خستنەڕووی پرس

حوکمڕانیی باش، یەکێکە لەو پرس و بابەتە گرنگانەی کە وڵاتان لە سەرانسەری جیهان گرنگییەکی زۆری پێ دەدەن. بەڵام تێگەیشتن لە چۆنێتیی هێنانەئارای حوکمڕانییەکی باش لە لایەن سەرجەم توێژ و پێکهاتەکانی ناو کۆمەڵگەوە، بە گرنگترین دەستپێک دادەنرێت بۆ هاوکاریکردنی حکوومەتەکان بۆ هێنانەئارای حوکمڕانییەکی باش بە شێوەیەکی کردارەکی. واتە تێگەیشتن لە مانای حوکمڕانی (Governance) و حوکمڕانییەکی باش (Good Governance)، پەیوەندییەکی ڕاستەوخۆی هەیە بە چۆنێتیی تێگەیشتنی کۆمەڵگە و هاووڵاتیانەوە بۆ سیاسەت و چۆنێتیی بەشداریکردن لە دەسەڵاتدا بە شێوەیەکی کردارەکی (پراکتیکی). لە هەرێمی کوردستانیشدا، کارکردن بۆ هێنانەئارای حوکمڕانییەکی باش زۆر جار تەنیا پەیوەندیدار کراوە بە حکوومەتی هەرێمی کوردستان و حزبە سیاسییە دەسەڵاتدارەکانەوە؛ کە ئەم تێگەیشتنەیش تێگەیشتنێکی هەڵەیە، چونکە حوکمڕانیی باش لە زۆربەی وڵاتاندا لە پاڵ حکوومەت و دامەزراوە فەرمییەکاندا، پەیوەندییەکی ڕاستەوخۆیشی بە سەرجەم گرووپ و پێکهاتە و دامەزراوە نافەرمییەکانی کۆمەڵگەیشەوە هەیە. کەواتە دەکرێت بپرسین ئایە حوکمڕانی و حوکمڕانیی باش چییە؟ ڕۆڵی کۆمەڵگەیش لە هێنانەئارای حوکمڕانییەکی باشدا چییە؟ هه‌روه‌ها ئایە لە هەرێمی کوردستان تێگەیشتن بۆ حوکمڕانیی باش چۆنە و، چی بکرێت باشە بۆ هێنانەئارای حوکمڕانییەکی باش؟

ناوەڕۆک

سەرەتا پێش ئەوەی لە حوکمڕانیی باش تێ بگەین، دەبێ بزانین حوکمڕانی خۆی چییە؟ چونکە ئێستا لەناو هەرێمی کوردستاندا تێگەیشتنێکی وا دروست بووە کە حوکمڕانی تەنیا پەیوەندیدارە بە حکوومەتی هەرێمی کوردستان و پاشان بە حزبە سیاسییەکانەوە؛ کە ئەوەیش تێگەیشتنێکی نادرووستە، چونکە دەبێت ئەوە بزانین کە حکوومەت یەکێکە لەو ئەکتەرانەی لە پرۆسەی حوکمڕانیدا بەشدارە. کەواتە حوکمڕانی چییە؟

حوکمڕانی (Governance)

حوکمڕانی، پرۆسەی دروستکردنی بڕیارە و، لە هەمان کاتدا پرۆسەی جێبەجێکردنی بڕیارەکانە؛ کە لەم دوو پرۆسەیەیشدا کۆمەڵێک ئەکتەری فەرمی و نافەرمی بەشداریی تێدا دەکەن. ئەوەی شایەنی تێبینییە، ئەم چەمکەیش پەیوەندیدارە بە حوکمڕانیی هاوبەش (cooperate governance)، حوکمڕانیی نێودەوڵەتی (International governance)، حوکمڕانیی نیشتمانی(National governance) ، حوکمڕانیی خۆجێ (Local governance). بەڵام لێرەدا ئێمە زیاتر جەخت لە  حوکمڕانی دەکەین لە ئاستەکانی نیشتمانی و هەرێم و پارێزگه‌کان.

