بۆ سالڤينى و دى مايۆ كه پێك نه‌هاتن كامه‌يان ببێته سه‌رۆكوه‌زيران، له‌وما پرۆفيسۆرێكى یاساییی بێئه‌زموونى وه‌ك "گۆزيپى كۆنتى"يان بۆ پۆستى سه‌رۆكوه‌زيران هه‌ڵبژارد. له كاتێكدا كۆنتى زۆر له بزووتنه‌وه‌ى پێنج ئه‌ستێره‌وه نزيكه، لێ پێشتر هيچ پله و پۆستێكى گشتیى نه‌بووه- و ئێسته‌یش داواى لێ ده‌كرێ سه‌ركردايه‌تيى وڵاتێكى 60 مليۆن كه‌سی و سێيه‌مين ئابووريى گه‌وره‌ى ئه‌وروپا بكا.
ئه‌م حكوومه‌ته، حكوومه‌تى (67)ه‌مینه له‌م 70 ساڵه‌ى دواييدا و له‌وانه‌يه له هه‌موويان بێئه‌زموونتر و ناباوتر بێ. له سه‌رووى ئه‌م حكوومه‌ته‌وه، دوو پۆپۆليست هه‌ن كه ڕه‌خنه له يه‌كێتيى ئه‌وروپا ده‌گرن و، له‌گه‌ڵ ڕووسيایشدا دۆست، دوو شه‌ريكه هاوپه‌يمان كه زۆر كه‌م ئامانجى سياسيى هاوبه‌شيان هه‌يه و بنكه و لايه‌نگرانى هه‌ر دوو حزب ڕكيان له يه‌كتر ده‌بێته‌وه. حزبێكيان، واته ليگا، زۆرينه‌ى ئه‌وانه‌ى پشتيوانیى لێ ده‌كه‌ن، خه‌ڵكێكى ده‌وڵه‌مه‌ندى باكوورن، كه‌چى ئه‌وى ديكه‌يان (M5S) ڕه‌گوريشه‌ى له‌نێو خه‌ڵكى هه‌ژارى باشووردا هه‌يه.
ماركۆس فيربه‌ر، جێگرى سه‌رۆكى كۆميته‌ى كاروبارى ئابوورى و دراو له په‌رله‌مانى ئه‌وروپا و ئه‌ندامى حزبى ديموكراتيى مه‌سيحيى ڕاوێژكارى ئه‌ڵمانيا، ئه‌نگيلا مێركل، ده‌ڵێ: "ئه‌وه وه‌ك ئه‌وايه كه سه‌هرا فاگنكنخت (له حزبى چه‌پ) و ئه‌ليكسانده‌ر گاولاند (له باڵى ڕاستڕۆى ئه‌لته‌رناتيڤى پۆپۆليست بۆ ئه‌ڵمانيا) حوكمڕانيى ئه‌ڵمانيا بكه‌ن."
گرفت و ئاريشه‌كان ته‌شه‌نه ده‌كه‌ن
جياوازييه‌كه لێره‌دايه، هه‌ڵبه‌ت، كه ئيتاڵيا 2.3 تريليۆن يۆرۆى وه‌ك قه‌رزى حكوومیى له‌سه‌ره، كه هاوتاى 132%ى ته‌واوى به‌رهه‌مى ناوخۆى ئيتاڵيايه- ته‌نيا يۆنان له‌ناو يه‌كێتيى ئه‌وروپادا له‌و ڕێژه قه‌رزه‌ى تێ په‌ڕاندووه. سه‌ربار، ئه‌و وڵاته هێشتا له ئه‌نجامه‌كانى قه‌يرانى دارايى، له ڕێژه‌ى به‌رزى بێكارى، به‌تايبه‌تى له‌نێو گه‌نجاندا ڕاسته‌ڕێ نه‌بووه و، له ململانه‌دايه له‌گه‌ڵ هاتنى به‌ڵێشاوى ئه‌و هه‌زاران هه‌زار كۆچبه‌ره‌ى كه به ده‌رياى سپیى ناوه‌ڕاستدا دێنه ئيتاڵيا و گوشارێكيان بۆ سه‌ر ئيتاڵيا دروست كردووه.
ئيتاڵيا چه‌ند ساڵه، له‌نێو يه‌كێتيى ئه‌وروپادا، گرفت و كێشه‌ى منداڵانى هه‌يه. له‌به‌ر ئه‌وه هيچ جێگه‌ى سه‌رسووڕمان نييه كه پۆپۆليسته‌كان له هه‌ڵبژاردندا ببه‌نه‌وه، به‌ڵكه ئه‌وه ئه‌نجامێكى مه‌نتقيى ئه‌و گرفتانه‌يه كه ڕووبه‌ڕووى وڵاته‌كه ده‌بنه‌وه. لێ له هه‌مان كاتدا، ئه‌گه‌رى ئه‌وه‌یش له گۆڕێدايه كه گرفت و ئاريشه‌كان خراتر و كه‌ڵه‌كه ببن. بۆ باوه‌گۆدانه‌وه‌ى پێكهاته جياوازه‌كان، سالڤينى و دى مايۆ له ڕێككه‌وتننامه‌ى هاوپه‌يمانيى نێوانياندا، ده‌يانه‌وێ باج كه‌م بكه‌نه‌وه، ئاستى هه‌ره كه‌مى داهات ديارى بكه‌ن و پێداچوونه‌وه‌ى ئه‌م دواييیه به ڕيفۆرمى مووچه‌ى كارمه‌نداندا ڕه‌ت بكه‌نه‌وه. به‌گوێره‌ى حيساباته‌كانى كارلۆ كۆتۆريلى، به‌ڕێوه‌به‌رى پێشووى به‌شى كاروبارى دارايى، ئه‌م كارڕايى و ڕێوشوێنانه به لانى كه‌مه‌وه ساڵانه پێويستيان به 109 بليۆن دۆلار هه‌يه.
