ئەگەر هات و، هەرێمى کوردستان ویستى لەم قۆناغەی هەنووکەدا، هەنگاوە کۆتایییەکەى سەربەخۆیى بهاوێت، ئەوە زۆر بەپێویستى دەزانم حکوومەتى هەرێم، سەرەتا فشار بخاته‌ سەر حکوومەتى ناوەندیى عێراق بۆ پێکهێنانى هەرێمێکى دیاریکراو بۆ عەرەبە سوننەکان، لەبەر بەرجەستەکردنى چەند ئامانجێکى ژیۆ-ستراتیژیى کاتى و درێژخایەن:

١- بەردەوامیى پرۆسەى لاوازکردنى دەوڵەتى عێراق، وەکو ڕۆڵ و بنیاتى سیاسى و ئابوورى لە ڕۆژهەڵاتى ناوەڕاست بەگشتى و، بەرامبەر بە دەوڵەتى کوردستان لە پاشەڕۆژ بەتایبەتى. چونکە ئەوەى لە ڕووى ستراتیژییەوە بە نیسبەتى دەوڵەتى کوردستانەوە گرنگە، بریتییە لەوەى کە هەموو دەوڵەتە دراوسێیەکانى کوردستان بەهێز نەبن، بەڵکوو چەند لاواز بن ئەوەندە باشە. لە لایەکى ترەوە، ئەگەر هات و، هەرێمێک بۆ عەرەبى سوننە پێک هێنرا یان خودى ئەم هەرێمە لە ئاییندەدا، بوو بە دەوڵەتێکى سەربەخۆ، ئەوە هەرێمى کوردستان لە فشارى کۆچکردنى دیمۆگرافیى ئاوارە سوننەکان بەگشتى، جگە لە گەڕانەوەى ئاوارە سوننەکان بۆ ناوچەکانى خۆیان، ڕزگارى دەبێت. بەپێچەوانەوە، چه‌ندی ئەم هەرێمە دروست نەبێت و عەرەبە سوننەکان لەژێر سیاسەتى پەراوێز و زۆرداریدا بژین، ئەوەندەیش ئەگەرى کۆچکردنیان بەرەو کوردستان زیاد دەکات. بەم شێوەیەیش، بارى حکوومەتى هەرێم لە ڕووى ئابوورى و ئاسایشه‌وه‌ قورستر دەکات.

٢- بەدەستهێنانى پشتگیریى سعوودیا و دەوڵەتە کەنداوییەکان بەشێوەیەکى گشتى، بۆ ئەوەى سەبارەت بە قایلکردنەوەى تورکیا لەسەر دروستبوونى دەوڵەتى کوردستان یاریدەدەرى هەرێم بن، لە ڕووى ئەوەى ئەم دەوڵەتە نوێیە هاوپەیمان و دۆستە، نەک دوژمنی کوتلەى هاوپەیمانانى ئەمریکا لە ناوچەى ڕۆژهەڵاتى ناوەڕاستدا؛ هەروەها، پێی دەکرێ له‌ نێوان تورکیا و دەوڵەتە قەیراندارەکانى ناوچەکەدا ڕۆڵى دەوڵەتى جیاکار  (Buffer State) پراکتیزە بكات. چونکە بمانەوێ و نەمانەوێ، سعوودیا ئێستا وه‌ك هەرێمێکى سوننە مەزهەب بەگشتى، تەماشاى هەرێمى کوردستان دەکات. بۆیە ئەگەر لە عێراق جیا ببێتەوە، ئەوە بەناچارى و بە هۆى سیاسەتە تایفەگەرییەکانى حکوومەتى ناوەندیى عێراق جیا دەبێتەوە. سەربارى ئەوەیش، هەرێمى کوردستان پاڵپشتى سەرەکى بوو بۆ ئاوارە سوننەکانى عێراق و سووریا. گشت ئەم خاڵانە، بوونه‌ هۆى ئەوەى کە سعودییەکان بە چاوى ڕەزامەندى تەماشاى سیاسەتەکانى حکوومەتى هەرێم بکەن. ئەم بایەخپێدانەیش، بەزەقى، لە شێوازی پێشوازیکردنیان له‌ سەرۆکى هەرێمى کوردستان وه‌دیار کەوت. چونکە بە گوتەى میرە سعودییەکان: "پێشوازییەکە، لە پێشوازیى برا و کەسوکارى زۆر نزیکى خانەوادەی شاهانەى ئالی سعوود دەچوو"، یان "وەکو ئەوەیە بڵێت ئەم خانەوادەیە ئەندامێکى کارایان زیاد‌ کرد، بەتایبەتى کاتێ پاشاى سعوودیا، دەستى کاک مەسعوود بارزانیى گرت و، بەیەکەوە بۆ هۆڵى گفتوگۆى تایبەت دەڕوێشتن". چونکە ئەم هێمایە (Sign) نامەیەکى ڕوون و ئاشكرایه‌ بۆ ناوەوەى بازنەى سعوودیا و، دەرەوەى بازنەکەیش؛ هەروەها، پاشاکانى سعوودیا، لەگەڵ سەرۆک و کەسایەتییە سیاسییەکانى جیهاندا نمایش و پراکتیزەى دەکەن. ئەمه‌یش بەتەواوى پێچەوانەى خوێندنه‌وه‌ی هەندێ لە میدیاکانى کوردستانە بۆ ئەم بابەتە.