واتە لە بابەتی حوکمڕانیدا لە ئاستی نیشتمانی و هەرێم و پارێزگه‌کاندا، حکوومەت ئەکتەرێکی سەرەکیی فەرمییە (Main formal actor)، بەڵام تەنیا ئەکتەر نییە، بەڵکوو کۆمەڵێک ئەکتەری نافەرمی هەن کە لە پرۆسەی دروستکردنی بڕیاردا هاوبەشی دەکەن. هەروەها حوکمڕانییش تەنیا پەیوەندیدار نییە بە ناوخۆی دەوڵەتانەوە؛ دەکرێت لەسەر ئاستی نێودەوڵەتییش حوکمڕانی بکرێت و، لەو ئاستەدا ئەکتەرە دەوڵەتی و نادەوڵەتییەکان لە حوکمڕانیدا بەشدار دەبن. بۆیە دەتوانین بڵێین لە پاڵ حکوومەتدا ئەوانەی دەبێت لە پرۆسەی حوکمڕانیدا بەشدار بن بریتین لە: حزبە سیاسییه‌کان، گرووپە ئایینییەکان، دامەزراوە ڕۆشنبیری و ئەکادیمییەکان، ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی، دەوڵەمەندەکان (کۆمپانیاکان) و دامەزراوەکانی بواری دارایی و ئابووری و بیرکردنەوە.

کەواتە حوکمڕانی تەنیا پەیوەندیدار نییە بە حکوومەتەوە و، تەنیا ئەرکی حکوومەتیش نییە حوکمڕانییەکی باش بۆ هاووڵاتییەکانی بێنێتە ئاراوە، بەڵکوو هەموو پێکهاتە و دامەزراوەکانی ناو دەوڵەت، بەرپرسن لە چۆنێتیی دروستکردنی بڕیار بۆ هێنانەئارای حوکمڕانییەکی باش. بەڵام ئەوەی لێرەدا گرنگە وەڵامی بدەینەوە ئه‌وه‌یه‌: ئەی حوکمڕانیی باش چییە و مەرجەکانی چین؟

حوکمڕانیی باش (Good Governance)

حوکمڕانیی باش شێوازێکی بەڕێوەبردنی حکوومەتە بە هاوبەشیی لایەنە فەرمی و نافەرمییەکان، بۆ ئەوەی سیستەمێکی بەڕێوەبردن لەسەر بنەمای دادپەروەری و ئاشتی دابمەزرێنن، کە تیایدا ئەو سیستەمە مافی مرۆڤ و ئازادییە مەدەنییەکانی تاکەکانی ناو کۆمەڵگە بەبێ جیاوازی بپارێزێت.  کە دەتوانین بڵێین حوکمڕانیی باش، لە هەر کۆمەڵگە و سیستەمێکی سیاسیدا، کۆمەڵێک تایبەتمەندی و مەرجی هەیە تاکوو بتوانین بڵێین ئەو  دەوڵەت و کۆمەڵگەیە حوکمڕانیی باشی تێدایە یاخود نا؛ گرنگترینی تایبەتمەندییەکانیش بریتین لە:

• بەشداریکردن (Participation)

بەشداریکردنی تاکەکانی ناو کۆمەڵگە، بە نێر و مێ و بەبێ جیاوازی، بە بەردی بناغەی حوکمڕانیی باش دادەنرێت، چونکە ڕەخساندنی دەرفەتی یەکسان بۆ پیاو و ئافرەت بەبێ دروستکردنی جیاوازی لە نێوانیاندا هەنگاوێکی سەرەکییە بۆ پاراستنی مافی مرۆڤ. پاشان بەشداریی سەرجەم گرووپە جیاجیاکانی ناو کۆمەڵگە، لەنێویاندا گرووپە کۆمەڵایەتی، ئایینی و سیاسییەکان و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی، لە پرۆسەی دروستکردنی بڕیاردا هۆکارێکی سەرەکین بۆ دامەزراندنی حوکمڕانییەکی باش لەناو دەوڵەتدا. چونکە ئەو گرووپانە لە لایەک لە ڕێگەی دیموکراتییەکی ناڕاستەوخۆوە، هەوڵ دەدەن نوێنەری خۆیان بنێرنە پەرلەمان، لەوێیشەوە له‌ ڕێگەی حکوومەتێکی هەڵبژیردراوەوە، بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ لە پرۆسەی دروستکردنی بڕیاردا بەشدار بن؛ لە لایەکی تریشه‌وه‌ هەر گرووپێک، بەپێی ئەو پێگەیەی لە کۆمەڵگەدا هەیەتی و لە ڕێگەی جێبەجێکردنی بڕیارەکان و هەڵگرتنی بەرپرسیارێتیی گشتییه‌وه‌، ڕاستەوخۆ لە حوکمڕانیدا بەشدارە.