يۆرگ كرامه‌ر، گه‌وره ئابووريزانى بانكيى بازرگانيى ئه‌ڵمانى، هۆشداریى ده‌دا كه ئه‌گه‌ر حكوومه‌تى نوێ ئه‌و پێشنيارانه بخاته بوارى جێبه‌جێكردنه‌وه، ئه‌وا كورتهێنانى بوودجه كه ئێسته ده‌وروبه‌رى 2.3%ى كۆى داهاتى ناوخۆيه، بۆ 7% به‌رز ده‌بێته‌وه.
هه‌ر دوو حزبه‌كه له ڕێككه‌وتننامه‌ى هاوپه‌يمانێتيى نێوان خۆياندا ئاماژه بۆ ئه‌وه ده‌كه‌ن كه "ئه‌وه گرێبه‌ستێكه بۆ حكوومه‌تى گۆڕان"، به‌ڵام له ڕاستيدا ئه‌وه پلان و نه‌خشه‌يه‌كه بۆ تێبردنى دارايى و ماڵ و موڵكى ده‌وڵه‌ت و، ناكرێ ئه‌نجامه‌كه‌ى بۆ سه‌ر ئه‌وروپا فه‌رامۆش بكرێ. "قه‌يرانێكى نوێ هه‌ڕه‌شه له ناوچه‌ى يۆرۆ ده‌كا،" كليمنس فيست له سه‌نته‌رى ديراساتى ئابوورى له ميونخ وا ده‌ڵێ.
له برۆكسل، به‌تايبه‌تى نيگه‌رانييه‌كه زۆرتره، به‌ڵام كاربه‌ده‌ستانى ئه‌وێ جارێ نايانه‌وێ ڕاسته‌وخۆ ڕه‌خنه‌ى لێ بگرن و ڕه‌نگه هێشتا ئومێدێكيان به‌وه هه‌بێ كه شته‌كان له كۆتادا ئاوا خراپ نه‌كه‌ونه‌وه وه‌ك ڕه‌چاو ده‌كرێ. له كۆنفرانسێكى ئابووريدا، جێگرى سه‌رۆكى كۆميسيۆنى ئه‌وروپى، ڤالديس دۆبرۆفسكى، ده‌پرسێ كه داخوا به‌رنامه‌ى نوێى حكوومه‌تى ئيتاڵيا له‌گه‌ڵ ڕێككه‌وتننامه‌ى سه‌قامگيرى و نه‌شونمادا ته‌بايه يان نا؟ ئه‌مه يه‌كێكه له‌و پرسيارانه‌ى كه له‌باره‌ى ئيتاڵياوه دێنه گۆڕێ. لاتڤيا به‌ر له‌وه‌ى كۆتایییه‌كه‌ى وه‌ڵام بداته‌وه و بڵێ نا، ناڕه‌حه‌ت ده‌هاته به‌رچاو. ڤالديس گوتى كه ئه‌و به‌تايبه‌تى نيگه‌رانه ده‌رهه‌ق به به‌رزبوونه‌وه‌ى ڕێژه و نيشانه‌ى ڕيسك له بازاڕه‌كانى سه‌نه‌دى دارايى؛ ئه‌وه ئاراسته‌يه‌كه كار له ده‌وڵه‌ته ئه‌ندامه كز و لاوازه‌كانى ديكه‌ى ناوچه‌ى يۆرۆ ده‌كا [زێتر بۆ سه‌ر وڵاتانى ئه‌وروپاى ڕۆژهه‌ڵات و باشوورى ئه‌وروپا كه له‌چاو وڵاته‌كانى ناوه‌ڕاست و ڕۆژاواى ئه‌وروپا هه‌ژارترن- ئاسۆ]. ڤالديس گوتى: "ئاسۆى ئه‌و وڵاتانه‌ى كه به‌رپرسيارانه له بوارى سياسه‌تى دارايى ناجووڵێنه‌وه، ئه‌نجامگه‌لێكى چه‌وتى هه‌يه." گرنگه كه هه‌موو ده‌وڵه‌تانى ئه‌ندام پابه‌ند بن به‌و بنه‌ما و ڕێسايانه‌ى له‌سه‌رى ڕێك كه‌وتوون؛ ئه‌گه‌ر ئه‌وان خۆيان به به‌شێك له ناوچه‌ى دراوى هاوبه‌ش ده‌زانن.
وه‌زيرى ئابوورى و دارايیى فه‌ڕه‌نسى، برۆنۆ لو مير، يه‌كشه‌ممه‌ى ڕابردوو زۆر له‌ڕووتر بۆ ئێستگه‌ى CNEWSى فه‌ڕه‌نسى دوا و گوتى: "ئه‌گه‌ر حكوومه‌تى نوێى ئيتاڵيا ڕيسك به ڕێزنه‌گرتن له پابه‌ندبوونه‌كانى خۆى له‌باره‌ى قه‌رز و كورتهێنانى بوودجه‌وه، بكا.... ئه‌وا جێگيريى دارايیى ناوچه‌ى يۆرۆ ده‌كه‌وێته به‌ر هه‌ڕه‌شه‌وه."