٣- پەسەندکردنى پرۆژەى هەرێمى سوننى لە لایەن ناوەندى عێراقه‌وه‌، فاکتەرێکى هەرە گرنگە بۆ سەرکەوتنى هەرێمى کوردستان به‌سه‌ر ڕێکخراوى داعشدا. هەروەها حکوومەتى هەرێم، نابێ ئەم پرۆژەیە بەخۆرایى و بێ بەرامبەر دەست پێ بکات. بەڵکوو بەرامبەر ئەم هەڵوێستە، دەبێت هەموو یان هەندێک لە ڕێکخراوە سوننییەکان لەناو سنوورە جوگرافییەکانى خۆیان، بەتایبەتى دواى شەڕى موسڵ، دژى داعش بجەنگن. بەم شێوەیە، ئەو کات چەکدارانى داعش وردە وردە لەناو دەبردرێن، یان ناچار دەبن بەرەو سووریا پاشەکشە بکەن؛ چونکە لە چوار لایەنەوە ئاگرباران دەکرێن: هێزەکانى ئەمریکا و چەکدارانی هۆزه سوننە‌کان، پێشمەرگە و، هەروەها سوپاى عێراق و حەشدى شەعبى.

٤- پێکهێنانى هەرێمى سوننى و پاڵپشتیکردنى سوننەکان بۆ دووبارە بەشداریکردن لە پرۆسە سیاسییەکەى عێراقدا، ڕه‌نگه‌ دیارترین ئامانجەکانى ئەمریکا بێت لە عێراقى دواى جه‌نگی داعش. بۆیە، ئەگەر هات و ئەم پرۆژەیە لە ڕێگەى حکوومەتى هەرێمى کوردستانه‌وه‌ بخرێتە ڕوو، ئەگەرێکى بەهێز هەیە ئەمریکا، لە بوارى سەربازی و ئابوورییەوە، بە شێوازێکى کاراتر  پشتگیریى هەرێم بکات. چونکە ئێستا ئەمریکییەکان واى بۆ دەچن کە: "کوردستان، لەبەر بەرجەستەکردنى بەرژەوەندیی ئەمریکا لە عێراق، بەرجەستەكردنی مافى سەربەخۆییى خۆی، كه‌مێك دوا خست."

لێرە دا پرسیارێک دێتە گۆڕێ، ئەویش ئەوەیە: پرۆژەى دروستکردنى هەرێمى سوننى، چ کاریگەرییەکى لەسەر ڕەوشى خودى سوننە هەیە؟

لەم قۆناغەی ئێستادا، زۆر گرنگه‌ كه‌ داواکارییەکانى عەرەبە سوننەکان تێر بکرێت، بەتایبەتى ئەوەى پەیوەندیدارە بە: "پێکهێنانى هەرێمێکى دیاریکراو"، "نەهێشتنى یاساى هەڵکێشانى بەعس"، "گەڕانەوەى ئەفسەر و فەرمانبەرە پێشووەکان"، "ڕزگارکردنى زیندانکراوەکانى سوننە و ئافرەتەکان بەتایبەتى"، "گرنگیدان بە پارێزگا و ناوچە سوننییەکان لە ڕووى خزمەتگوزارییەوە" و...هتد. چونكه‌ پڕکردنەوەى زۆربەى ئەم داواکارییانە، کە خودى سوننەکان داوایان دەکەن، دەبێتە پاڵنەرێکى سەره‌کی بۆ پەیداکردنى ژینگەى متمانەى سیاسى- کۆمەڵایەتیى نێوان سوننە و ناوەندى عێراق؛ هەروەها، قایلبوونى سوننە و باوەڕکردنیان بە ڕێبازى "وەرچەرخانى پرۆسە سیاسییەكه‌ی هەنووکە، نەک هەڵکێشاندنى پرۆسەکە بە شێوەیەکى ڕادیکاڵى و ڕووبەڕووبوونەوە لەگەڵ ناوەندى عێراقدا".

بەم شێوەیەیش، خێرا، ڕێگە بۆ بەردەوامیى دژایەتى و جەنگکردن له‌ دژی داعش، لە لایەن خودى ژینگە کۆمەڵایەتییەکەوە خۆش دەکرێ. چونکە هۆیە سەرەکییەکانى "خۆپیشاندانە جەماوەرییەکان"ی پێکهاتەى عەرەبى سوننە دژى حکوومەتى ناوەندیى عێراق لە (2013- 2014)، زۆر کاڵ دەبنەوە. ئەمەیش وا دەکات کە عەرەبە سوننەکان بەئاسانى، قایل بن بە دژایەتیى ڕێکخراوى داعش دواى شەڕى موسڵ لەناو خودى ناوچە سوننییەکان (لە ڕێگەى ڕێکخراوە سوننییەکانه‌وه‌)، هەروەها لە دەرەوەى ناوچە سوننه‌نشینه‌كانیشدا (حکوومەتى هەرێم و حکوومەتى ناوەند).