• بنەما و سروشتی یاسا (Rule of Law)

یەکێکی تر لە پره‌نسیپەکانی حوکمڕانیی باش، بوونی چوارچێوەیەکی یاساییی دادپەروەرە، کە تێیدا سەرەڕای ڕەخساندنی دەرفەتی یەکسان بۆ سەرجەم تاکەکان، دەبێت مافی مرۆڤ و مافی سەرجەم پێکهاتە و کەمینەکانی ناو کۆمەڵگە لە بەرامبەر مافی زۆرینەی ناو کۆمەڵگەدا بپارێزێت؛ کە لێرەدا ڕۆڵی دامەزراوەیەکی سەربەخۆی دادوەری، بە مەرجی سەرەکیی جێبەجێکردنی ئەو چوارچێوە یاسایییە دادەنرێت.

• شەفافییەت (Transparency)

بوونی شەفافییەت لە چۆنێتیی دروستکردنی بڕیاردا، یەکێکی ترە لە مەرجەکانی هێنانەئارای حوکمڕانییەکی باش. لێرەدا بەشداریکردنی تاک و گرووپەکانی ناو کۆمەڵگە بە شێوەیه‌کی ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ لە دروستکردنی بڕیارەکاندا و ئاگاداربوون لە چۆنێتیی دروستکردنی بڕیاردا لەناو حکوومەت و کۆمەڵگەدا، بە مەرجی سەرەکیی هێنانەئارای ئەو شەفافییەتە دادەنرێ کە بۆ حوکمڕانییەکی باش پێویستە. واتا شەفافییەت تەنیا فەراهەمکردنی زانیاری نییە وەک ئەوەی باسی لێوە دەکرێت، بەڵكوو لە پاڵ فەراهەمکردنی زانیاریدا، بەشداریکردنی تاک و گرووپەکانی نێو کۆمەڵگە لە پرۆسەی دروستکردن و جێبەجێکردنی بڕیاره‌کاندا بەپێی یاسا و ڕێنمایییە تایبەتەکان، هۆکارێکن بۆ دروستبوونی حوکمڕانییەکی باش.

• وەڵامدانەوە (Responsiveness)

حوکمڕانیی باش پێویشتی بە کۆمەڵێک دامەزراوە و پرۆسە هەیە، کە بتوانێت لە ڕێگەی ئەو دامەزراوانەوە وەڵامی داواکاریی سەرجەم پێکهاتە و گرووپه‌کانی ناو کۆمەڵگە بداتەوە کە بەرژەوەندیی جیاوازیان لەناو دەوڵەتدا هەیە. کەواتە وەڵامدانەوەی هاووڵاتیان تەنیا لە لایەن حکوومه‌تەوە نییە، بەڵکوو لە پاڵ حکوومەتدا، دەبێت کۆمەڵێک دامەزراوە هەبن کە بۆ گەیاندن و جێبەجێکردنی داواکاریی سەرجەم پێکهاتەکانی ناو کۆمەڵگە، ئاسانکاری بکه‌ن.

• پێکەوەسازانێکی ئاراستەکراو (Consensus oriented)

لەبەر ئەوەی گرووپە جیاجیاکانی ناو کۆمەڵگە، بەرژەوەندیی جیاواز و فرەڕەهەندیان هەیە، بۆیە هەوڵدان بۆ هێنانەئارای پێکەوەسازان لە نێوان ئەو بەرژەوەندییە جۆراوجۆرانە بۆ هێنانەئارای حوکمڕانییەکی باش لەناو دەوڵەتدا، کارێکی پێویستە. پێکەوەسازانی لایەنە جیاجیاکانی ناو کۆمەڵگە کارێکی ئاسان و لەخۆوە نییە، بەڵکوو پێکەوەسازانی گرووپە جیاجیاکانی ناو کۆمەڵگە، کە خاوەنی بەرژەوەندیی جیاوازن، پێویستی بە دروستکردنی کۆمەڵێک دامەزراوەی نیشتمانی هەیە کە لە چوارچێوەی بەرژەوەندیی گشتیی کۆمەڵگە و دەوڵەتدا کار بۆ کۆکردنەوەی ئەو گرووپە جیاجیانە بکات. واتا سەرەڕای بوونی بەرژەوەندیی جیاواز لە نێوان گرووپ و پێکهاتە و تاکەکانی نێو کۆمەڵگەدا، دەبێت هەموو لایەک ڕێز لە سنووری بەرژەوەندیی باڵای دەوڵەت و کۆمەڵگە بگرێت و لەبەر بەرژەوەندیی تایبەتی، بەرژەوەندیی گشتی نەخاتە مەترسییەوە؛ کە دەتوانین بڵێین، پێکەوەسازان یەکێکە لەو خاڵە لاوازانەی کە لەناو هەرێمی کوردستان زۆر لاوازە و، پێویستە کاری زیاتری لەسەر بکرێت.