زه‌نگى مردن
له ڕاستيدا با يه‌كێتيى ئه‌وروپا و يۆرۆ، بكارن له به‌رانبه‌ر Grexitيشدا خۆ بگرن، ئه‌وا هه‌ر دووركه‌وتنه‌وه‌يه‌كى ئيتاڵيا له ناوچه‌ى دراوى هاوبه‌ش زه‌نگى مردنى ئه‌و ناوچه‌يه ده‌بێ. به‌رهه‌مى ئابووريى ئيتاڵى، 10 به‌قه‌د ئابووريى يۆنانه. "له‌به‌ر گرنگييه سيسته‌ماتيكه‌كه‌ى، ئابووریى ئيتاڵى سه‌رچاوه‌يه‌كى په‌ڕينه‌وه‌ى كاريگه‌رييه‌كانه بۆ جێگه‌كانى ديكه‌ى ناوچه‌ى يۆرۆ،" يه‌كێتيى ئه‌وروپا له‌و ڕاسپارده تايبه‌تانه‌ى كه ناوه ناوه بۆ هه‌ر وڵاتێكى ئه‌ندام ده‌ريان ده‌كا، چوارشه‌ممه ئه‌م هۆشدارييه‌ى دا.
ڕاسپارده‌كان كه ناو به ناو و به شێوه‌يه‌كى ڕێكوپێك ده‌رده‌چن، دان به‌و هه‌وڵ و كۆششانه‌دا ده‌نێن كه تا ئێستا ئيتاڵيا داويه‌تى بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ى ئاستى قه‌رزه‌كانى، به‌ڵام ئه‌و هه‌وڵ و كۆششانه هه‌ر هه‌موويان به‌رهه‌مى حكوومه‌تى پێشووترن. ئه‌و هێزه نوێيانه‌ى ڕۆما هيچ شك و گومانێكيان نه‌هێشتۆته‌وه كه ئه‌وان نيازيان وايه جه‌خت بكه‌نه سه‌ر سه‌رنج و مه‌رامه‌كانى خۆيان له جێگه و بوارى ديكه‌دا.
به قسه‌ى سالڤينى، سه‌رۆكى حزبى ليگا، یاساكانى ئه‌وروپا ته‌نيا له ئایينده‌دا و ئه‌گه‌ر به قازانجى ئيتاڵيا بن ڕێزيان لێ ده‌گيرێ. دى مايۆى سه‌رۆكى بزووتنه‌وه‌ى پێنج ئه‌ستێره‌یش ده‌بێژێ: "لێره به‌دواوه، هه‌وه‌ڵ جار ئيتاڵييه‌كان، ئه‌وجا دانوستان له‌باره‌ى ڕێسا و بنه‌ما و كورتهێنانى بوودجه‌ى يه‌كێتيى ئه‌وروپا دێ." گۆسپينى كۆنتى ده‌سنيشان كراوه كه ببێته سه‌رۆكوه‌زيران، له كاتێكدا پێشتر هيچ پۆستێكى گشتیى نه‌بووه.
ئه‌م ميتۆد و شێوازه له‌گه‌ڵ ئه‌و نياز و مه‌رامه‌دا تێك ده‌كاته‌وه و گونجاوه، كه پرۆفيسۆرێكى ئابووريناسى ته‌مه‌ن 81 ساڵه‌ى وه‌ك پاولۆ ساڤۆنا به وه‌زيرى ئابوورى و دارايى دابندرێ. ئه‌و پرۆفيسۆره پياوێكه به ڕه‌خنه‌گرێكى توند له يۆرۆ ناسراوه. ساڤۆنا له په‌رتووكه نوێيه‌كه‌يدا "وه‌ك مۆته‌كه‌يه‌ك، وه‌ك خه‌ونێك" به‌م زووانه له‌سه‌ر ڕه‌فه‌كاندا داده‌نرێ، ده‌نووسێ: "يۆرۆ چاكه‌تێكه بۆ ئه‌ڵمانيا دووراوه." ساڤۆنا به‌رده‌وام ده‌بێ و ده‌ڵێ: "به‌رلين له سه‌رده‌مى نازييه‌كانه‌وه، ڕوانگه‌ى خۆى ده‌رهه‌ق به ڕۆڵى ئه‌ڵمانيا له ئه‌وروپا نه‌گۆڕيوه." ئه‌ندامێتى له ناوچه‌ى دراوى هاوبه‌ش و يه‌كگرتوودا، ساڤۆنا ده‌نووسێ "فاشيزمه به‌بێ ديكتاتۆرى و، له ڕوانگه‌يه‌كى ئابوورييه‌وه شێوه‌يه‌كه له نازيزم به‌بێ عه‌سكه‌رتاریيه‌ت." مرۆ ده‌پرسێ كه داخوا پيره ئه‌كاديميى ساردينيا ڕه‌خنه توند و زبر و ڕه‌هاكانى دووباره ده‌كاته‌وه كاتێ له ته‌ك هاوتا ئه‌ڵمانييه‌كه‌ى، "ئۆلاف شۆلز"دا له لووتكه‌ى داهاتووى يه‌كێتيى ئه‌وروپا داده‌نيشێ.
هه‌ڵبه‌ت، لايه‌نگرانى دى مايۆ چيیان له‌ده‌ست بێ بۆ ڕه‌واندنه‌وه‌ى ترس و نيگه‌رانييه‌كانى پۆپۆليسته شێت و هاره‌كان كه ئيتاڵياى ئه‌ندامى دامه‌زرێنه‌رى يه‌كێتيى ئه‌وروپا، به‌ره‌و هه‌ڵدێرێك باژۆن، ده‌كه‌ن. "ئێمه پێوه‌نديى به‌رده‌واممان له‌گه‌ڵ باڵیۆزخانه‌كانى ئه‌مريكا و ئه‌ڵمانيادا هه‌يه و نرخى شه‌فافيیه‌ت ته‌واو ده‌زانين،" يه‌كێ له كه‌سه نزيك و باوه‌ڕپێكراوه‌كانى دى مايۆ وا ده‌ڵێ.