• دادپەروەری و گشتگیری (Equity and inclusiveness)

خۆشگوزەرانیی ناو کۆمەڵگە، پێویستی بە دادپەروەری و هەبوونی دەرفەتی یەکسان و گشتگیر هەیە بۆ سەرجەم تاکەکانی ناو کۆمەڵگە؛ تاکوو تاکەکانی ناو کۆمەڵگە هەست بکەن کە بەشێکن لەو کۆمەڵگە و دەوڵەتەی کە تێیدا دەژین. واتە تاکەکانی ناو کۆمەڵگە نابێت بە هۆی بیروڕایەکی جیاواز، یان کارێکی جیاواز  لە لایەن کۆمەڵگە و دەسەڵاتەوە سزا بدرێن و دوور بخرێنەوە؛ بە مەرجێک ئەو کار و  ڕادەربڕینە زەرەر لە بەرژەوەندیی گشتی نەدات. واتە هەستکردنی تاکەکانی ناو کۆمەڵگە، بەوەی بەشێکن لەو کۆمەڵگە و دەسەڵاتەی لەگەڵیدا دەژین، مەرجێکی ترە بۆ هێنانەئارای حوکمڕانییەکی باش.

• توانایی و لێهاتوویی (Effectiveness and efficiency)

بوونی مەرجی توانایی و لێهاتوویی لە ئاستی تاک و ئەو دامەزراوانەی لەناو کۆمەڵگە و حکوومەتدا هەن، یەکێکی ترە لە مەرجەکانی هێنانەئارای حوکمڕانییەکی باش. واتە بەبێ بوونی کۆمەڵێک تاک و دامەزراوەی بەتوانا، ناتوانرێت سوود لە سامەنە سروشتییەکانی ناو کۆمەڵگە و دەوڵەت وەربگیرێت، یاخود ناتوانرێت ئەو توانا و سامانە سروشتییانەی کە لەناو دەوڵەتەکەدا هەیە باش بەکار بهێنرێت. بۆیە بەبێ بوونی کۆمەڵێک دامەزراوەی نیشتمانیی فەرمی و نافەرمی کە بتوانێت توانای تاکەکانی ناو کۆمەڵگە و سامانە سروشتییەکانی ناو دەوڵەت بە شێوەیەکی تەندروست بەکار بهێنێت، ئەوا ناکرێت چاوەڕوانی حوکمڕانییەکی باش بین. هەر بۆیەیش یەکێک لە کێشەکانی وڵاتانی دواکەوتوو ئەوەیە کە ناتوانن ئەو توانایانەی هەیانە وەبەرهێنانی تێدا بکەن و بەکاری بهێنن؛ بە شێوەک کە ببێتە مایەی خۆشگوزەرەنی و پێشکەوتنی کۆمەڵگەکان.

• بەرپرسیارێتی (Accountability)

بەرپرسیارێتی و هەڵگرتنی بەرپرسیارێتی، مەرجێکی زۆر دیار و بەرچاوە بۆ هێنانەئارای حوکمڕانیی باش. بێ گومان هەڵگرتنی بەرپرسیارێتی، تەنیا لە لایەن دامودەزگه‌کانی حکوومەتەوە نییە، بەڵکوو لە لایەن سەرجەم گرووپ و پێکهاتە و تاکەکانی ناو کۆمەڵگەیشه‌وه‌ پێویستە. لەوەیش گرنگتر، هەڵگرتنی بەرپرسیارێتییە لە لایەن ئەو گرووپانەی کە خاوەنی بەرژەوەندیی جیاوازن لەناو کۆمەڵگەدا. کەواتە دەبێت بڵێین حکوومەتی بەرپرسیار، لە لایەن هاووڵاتیی بەرپرسیارەوە دروست دەبێت.

حوکمڕانیی باش لە هەرێمی کوردستاندا

بۆ ئەوەی کار بۆ هێنانەئارای حوکمڕانییەکی باش بکەین، دەبێت سەرجەم گرووپ و حزب و هاووڵاتیانی ناو هەرێمی کوردستان لە بابەتی حوکمڕانی و حوکمڕانیی باش تێ بگەین. دەبێت ئەوەیش بزانین کە حوکمڕانی، تەنیا پەیوەندیدار نییە بە حکوومەتی هەرێمی کوردستانەوە بەڵکوو سەرجەم گرووپ و تاکەکانی ناو کۆمەڵگە، دەبێت لە دروستکردنی بڕیار و هەڵگرتنی بەرپرسیارێتییه‌کاندا بەشدار بن.

بەڵام بەداخەوە لە هەرێمی کوردستان بەحزبیکردنی سەرجەم پرس و بابەتەکانی پەیوەندیدار بە حوکمڕانی و حکوومەتدارییەوە، وای کردووە تێگەیشتن لە حوکمڕانیی باش لەناو کۆمەڵگەی کوردستاندا گەشە نەکات. وای لێ هاتووە لە سەرجەم ئاستەکاندا حکوومەت تاوانباری یەکەم و کۆتایییە و، حزبی دەسەڵاتدار تاوانباری سەرەکییە؛ کە ئەمەیش تێگەیشتنێکی ناتەندروستە، چونکە مەرجی سەرەکیی حوکمڕانیی باش، بەستراوەتەوە بە هاووڵاتیی باش و گرووپ و دامەزراوەی بەرپرسیار لەناو کۆمەڵگەدا.

ئەگەر گرووپە کۆمەڵایەتییەکانی ناو کۆمەڵگەی کوردستان نەتوانن لە پاڵ تاکەکانی ناو کۆمەڵگەدا لە ڕێگەی جۆراوجۆرەوە بە شێوەیەکی بەرچاو لە پرۆسەی دروستکردنی بڕیاردا بەشدار بن، ئەوە تەنیا خەتای حکوومەت نییە کاتێک حوکمڕانییەکی باش لەم هەرێمەدا دروست نابێت؛ بەڵکوو لاوازیی کۆمەڵگە و دامەزراوەکانی بیرکردنەوە و دامەزراوە ئەکادیمی و ئابوورییەکانی ناو هەرێمی کوردستانیش لە بەرامبەر حزبە سیاسییەکاندا دەردەخات. هەر بۆیەیش گرووپ و دامەزراوە نافەرمییەکانی ناو کۆمەڵگە، نابێت بەوە ڕازی بن کە حکوومەت و حزبە سیاسییەکان لە جیاتی ئەوان بیر بکەنەوە و بڕیار بدەن، بەڵکوو دەبێت لە پاڵ دامەزراوە فەرمییەکاندا، دامەزراوە نافەرمییەکان و تاکەکانی ناو کۆمەڵگە خۆیان بیر بکەنەوە؛ بۆ ئەوەی لە لایەک لە دروستکردنی بڕیاردا بەشدار بن، لە لایەکی تریش بەشێک لە بەرپرسیارێتی هەڵبگرن بۆ ئەوەی لە جێبەجێکردنی بڕیارەکاندا بەشداری بكه‌ن.