لێ ئه‌م په‌يڤانه ئاسووده‌يیيه‌كى ساردن. پێشكه‌وتنى پۆپۆليسته‌كان، پاش هه‌موو شتێ، له كاتێكى ناسكدايه به لاى يه‌كێتيى ئه‌وروپاوه. هێشتا يه‌كێتيى ئه‌وروپا له بارى ئابوورييه‌وه له نه‌شونمايه‌كى باشدايه، به‌ڵام ئه‌گه‌رى شه‌ڕێكى بازرگانى له‌گه‌ڵ ئه‌مريكادا له ئاسۆدا ده‌بينرێ و، ده‌بێ شونه‌واره‌كانى Brexit، واته ده‌رچوونى بريتانيا له يه‌كێتیى ئه‌وروپا، بسڕێنه‌وه و به‌سه‌رياندا زاڵ بين. ژياندنه‌وه‌ى شه‌ڕێكى سياسى له‌نێو سه‌نگه‌رى ئه‌وروپيدا كه ياوه‌رى هه‌وڵ و كۆششى ڕزگاركردنى يۆنان بوو، ماڵوێرانكه‌رانه‌يه. وێڕاى ئه‌مه‌یش شه‌ڕێكى وا خه‌ريكه له ئاسۆدا سه‌ر ده‌ردێنێ.
له هه‌ڵبژاردنى فه‌ڕه‌نسادا پێش سالێك، سه‌ره‌ڕۆ و ئه‌نتى-ئه‌وروپييه‌كان سه‌ر نه‌كه‌وتن و نه‌يانبرده‌وه كه پڕمه‌ترسى بوو. لێ پۆپۆليسته ڕاستره‌وه‌كان هێشتا له‌سه‌ر خه‌تن. ئه‌وان حزبى هه‌ره به‌هێز و به‌ده‌سه‌ڵاتى ئۆپۆزيسيۆنن له ئه‌ڵمانيا؛ ئه‌وان به‌شێكن له حكوومه‌تى نه‌مسا و، ئێستایش ئه‌وان هاتوونه‌ته ناو حكوومه‌تى ئيتاڵييه‌وه. "هاوپه‌يمانه‌كانمان زه‌وينه و بناغه بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ى به‌هێزى ده‌وڵه‌ته- نه‌ته‌وه داده‌نێن"؛ مارين لو پان، سه‌رۆكى حزبى ڕاستڕه‌وى به‌ره‌ى نه‌ته‌وه‌يیى فه‌ڕه‌نسا وا ده‌ڵێ.
"زۆر دوژمنكارانه"
ستيڤ بانون، گه‌وره ستراتيژزانى پێشووى ترامپ كه چاوه‌ڕوان ده‌كرێ يه‌كشه‌مه بێته ڕۆما ده‌ڵێ: "ئيتاڵيا ده‌بێته پێشه‌واى ئه‌وروپاى پۆپۆليست؛ ده‌بێته سه‌ركرده‌ى بزاڤى ئه‌نتى-دامه‌زراوه‌يى." ئه‌وه يه‌كه‌م جاره برۆكسل ناچار ببێ مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ حكوومه‌تێكى دژه-سيسته‌م له يه‌كێ له وڵاته دامه‌زرێنه‌ره‌كانى خۆيدا بكا. بانون كه به سه‌ركه‌وتنى دى مايۆ و سالڤينى شاگه‌شكه بووه، له كاتێكدا ئه‌و دووانه داوا ده‌كه‌ن سزاكانى سه‌ر ڕووسيا هه‌ڵبگيرێن. بانون ئه‌م هه‌فته‌يه به "واشنتۆن پۆست"ى ڕاگه‌ياندووه: "زۆر گرنگه كه ئه‌و دۆستانه له ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ى برۆكسلدا تا ئه‌وپه‌ڕ دوژمنكارانه بن."
ئه‌وه شتێكى نيمچه‌مسۆگه‌ره كه ميتۆد و ڕێبازێكى وه‌سا له‌و وڵاته‌دا جه‌ماوه‌رى هه‌بێ؛ ئاخر 39%ى ئيتاڵييه‌كان بۆچوونێكى پۆزه‌تيڤيان له به‌رانبه‌ر يه‌كێتيى ئه‌وروپادا نييه- ئه‌وه نيشانه‌يه‌كى باش نييه له كاتێكدا پێشتر ئيتاڵيا وڵاتێكى هه‌ره دڵگه‌رم و به‌تين و تاوى يه‌كێتيى ئه‌وروپا بووه. به‌شێكى ئه‌م بێئومێدبوونه‌‌ى ئيتاڵيا له برۆكسل، له‌و هه‌ست و خوسته‌وه هه‌ڵده‌قووڵێ كه ئيتاڵيا له قه‌يرانى كۆچبه‌ران له ده‌رياى سپیى ناوه‌ڕاستدا به‌ته‌نيا جێ هێڵدراوه. سه‌رباريش، زۆر له ده‌نگده‌ران كه به‌ده‌ست بێبازاڕى و بێڕه‌واجيى ئابوورى، ئێش و ئازاريان ديوه، پێيان وايه هۆشدارييه‌كانى برۆكسل بۆ ئيتاڵيا زۆر توندن.
گه‌ڕانه‌وه‌ى له‌گينه‌ى قه‌يرانى يۆرۆ
ئه‌وه ڕاستييه‌كه كه ئيتاڵييه‌كان نه‌ريتانه ڕێژه‌يه‌كى به‌رزى پاره‌وپووڵى خۆيان پاشه‌كه‌وت ده‌كه‌ن؛ ئه‌گه‌ر ئيتاڵيا له ناوچه‌ى يۆرۆ بكشێته‌وه، زيانێكى به‌رچاويان وێ ده‌كه‌وێ كه نه بزووتنه‌وه‌ى پێنج ئه‌ستێره و نه حزبى ليگا لێيان نه‌كۆڵيوه‌ته‌وه. ئه‌و دوو حزبه هه‌مديس خۆيان له ستراتيژیى بانكى ناونديى ئه‌وروپى (ECB) بێده‌نگ كردووه- ستراتيژییه‌‌ك له لايه‌ن سه‌رۆكى ئيتاڵياوه، ماريۆ دراگى گيرابووه به‌ر- بۆ پشته‌وانيكردن له ئابووريى ئيتاڵى، بايى سه‌دان مليۆن يۆرۆ سه‌نه‌دى حكووميى ئيتاڵیى كڕيوه. به‌پێچه‌وانه‌وه: به‌گوێره‌ى گه‌ڵاڵه‌نامه‌ى ڕێككه‌وتننامه‌ى هاوپه‌يمانێتيى ئه‌و دوو حزبه، ده‌بێ ECB قه‌رزه 250 مليۆن يۆرۆيییه‌كه‌ى له‌بيره خۆ بباته‌وه.Fantapolitica زاراوه‌يه‌كه كه ئيتاڵييه عاقڵمه‌نده‌كان وه‌ك ئاماژه‌يه‌ك بۆ ئه‌و داوايانه به‌كاری ده‌هێنن: "سياسه‌تگه‌لێكى فانتازى."
هه‌نووكه، ئيتاڵيا ساڵانه بۆ دانه‌وه‌ى قه‌زره كۆنه‌كانى پێويستى به خواستنه‌وه‌ى 200 بليۆن يۆرۆ هه‌يه؛ كلاوس ڕيگلينگ، سه‌رۆكى ميكانيزمى سه‌قامگيريى ئه‌وروپى(ESM)، سندووقى ڕزگاركردنى ناوچه‌ى يۆرۆ وا ده‌ڵێ. ئه‌م سندووقه ئێسته 400 بليۆن دۆلارێكى له‌به‌رده‌سته؛ واته ئه‌گه‌ر پێويست بكا ده‌توانێ بۆ دوو ساڵان پاره به ئيتاڵيا بدا. به‌ڵام ئه‌گه‌ر وڵاتێكى ديكه‌ى ناوچه‌ى يۆرۆ نه‌بێته قوربانيى بێسه‌روبه‌رى و هه‌للا، وه‌ك قه‌يرانێك كه گومانى تێدا نييه ڕوو ده‌دا. لێ ده‌ق سيناريۆيه‌كى وه‌سا خه‌ڵكێكى زۆرى نيگه‌ران كردووه كه وێده‌چێ گوشار بۆ سه‌ر ئیسپانيا و پورتۆگال زۆرتر ببێ. ڕاسته ئه‌م دوو وڵاته، له ڕاستكردنه‌وه‌ى بارى دارايیى ده‌وڵه‌تدا چوونه‌ته پێشه‌وه، لێ هێشتا كز و نابوودن و له‌ژێر بارى قورسى قه‌رزوقۆڵه‌كانياندا ماونه‌ته‌وه.
ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر ئيتاڵييه‌كان نه‌توانن سوودى قه‌رزه‌كانيشيان بده‌نه‌وه، ئه‌وا هێشتا ڕووبه‌ڕووى بێسه‌روبه‌رى و گرفت ده‌بنه‌وه. هه‌نووكه ئاژانسه‌كانى پله‌به‌ندیى ئيعتوبار و متمانه‌پێكردن، به چاوێكى ڕه‌شوتارى سه‌يرى ئيتاڵيا ده‌كه‌ن و ئه‌گه‌ر ئه‌و ئاژانسانه دوو پله‌ى ديكه له‌و ئيعتوباره‌ى ئيتاڵيا بێننه خوارێ، ئه‌وا سه‌نه‌د و كۆمپياڵه‌ى ئيتاڵى خۆيان له بارێكى نه‌خوازراودا ده‌بيننه‌وه. واته زۆر له سندووقه‌كانى وه‌به‌رهێنان له‌به‌ر پێڕه‌وى ناوخۆى خۆيان، هه‌وڵ ده‌ده‌ن له‌و سه‌نه‌د و كۆمپياڵانه ڕزگاريان ببێ.
ئه‌گه‌ر بێمتمانه‌يى و نرخى سوود به‌رز ببنه‌وه، ئه‌وا بانكه‌كانى ئيتاڵيا جارێكى ديكه خۆيان له بارێكى دژوار و سه‌ختدا ده‌بيننه‌وه. له‌م دوازده مانگه‌ى دوايى، ئه‌و بانكانه توانيیان ڕيسكه‌كانى خۆيان كه‌متر بكه‌نه‌وه، لێ هێشتا له‌سه‌ر بليۆنان يۆرۆى قه‌رزوقۆڵه‌ى خراپ دانيشتوون. ئه‌گه‌ر حكوومه‌تى نوێ ئه‌م ڕيسك و مه‌ترسييانه پشتگوێ بخا، ئه‌وا ڕه‌وشه‌كه به‌خێرايى له كۆنترۆڵ ده‌رده‌چێ.
له واقعدا، جياوازیى نرخى سوود له نێوان سه‌نه‌دى حكووميى ئيتاڵى و سه‌نه‌دى حكووميى ئه‌ڵمانى- ئه‌وه‌ى كه ڕێژه‌ى ڕيسكى پێ ده‌گوترێ- به شێوه‌يه‌كى به‌رچاو زياد بووه. له‌م چه‌ند هه‌فته‌يه‌ى ڕۆيى، بگره خاڵێكى سه‌ديى ته‌واو به‌رز بووه‌وه. ئه‌م جياوازييه نيشانده‌رى ڕيسكێكى به‌رزتره له دانه‌وه‌ى سه‌نه‌ده ئيتاڵييه‌كان. وه‌به‌رهێنه‌ران له‌به‌ر گرفتى خۆيان، ته‌نيا خۆيان ئاماده كردووه پاره‌وپووڵێكى زۆرتر به ئيتاڵيا بده‌ن ئه‌گه‌ر نرخێكى به‌رزترى سوود وه‌ربگرن.