ڕازینەبوون بەوەی کە نابێت حکوومەت و حزبە دەسەڵاتدارەکان لە جیاتی تاکەکان و گرووپەکانی ناو کۆمەڵگە بڕیار بدەن و بیر بکەنەوە، بەداخەوە لە هەرێمی کوردستان تەنیا بە دروستکردنی حزبی سیاسیی نوێ کاری لەسەر کراوە؛ کە ئەوەیش هەنگاوێکی هەڵەیە. واتا ناکرێت لەبەر ئەوەی حکوومەت و حزبی دەسەڵاتدار بڕیارەکانی بەدڵ و لە بەرژەوەندیی گرووپێک، یان بەشێک لە تاکەکانی ناو کۆمەڵگە نین، ئەو گرووپە، یان تاکانە، تەنیا بیر لە دامەزراندنی حزبی سیاسی بکەنەوە. ڕاستە دروستکردنی حزبە سیاسییەکانیش هەنگاوێکە بۆ بوونی دیموکراتی بەڵام مەرج نییە بوونی ژمارەیەکی زۆر حزبی سیاسی، مەرجێک بێت بۆ دروستکردنی حوکمڕانییەکی باش لە هەرێمی کوردستاندا. هەر بۆیەیش ئەوەی لە کوردستان دەگوزەرێت، کاتێک دەنگێکی ناڕەزایی لە دەرەنجامی کەموکوڕییەکانی ناو حکوومەت و دەسەڵات بەرز دەبێتەوە، کۆمەڵێک هاووڵاتی، یان گرووپ لە هەرێمی کوردستان، بۆ قۆستنەوەی دەنگە ناڕازییه‌کان ده‌ست بە دروستکردنی حزبێکی سیاسی ده‌كه‌ن و؛  پاشان دووبارە بەسیاسیکردنی داواکاریی ئەو دەنگانە، لە ڕاستیدا کارێکی ناتەندروستە.

 لە بەرامبەریشدا، بەسیاسیکردن و بەحزبیکردنی سەرجەم چالاکی و کارەکانی خزمەتگوزارییەکان، زۆر جار وای کردووە  حکوومەتیش نەتوانێت کاری خۆی بەتەواوەتی بکات. واتە زۆر جار حزبە سیاسییەکان لە بری ئەوەی هاوکاریی هاووڵاتیان بکەن بۆ ئەوەی چۆن بە شێوەیەکی ئاسانتر خزمەتگوزارییەکانیان پێ بگات، ئەو ناڕەزایییەی کە هاووڵاتیان هەیانە، بۆ بەرژەوەندیی حزبەکانی خۆیان ده‌قۆزنه‌وه‌؛ کە ئەمە گەورەترین کێشەیە لەناو هەرێمی کوردستاندا.

کەواتە بەشداریکردنێکی هەمەلایەنە، بوونی یاسایەکی باش، شەفافییەت و بوونی کۆمەڵێک دامەزراوە و تاکی بەتوانا و بەرپرسیار  لە هەرێمی کوردستاندا، پێویستە بە شێوەیەکی کرداری کاری لەسەر بکرێت، نەک تەنیا ببێت بە دروشم و لە دەزگه‌ و میدیاکانی حزبە سیاسییەکانەوە بانگەشەی بۆ بکرێت. ئەوەیش پێویستی بە کۆمەڵێک دامەزراوەی ئەکادیمی و ڕێکخراو و تاکی بەرپرس هەیە، کە شان بە شانی دامەزراوە فەرمییەکانی ناو حکوومەت، کار بکەن بۆ هێنانەئارای حوکمڕانییەکی باش لە هەرێمی کوردستاندا.

 کۆبەند

حوکمڕانیی باش پێویستی بە هاووڵاتی و دامەزراوەی باش هەیە و، بۆ هێنانەئارای حوکمڕانیی باشیش لە هەرێمی کوردستان، دەبێت سەرجەم تاک و پێکهاتەکانی ناو کۆمەڵگە بگەنە ئەو تێگەیشتنەی کە حوکمڕانیکردن تەنیا پەیوەندیدار نییە بە حکوومەتەوە، بەڵکوو سەرجەم سەرجەم تاک و گرووپە جیاجیاکانی ناو کۆمەڵگە دەبێت بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ لە پرۆسەی دروستکردنی بڕیاردا بەشدار بن. لە هەمان کاتیشدا دەبێت بەشێک لەو بەرپرسیارێتییە هەڵبگرن کە لەناو کۆمەڵگە لەسەریانە، تا ئەو بڕیارانەی کە دەدرێت، بە شێوەیەکی باش جێبەجێ بکرێن. لەوەیش گرنگتر ئەوەیە، حزبە سیاسییەکان ڕێگر نەبن لە بەردەم گرووپ و تاکەکانی ناو کۆمەڵگە بۆ ئەوەی بە هاوکاریی دامەزراوە فەرمییەکانی ناو حکوومەتی هەرێم کار بۆ هێنانەئارای حوکمڕانییەکی باش بکرێت.