ياريده‌ى ئيتاڵيا بده‌ن
له شوباته‌وه، سندووقه به‌پارێزه‌كان به‌كرده‌وه "موزاره‌به"يان له‌سه‌ر نرخه داشكاوه‌كانى پشكه ئه‌وروپييه‌كانيان كردووه له‌سه‌ر بنه‌ماى ئه‌و گريمانه‌يه‌ى كه حكوومه‌تێكى دژه-يه‌كێتیى ئه‌وروپا له ڕۆما، ده‌توانێ دراوى يه‌كگرتوو هه‌ڵبوه‌شێنێته‌وه. بريدجوۆته‌ر ئه‌سۆشيێتس كه يه‌كێكه له قرشه هه‌ره گه‌وره‌كانى ئه‌و بواره، بارمته‌يه‌كى 22بليۆن دۆلاریى له به‌رانبه‌ر پشكه ئه‌وروپييه‌كاندا داناوه. وێده‌چێ زۆربه‌ى سه‌نه‌ده حكوومييه فرۆشراوه‌كانى ئيتاڵيا له لايه‌ن سندووقه سه‌رمايه‌گوزارييه موزاره‌به‌چييه‌كانه‌وه كڕدرابێ.
له چه‌ند پايته‌ختێكى ئه‌وروپيدا، نيگه‌رانييه‌كى زۆر هه‌يه كه له‌وانه‌يه حكوومه‌ته‌كه‌ى كۆنتى له‌به‌ر ڕۆشنايیى ئه‌و گريمانه‌يه ڕه‌فتار بكا، كه ئيتاڵيا وڵاتێكى زۆر گه‌وره و گرنگه بۆ ئه‌وروپا و ڕێگه نادا وڵاته‌كه دوچارى مايه‌پووچى ببێ و، دامه‌زراوه ئه‌وروپييه‌كان له كۆتاييدا به هاناى وڵاته‌كه‌ى دێن و ڕزگارى ده‌كه‌ن. پاش هه‌موو شتێ، نزيكه‌ى يه‌ك له‌سه‌ر سێى قه‌رزه حكوومييه‌كانى ئيتاڵيا، هى وه‌به‌رهێنه‌ره بيانييه‌كانه- كۆى ئه‌و قه‌رزانه ده‌وروبه‌رى 800 بليۆن دۆلار ده‌بێ. ئه‌گه‌ر 50%ى ئه‌و قه‌رزانه ببڕدرێ، وه‌ك له نموونه‌ى يۆناندا كرا، ئه‌وا بانك و كۆمپانياكانى بيمه و سندووقه‌كانى مووچه ناچار ده‌بن داواى 400 بليۆن يۆرۆ نه‌كه‌ن.
هينريك ئيندرلاين، ئابووريناسێكه له كۆلێژى هێرتى بۆ حوكمڕانى و ڕاويژكارێكى حكوومه‌تى ئه‌ڵمانيايه، ده‌ڵێ: "ڕه‌وشى ئابوورى له وڵاتدا به لانى كه‌مه‌وه له قه‌يرانى دارايیى 2008ه‌وه، له‌سه‌ر لێوارى ته‌قينه‌وه‌يه‌كى به‌هێزدايه." هه‌روا ئه‌و ئابووريناسه ده‌ڵێ: "لێ ئێسته حكوومه‌تێك هاتۆته سه‌ر كار، كه به شقاته‌يه‌كى سووتێنه‌ر ده‌چێ و، بارێكى لێ ده‌كه‌وێته‌وه له كۆنترۆڵكردن نايێ."
تاكه شتێ كه جێگه‌ى ئومێد بێ ئه‌وه‌يه، كه ئه‌م حكوومه‌ته‌ى پۆست- ئايديۆلۆژيست و پۆپۆليسته ڕاستڕه‌وه‌كان له كۆتاييدا تروسكاييه‌ك ده‌بينن- ده‌ق وه‌ك چۆن هه‌نده له‌مێژ نييه ئه‌ليكسيس تسيبراس-مان له يۆنان بينیى [ئه‌ليكسيس سه‌رۆكى ئيئتلافى چه‌پى توندڕۆى يۆنانييه‌و له 8ى ئايار 2012دا، سه‌رۆكى يۆنان رايسپارد كه حكوومه‌ت پێكبهێنێ، له 9ى ئاياردا ئه‌ليكسيس رايگه‌ياند كه له پێكهێنانى كابينه‌دا شكستى هێنا- ئاسۆ]. "لێ گه‌ڕێن با دراوى هاوبه‌ش ببێته خراترين كێسى سيناريۆ بۆ ئيتاڵيا،" ئيندرلاين هۆشدارى ده‌دا. ئه‌م وڵاته ڕۆ ده‌چێته نێو بێهووده‌يیيه‌كى ئابوورييه‌وه، به‌ڵام نه‌ك وه‌ك داته‌پينه‌كه‌ى 2001ى ئه‌رژه‌نتين. ئه‌وروپييه‌كان به شێوه‌يه‌كى سه‌ره‌كى هيواى خۆيان له‌سه‌ر يه‌ك كه‌س هه‌ڵچنيوه: سه‌رۆكى ئيتاڵى، سێرگيۆ ماتاريلا. "ئه‌و دڵنيايى ده‌دا كه ئه‌م حكوومه‌ته نوێيه ده‌ست به ڕێساكانى ئه‌وروپييه‌وه ده‌گرێ،" ديپلۆماتێكى برۆكسل وا ده‌ڵێ.
به درێژايیى ئه‌و سێ مانگه‌ى ڕابردوو، ئه‌و پارێزه‌ره ته‌مه‌ن 76 ساڵه، به پشوویه‌كى درێژه‌وه، هه‌وڵى دا كه حكوومه‌تێكى جێگير پێك بێ و هه‌ڵبژاردنێكى ديكه نه‌كرێته‌وه. هيچ شتێ نه‌ماوه تاقى نه‌كرابێته‌وه و ته‌نانه‌ت ڕووبه‌ڕوو له‌گه‌ڵ سلڤيۆ برلوسكۆنى دانيشت؛ ئه‌و پياوه‌ى كه ڕێگه‌ى بۆ سه‌ركه‌وتنى پۆپۆليسته‌كان خۆش كرد و ئيتاڵياى خسته ناو قه‌يرانه‌وه. ئاخیره‌‌كه‌ى، وێڕاى كه ئه‌م هاوپه‌يمانێتييه نوێيه‌ى پێك هاتووه ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر بۆ ماوه‌يه‌كيش بێ، جێگه‌ى چاو نييه و هيچى لێ ڕه‌چاو ناكرێ. به‌ڵام ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر ماتاريلا بتوانێ ڕێگه له ئه‌گه‌رى هه‌ره خراپ بگرێ- بۆ نموونه هه‌ندێ یاسا مۆر نه‌كا- ئه‌وا ئه‌و ناتوانێ پێش له نادڵنيايیى سياسى بگرێ كه ته‌گه‌ره ده‌خاته به‌رده‌م پرۆژه‌يه‌كى چاكسازيى ئه‌وروپى كه ده‌ستێك به يه‌كێتیى ئابوورى و دراوى هاوبه‌شدا بهێنێته‌وه.
هه‌نووكه، ئه‌وروپا چاوه‌ڕوانى وه‌ڵامى ئه‌ڵمانيا بۆ پێشنياره‌كانى سه‌رۆكى فه‌ڕه‌نسى، ئيمانۆيل ماكرۆن ده‌كا كه پێش 8 مانگ له ئاخاوتنێكى خۆيدا له سۆربۆن باسى لێ كردن. ماكرۆن ده‌يه‌وێ بوودجه‌يه‌كى هاوبه‌ش بۆ ناوچه‌ى يۆرۆ و سيسته‌مى هاوبه‌شى بيمه بۆ به‌بارمته‌دانراوه‌كان هه‌بێ؛ سه‌ربارى چه‌ندين بيرۆكه‌ى ديكه.
خه‌رجيى زۆرتر
"په‌ره‌سه‌ندنه‌كانى ئێسته‌ى ڕۆما، گورزێكى كوشنده‌ن بۆ ئه‌جێنداى چاكسازيى ماكرۆن،" كرامه‌رى گه‌وره ئابووريزانى بانكى بازرگانى وا ده‌ڵێ. هه‌ر هه‌نگاوێ به‌ره‌و كه‌ڵه‌كه‌بوونى ڕيسك، يان قه‌رز بنرێته‌وه، وه‌ك ئه‌و ئابووريناسه ده‌ڵێ، "ده‌بێته داوايه‌كى سه‌رئاواڵا بۆ ئيتاڵيا كه خه‌رجييه‌كانى زۆرتر ببن."
ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر ئێستا ماكرۆن وشه و په‌يڤه‌كانى به‌وردييه‌وه هه‌ڵبژێرێ و به‌رده‌وام ئه‌و ڕسته‌يه دووباره‌یش بكاته‌وه "ڕێز له بڕيارى گه‌لى ئيتاڵى ده‌گرێ"، له ڕاستيدا په‌ره‌سه‌ندن و پێشهاته‌كانى ئيتاڵيا نسكۆيه‌كى گه‌وره‌ن بۆ خۆى و بۆ پێشنياره چاكسازييه‌كانى. ماكرۆن كه‌وتووه‌ته نێوان دوو به‌رداشه‌وه: به‌رداشى "به‌رلين"ێك كه پێده‌چێ نه‌توانێ بڕيارى خۆى بدا و، به‌رداشى "ڕۆما"يه‌ك كه شك و گومانێكى قووڵى له يه‌كێتيى ئه‌وروپا هه‌يه. ئاسان نييه ڕوانگه‌ى هێنانه‌دیى ئه‌وروپايه‌كى يه‌كگرتوو و به‌هێز، له‌گه‌ڵ هاوبه‌شى له‌م جۆره‌دا بێته گۆڕێ.
له كۆشكى ئه‌ليزێ له پاريس، نيگه‌رانى تا دێ زۆرتر ده‌بێ كه ئه‌وروپا ڕووبه‌ڕووى قه‌يرانێكى گه‌وره ده‌بێته‌وه و، ماكرۆن له برى ئه‌وه‌ى پلانه چاكسازييه‌كانى پێش بخا، ناچار ده‌بێ كاتى خۆى بۆ كۆنترۆڵكردنى زيانه‌كانى ئه‌و قه‌يرانه ته‌رخان بكا نه‌ك به‌پێچه‌وانه‌ى ئه‌وانه‌ى پێش خۆى. يه‌كێ له ڕاوێژكاره‌كانى ماكرۆن ده‌ڵێ: "سالڤينى و دى مايۆ هيچ شتێكيان بۆ ئيتاڵيا پێ ناكرێ، به‌ڵام هه‌ردووكيان له پێگه‌يه‌كدان كه ده‌توانن ته‌گه‌ره بۆ ئه‌وروپا دروست بكه‌ن." وشه‌ى "شێت"، ئه‌و ڕاوێژكاره ده‌ڵێ، شێوازێكى به‌ئه‌ده‌بانه‌يه بۆ باسكردنى به‌رنامه‌ى حكوومه‌تى نوێى ئيتاڵيا.
نيگه‌رانييه‌كان له جێگه‌ى خۆياندان، به‌تايبه‌تى له‌ناو په‌رله‌مانى ئه‌ڵمانيدا، چونكه به‌ره‌نگارييه‌كى توندى نه‌خشه و پلانه چاكسازييه‌كانى ماكرۆن ده‌كرێ. توخمێكى ئه‌و نه‌خشه و پلانانه كه ناكۆكیى له‌سه‌ره، ئه‌ويش "پشتيوانيى هاوبه‌ش"ه كه وه‌ك به‌شێكى يه‌كێتييه‌كى بانكدارى چاوى لێ ده‌كرێ. ئه‌و يه‌كێتييه بانكدارييه پێی وايه كه ده‌بێ له سه‌ره‌تاوه خودان پشك و قه‌رزبه‌خشان به‌رپرسيارێتی وه‌ئه‌ستۆ بگرن، ئه‌گه‌ر هات و بانكێك داڕما و مايه‌پووچ بوو. ئێسته وتووێژ له‌باره‌ى به‌كارهێنانى پشتيوانه- واته پاره‌وپووڵى گشتى- له حاڵه‌ته نائاساييیه‌كاندا ده‌كرێ، ئه‌گه‌ر تێچووه‌كانى پاكتاوكردنى بانكێكى مايه‌پووچ تێيان هه‌ڵنه‌يێ و به‌شى دانه‌وه‌ى قه‌رزه‌كانى سه‌ر ئه‌و بانكه نه‌كه‌ن، ئه‌وا قه‌رزه‌كان له‌و پشتيوانه‌يه بدرێنه‌وه.
سياسه‌توانه‌كانى ئه‌ڵمانيا و خه‌ڵكى ديكه‌یش كه دژايه‌تیى ئه‌و ڕوانگه‌يه‌ى ماكرۆن ده‌كه‌ن، له‌وه ده‌ترسن كه له كۆتاییدا ئه‌و كه‌سانه‌ى حيساباتى پاشه‌كه‌وتيان هه‌يه به‌رپرسيارێتیی مايه‌پووچيى هه‌ندێ داموده‌زگه‌ى دارايیى هه‌ندێ وڵاتى وه‌ك ئيتاڵيا هه‌ڵبگرن. ئه‌م ترس و بيمه به هۆى گوتارى دژه-ئه‌وروپييانه‌ى ڕۆما كه‌م نابێته‌وه. له ڕاستيدا، ڕه‌وشى ئيتاڵيا بۆ لووتكه‌ى يه‌كێتيى ئه‌وروپا مژده‌هێن نييه، كه بڕياره له كۆتايیى حوزه‌يراندا ببه‌سترێ و، سه‌رانى ده‌وڵه‌ت و حكوومه‌ته‌كان ده‌يانه‌وێ باس له قووڵكردنه‌وه‌ى ناوچه‌ى يۆرۆ بكه‌ن.
ئێستا وێڕاى هه‌موو ئه‌و نیگه‌رانييه له‌جێيانه، ڕاسته كه هێشتا ئه‌و هاوپه‌يمانێتييه‌ى له ڕۆما كراوه، ده‌ستبه‌كار نه‌بووه. ئاخر هاوپه‌يمانێتى ده‌گه‌ڵ حزبى ليگا كه زۆر دژى كۆچبه‌رانه، ناته‌بايى و قڕه‌يه‌كى له‌ناو بزووتنه‌وه‌ى پێنج ئه‌ستێره‌دا ناوه‌ته‌وه. "ئێمه له به‌ر ئه‌وه، بڕێ له پشتيوانه‌كانمان له‌ده‌ست دا،" گوته‌بێژى دى مايۆ دانى پێدا ده‌نێ. له‌وه‌یش زێتر، زۆرينه‌ى په‌رله‌ما‌نتاریى ئه‌و دوو حزبه ته‌نيا 30 كورسيى له نيوه زێتره. ئه‌مه‌یش شتێكى زۆر نييه له‌ناو ده‌سته‌يه‌كى یاسازاناندا كه 206 نوێنه‌ر له دوا خولى په‌رله‌مانيدا له‌م حزبه‌وه چوونه‌ته نێو حزبێكى ديكه‌وه.
ئه‌گه‌ر ئه‌م حكوومه‌ته نوێيه زووتر له وه‌ختى خۆى لا بچێ- چاره‌نووسێكه كه سلڤيۆ برلۆسكۆنى ئه‌م هه‌فته‌ى دوايى له لووتكه‌ى حزبى گه‌لى ئه‌وروپى له سۆفيا جه‌ختى لێ كرده‌وه، يه‌كێكه له‌و چاره‌نووسانه‌ى كه سلڤيۆ ڕقى لێ ده‌بێته‌وه- لێ سه‌رۆكوه‌زيرانى پێشووى ئيتاڵيا كه ئيستاكه ته‌مه‌نى 81 ساڵه، جووتێ بيرۆكه‌ى هه‌ن كه ده‌بێ چ بكرێ.
برلۆسكۆنى كه ئێسته مه‌زاجێكى باشى هه‌یه، دواى ئه‌وه‌ى دادگه‌يه‌كى ئيتاڵى بڕيارى دا قه‌ده‌غه‌ى وه‌رگرتنى پۆستێكى گشتیى له‌سه‌ر هه‌ڵبگرێ گوتى: "ئه‌و دڵخۆشه كه هه‌رچى له‌ده‌ست بێ بۆ ڕێگه‌گرتن له قه‌يرانێكى ده‌وڵه‌ت له ئيتاڵيا ئه‌نجامى بدا و، هه‌ڵبه‌ت ئاماده‌يه به‌رپرسيارێتی وه‌ئه‌ستۆى خۆى بگرێ."
سەرچاوە: